मकबूल फिदा हुसेन: आधुनिक भारतीय चित्रकलेचा अनमोल ठेवा-१७ सप्टेंबर १९१५-2-❤️💙💛

[Atul Kaviraje]

मकबूल फिदा हुसेन (एम.एफ. Husain)   १७ सप्टेंबर १९१५   आधुनिक भारतीय चित्रकलेचे प्रसिद्ध चित्रकार

मकबूल फिदा हुसेन: आधुनिक भारतीय चित्रकलेचा अनमोल ठेवा-

६. मुख्य कलाकृती आणि प्रदर्शन (Major Artworks and Exhibitions) 🖼�
हुसेन यांनी आपल्या कारकिर्दीत हजारो चित्रे काढली. त्यांची काही प्रमुख आणि गाजलेल्या कलाकृतींमध्ये 'मदर टेरेसा', 'महाभारत', 'घोडे' ( Horses series), 'भारतीय सभ्यता' (Indian Civilization) यांचा समावेश आहे. त्यांनी देश-विदेशात अनेक प्रदर्शने आयोजित केली. १९७१ मध्ये, त्यांना प्रसिद्ध स्पॅनिश कलाकार पाब्लो पिकासोसोबत साओ पावलो बिनाले (Sao Paulo Biennale) मध्ये प्रदर्शन करण्याची संधी मिळाली, ज्यामुळे त्यांना जागतिक स्तरावर ओळख मिळाली.

प्रमुख कलाकृती: 'मदर टेरेसा', 'महाभारत' मालिका, 'घोडे' मालिका, 'भारतीय सभ्यता'.

आंतरराष्ट्रीय प्रदर्शन: १९७१ - पाब्लो पिकासोसोबत साओ पावलो बिनाले.

महत्त्व: जागतिक स्तरावर भारतीय कलेला ओळख.

७. वाद आणि संघर्ष (Controversies and Conflicts) 🗣�
हुसेन यांच्या जीवनात आणि कारकिर्दीत वादांचे मोठे स्थान होते. त्यांच्या काही कलाकृतींनी, विशेषतः ज्यांमध्ये हिंदू देवी-देवतांचे नग्न किंवा आक्षेपार्ह चित्रण केले होते, त्यावरून भारतात मोठा वाद निर्माण झाला. यामुळे त्यांच्यावर अनेक खटले दाखल झाले आणि त्यांना धमक्याही मिळाल्या. या वादामुळे त्यांना २००६ मध्ये भारत सोडावा लागला आणि ते कतारमध्ये स्थायिक झाले. २०१० मध्ये त्यांनी कतारचे नागरिकत्व स्वीकारले, ही घटना भारतीय कला जगासाठी अत्यंत दुःखद होती.

प्रमुख वाद: हिंदू देवी-देवतांच्या आक्षेपार्ह चित्रणावरून.

परिणाम: अनेक खटले, धमक्या, भारतातून पलायन (२००६).

नागरिकत्व: २०१० मध्ये कतारचे नागरिकत्व स्वीकारले.

ऐतिहासिक महत्त्व: अभिव्यक्ती स्वातंत्र्याचा वाद, कला आणि धर्म यांच्यातील संघर्ष.

८. सन्मान आणि पुरस्कार (Honors and Awards) 🏆
वादांनी घेरलेले असतानाही, एम.एफ. हुसेन यांना त्यांच्या कलेसाठी अनेक राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय सन्मान मिळाले:

१९६६: पद्मश्री

१९७३: पद्मभूषण

१९९१: पद्मविभूषण (भारताचा दुसरा सर्वोच्च नागरी सन्मान)
याशिवाय, त्यांना अनेक विद्यापीठांकडून मानद पदव्या आणि आंतरराष्ट्रीय कला संस्थांकडून पुरस्कार मिळाले. त्यांच्या 'थ्रू द आईज ऑफ अ पेंटर' (Through the Eyes of a Painter) या माहितीपटाला १९६७ मध्ये बर्लिन आंतरराष्ट्रीय चित्रपट महोत्सवात 'गोल्डन बेअर' पुरस्कार मिळाला.

पद्म पुरस्कार: पद्मश्री (१९६६), पद्मभूषण (१९७३), पद्मविभूषण (१९९१).

चित्रपट पुरस्कार: 'थ्रू द आईज ऑफ अ पेंटर'साठी गोल्डन बेअर (१९६७).

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-17.09.2025-बुधवार.
===========================================