'श्री श्री लाहिड़ी महाशय जयंती: क्रियायोगच्या पुनरुज्जीवकचा आविर्भाव'-1-

[Atul Kaviraje]

श्री लाहिरी महाशय जयंती-

मराठी लेख - 'श्री श्री लाहिड़ी महाशय जयंती: क्रियायोगच्या पुनरुज्जीवकचा आविर्भाव'-

थीम: भक्ती भावनेने परिपूर्ण, उदाहरणांसह, चित्रात्मक वर्णन, प्रतीके आणि इमोजीसह, संपूर्ण आणि विवेचनात्मक विस्तृत लेख।

श्री श्री लाहिड़ी महाशय (१८२८-१८९५), ज्यांना 'योगावतार' म्हणूनही ओळखले जाते, हे त्या युगातील एक महान संत होते जेव्हा भारतात आध्यात्मिक ज्ञान कमी होत होते. त्यांचे सर्वात मोठे योगदान म्हणजे त्यांनी प्राचीन, गुप्त असलेली क्रियायोग साधना पद्धत हिमालयातून बाहेर काढून, सामान्य गृहस्थांपर्यंत पोहोचवली. त्यांची जयंती 30 सप्टेंबर रोजी क्रियायोग अनुयायांसाठी ज्ञान आणि मुक्तीचा एक पवित्र सण आहे.

१. लाहिड़ी महाशय: परिचय आणि आविर्भाव 🌅
१.१. जन्म आणि गृहस्थ जीवन: त्यांचा जन्म ३० सप्टेंबर, १८२८ रोजी बंगालमधील घुरणी गावात झाला. त्यांनी एक सामान्य गृहस्थाचे जीवन जगले—विवाह केला, मुलांचे संगोपन केले आणि सरकारी नोकरी (सैन्य अभियांत्रिकी शाखेत कारकून) केली.

१.२. 'योगावतार' ही उपाधी: त्यांना क्रियायोगाच्या प्रसारासाठी त्यांचे गुरु महावतार बाबाजी यांनी 'योगावतार' ही उपाधी दिली होती, ज्याचा अर्थ आहे 'योगाचा अवतार'।

१.३. क्रियायोगाचे पुनरुज्जीवन: त्यांनी क्रियायोगाची प्राचीन, क्लिष्ट पद्धत एका व्यावहारिक आणि संक्षिप्त रूपात दिली, जी संन्यासी आणि गृहस्थ दोघांनाही सहज स्वीकारता येईल.

२. महावतार बाबाजींशी दिव्य पुनर्मिलन (रानीखेत) ⛰️
२.१. गाझीपूर ते रानीखेत: नोकरीच्या निमित्ताने ते जेव्हा गाझीपूरहून रानीखेतजवळील हिमालयाच्या पायथ्याशी होते, तेव्हा त्यांचे पुनर्मिलन त्यांचे पूर्वजन्मीचे गुरु महावतार बाबाजी यांच्याशी झाले.

२.२. 'चमत्कारिक' दीक्षा: बाबाजींनी त्यांना क्रियायोगाची दीक्षा दिली, त्यानंतर लगेच लाहिड़ी महाशयांना आत्मिक अनुभूती प्राप्त झाली. हे गुरु-शिष्याच्या शाश्वत बंधनाचे पुनरुज्जीवन होते. ✨

२.३. गुरूंची आज्ञा: बाबाजींनी त्यांना हिमालयात न राहता, गृहस्थ जीवनात परत जाऊन ही मुक्ती देणारी क्रियायोग विद्या पात्र साधकांपर्यंत पोहोचवण्याची आज्ञा दिली.

३. क्रियायोग: लाहिड़ी महाशयांची सर्वोत्तम भेट 🧘�♂️
३.१. क्रियायोगाचे सार: क्रियायोग राजयोगाची एक वैज्ञानिक पद्धत आहे, ज्यात प्राणायाम आणि इंद्रिय संयमाद्वारे प्राणशक्तीला मणक्यामध्ये (मेरूदंड) वर-खाली प्रवाहित केले जाते.

३.२. उद्दिष्ट: याचा उद्देश आध्यात्मिक विकासाचा वेग वाढवणे, मनाला शांत करणे आणि आत्म्याचा ईश्वराशी थेट संपर्क स्थापित करणे आहे.

३.३. 'बनत, बनत, बन जाए': त्यांचा कालातीत संदेश होता: "बनत, बनत, बन जाए" (करत राहा, करत राहा, ते सिद्ध होईल), जो सतत अभ्यासाचे महत्त्व सांगतो.

४. क्रियायोगाची वैश्विकता आणि वैशिष्ट्ये 🤝
४.१. गृहस्थांसाठी वरदान: लाहिड़ी महाशयांच्या प्रणालीचे सर्वात मोठे वैशिष्ट्य हे होते की एक गृहस्थ माणूसही आपली सांसारिक कर्तव्ये पूर्ण करताना योगाच्या सर्वोच्च शिखरावर पोहोचू शकतो. 👨�👩�👧�👦

४.२. भेदभावविरहित: त्यांनी योगाचे शिक्षण देण्यासाठी धर्म, जात किंवा समुदायाला महत्त्व दिले नाही. त्यांनी प्रत्येक वर्गातील लोकांना क्रियायोगाची दीक्षा दिली.

४.३. बायबल आणि गीतेचा समन्वय: लाहिड़ी महाशय अनेकदा ख्रिश्चन धर्म आणि सनातन धर्माच्या पवित्र ग्रंथांमधील एकता समजावून सांगत असत.

५. लाहिड़ी महाशयांचे विनम्र जीवन 🌹
५.१. साधेपणा: चमत्कारिक शक्ती असूनही ते अत्यंत विनम्र आणि साधे जीवन जगत असत. ते कधीही स्वतःला गुरु म्हणवत नव्हते.

५.२. आसन आणि दर्शन: ते वाराणसीतील त्यांच्या घराच्या एका लहान खोलीत बसत, जिथे कोणीही त्यांना भेटू शकत होते. ते अनेकदा परम चेतनेच्या समाधी अवस्थेत असत.

५.३. त्याग आणि कर्तव्य: त्यांनी शिकवले की खरा त्याग बाह्य नसून आंतरिक असतो—म्हणजे जगात राहून अनासक्त असणे.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-30.09.2025-मंगळवार. 
===========================================