भारतीय पाककृतींची विविधता आणि त्यांचा जागतिक प्रसार-

[Atul Kaviraje]

भारतीय पाककृतींची विविधता आणि त्यांचा जागतिक प्रसार-

भारतीय पाककृतींची विविधता आणि त्यांचा जागतिक प्रसार: मराठी कविता-

1. पहिला चरण
भारताचे स्वयंपाकघर आहे, अद्भुत जादूचे घर।
प्रत्येक प्रांतात बदलते, चवीची सुंदर लहर।।
मसाल्यांच्या सुगंधाने, दरवळते सारे जग।
डोसा, इडली, नानमध्ये, लपलेला भारत महान।।

(मराठी अर्थ): भारताचे स्वयंपाकघर एक अद्भुत जादूचे घर आहे. प्रत्येक राज्यात चवीची एक सुंदर लहर बदलते. मसाल्यांच्या सुगंधाने संपूर्ण जग दरवळते. डोसा, इडली आणि नान यांसारख्या पदार्थांमध्ये महान भारत लपलेला आहे.

2. दुसरा चरण
हळद आणि जिऱ्याचा, असा घडतो संयोग।
पोटाला देतो शांती, दूर करतो सगळे रोग।।
आयुर्वेदाचे ज्ञान आहे, प्रत्येक एका पदार्थात।
संतुलनाचे विज्ञान आहे, जीवनाच्या प्रत्येक घासात।।

(मराठी अर्थ): हळद आणि जिऱ्याचा असा मेळ आहे. तो पोटाला शांती देतो आणि सर्व रोग दूर करतो. प्रत्येक एका पदार्थात आयुर्वेदाचे ज्ञान दडलेले आहे. हे जीवनाच्या प्रत्येक घासात संतुलनाचे विज्ञान आहे.

3. तिसरा चरण
कुठे तांदळाचे राज्य आहे, कुठे गव्हाचा जोर।
पूर्वेला मासे गोड, पश्चिमेला ढोकळ्याचा फेरा।।
दक्षिणेला सांभार वाहतो, उत्तरेला पोळी खास।
हीच विविधता भारताची, भरते सर्वांची आस (आशा)।।

(मराठी अर्थ): कुठे तांदळाचे वर्चस्व आहे, तर कुठे गव्हाचा जोर आहे. पूर्वेला गोड मासे, आणि पश्चिमेला ढोकळ्याचा काळ आहे. दक्षिणेत सांबार वाहतो, उत्तरेत पोळी खास आहे. हीच भारताची विविधता आहे, जी सर्वांच्या आशा पूर्ण करते.

4. चौथा चरण
रस्त्याच्या कडेला चाट आहे, वडा पावचे प्रेम।
प्रत्येक गल्लीत मिळतो हा, चवीचा मोकळा बाजार।।
गरम गरम समोसा आहे, आणि जिलबीचा गोडवा।
हाच स्ट्रीट फूड आहे, भारताची विशेष ओळख।।

(मराठी अर्थ): रस्त्याच्या कडेला चाट आहे, वडा पावचे प्रेम आहे. प्रत्येक गल्लीत चवीचा मोकळा बाजार मिळतो. गरम गरम समोसा आहे, आणि जिलबीचा गोडवा आहे. हाच स्ट्रीट फूड भारताची विशेष ओळख आहे.

5. पाचवा चरण
सात समुद्रापार सुद्धा, शिजतोय करीचा रंग।
टिक्का मसाला बनला, जगातील लोकांसोबत।।
लंडनच्या मेन्यूमध्ये, नानची प्रतिष्ठा झाली।
भारतीय चवीने बघा, कशी धमाल केली।।

(मराठी अर्थ): सात समुद्रापारही करी (Curry) चा रंग शिजत आहे. चिकन टिक्का मसाला जगातील लोकांसोबत बनला आहे. लंडनच्या मेन्यूमध्ये नानची प्रतिष्ठा पसरली आहे. बघा, भारतीय चवीने कशी धमाल केली आहे.

6. सहावा चरण
आता फ्युजनचा काळ आहे, पिझ्झामध्ये पनीर दिसे।
गुलाब जामुन चीज़केकमध्ये, सर्वांना गोड सुख मिळे।।
योग आणि निरोगीपणात, हळदीचे नाम चालते।
भारताच्या भोजनामुळे, शरीर आणि मन मिळतात (निरोगी होतात)।।

(मराठी अर्थ): आता फ्युजनचा काळ आहे, पिझ्झामध्ये पनीर दिसते. गुलाब जामुन चीज़केकमध्ये सर्वांना गोड सुख मिळते. योग आणि निरोगीपणामध्ये हळदीचे नाव चालते. भारताच्या भोजनामुळे शरीर आणि मन दोन्ही निरोगी होतात.

7. सातवा चरण
चवीची ही भाषा, जगाला शिकवते प्रेम।
संस्कृतीची देवाणघेवाण, जीवनाचा नवा नियम।।
जय हो भारतीय भोजनाची, जय हो प्रत्येक थाळीच्या शौर्याची।
विविधता हीच शक्ती आहे, हाच आमचा मान।।

(मराठी अर्थ): चवीची ही भाषा जगाला प्रेम शिकवते. संस्कृतीची देवाणघेवाण हा जीवनाचा नवा नियम आहे. भारतीय भोजनाची जय हो, प्रत्येक थाळीच्या शौर्याची जय हो. विविधता हीच शक्ती आहे, हाच आमचा सन्मान आहे.

--अतुल परब
--दिनांक-03.10.2025-शुक्रवार.
===========================================