उभयचर: जल आणि जमीन दोन्हीवर राहणारे जीव-2-🐸🦎💧🌳

[Atul Kaviraje]

उभयचर: जल आणि जमीन दोन्हीवर राहणारे जीव-

6. परिसंस्थेत उभयचरांची भूमिका (Role of Amphibians in the Ecosystem)
उभयचर आपल्या परिसंस्थेसाठी (ecosystem) खूप महत्त्वाचे आहेत।

कीटक नियंत्रण (Pest Control): ते मोठ्या संख्येने कीटकांना खातात, ज्यामुळे पिकांचे नुकसान होण्यापासून बचाव होतो। 🦟

अन्न साखळी (Food Chain): ते पक्षी, साप आणि इतर प्राण्यांसाठी अन्नाचा एक महत्त्वाचा स्रोत आहेत। 🐍🦅

जैव-सूचक (Bio-indicators): त्यांच्या संवेदनशील त्वचेमुळे ते प्रदूषण आणि हवामान बदलाचे चांगले सूचक मानले जातात। ⚠️

7. उभयचरांना असलेले धोके (Threats to Amphibians)
आजकाल उभयचरांची संख्या वेगाने कमी होत आहे, ज्याची अनेक कारणे आहेत:

निवासस्थानाचा नाश (Habitat Destruction): प्रदूषण आणि जंगलतोडीमुळे त्यांची निवासस्थाने नष्ट होत आहेत। 🚧

प्रदूषण (Pollution): पाणी आणि हवेचे प्रदूषण त्यांच्या संवेदनशील त्वचेला आणि फुफ्फुसांना नुकसान पोहोचवते। 🏭

हवामान बदल (Climate Change): बदलणारे तापमान आणि पावसाचे प्रमाण त्यांच्या प्रजनन चक्रावर परिणाम करते। 🌡�

रोग (Diseases): बुरशीजन्य संसर्ग (fungal infection) सारखे रोग त्यांच्या संख्येला खूप नुकसान पोहोचवत आहेत। 🍄

8. उभयचरांचे संरक्षण (Conservation of Amphibians)
या प्राण्यांना वाचवण्यासाठी जागतिक स्तरावर प्रयत्न केले जात आहेत:

निवासस्थानाचे संरक्षण: पाणथळ जागा (wetlands) आणि जंगलांचे संरक्षण करणे। 🏞�

प्रदूषण नियंत्रण: जल आणि वायू प्रदूषण कमी करणे। ♻️

जनजागृती: लोकांना या प्राण्यांच्या महत्त्वाविषयी शिक्षित करणे। 🗣�

संशोधन (Research): त्यांच्या प्रजातींवर संशोधन करणे जेणेकरून त्यांना वाचवण्याचे मार्ग शोधता येतील। 🔬

9. मनोरंजक तथ्य (Interesting Facts about Amphibians)
बेडकाचा आवाज: बेडकाचा आवाज (croak) अनेकदा पाऊस येणार असल्याचे संकेत देतो। 🗣�☔

लांब जीभ: बेडकाची जीभ खूप लांब आणि चिकट असते, ज्यामुळे ते कीटकांना सहज पकडतात। 👅

त्वचेने श्वास: काही उभयचर, जसे की सॅलामंडर, पूर्णपणे त्यांच्या त्वचेने श्वास घेतात। 🌬�

10. उभयचर आणि सरपटणारे प्राणी यांतील फरक (Difference between Amphibians and Reptiles)
अनेकदा लोक उभयचर आणि सरपटणाऱ्या प्राण्यांमध्ये गोंधळतात, परंतु हे दोन्ही वेगळे आहेत:

उभयचर: ओलसर त्वचा, पाण्यात अंडी, कायांतरण। 🐸

सरपटणारे प्राणी: कोरडी, खवले असलेली त्वचा (scaly skin), जमिनीवर अंडी, कायांतरण नाही। 🐍

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-29.09.2025-सोमवार. 
===========================================