द्विदल व्रत - धान्यांच्या त्यागाचे अध्यात्मिक महत्त्व-2-

[Atul Kaviraje]

द्विदलव्रत-

मराठी लेख: द्विदल व्रत - धान्यांच्या त्यागाचे अध्यात्मिक महत्त्व-

६. अहिंसा आणि सूक्ष्म जीवांचे रक्षण

६.१ सूक्ष्म अहिंसा: प्राचीन मान्यतेनुसार, डाळींच्या उत्पादन आणि साठवणीत सूक्ष्म जीव 🐛 असण्याची शक्यता जास्त असते. व्रतात त्यांचा त्याग करून अहिंसेचे पालन केले जाते.

६.२ सात्विक अन्न: डाळींना तमसिक मानले जात नाही, तरी त्यांचा त्याग केल्याने अन्न अधिक सात्विक होते, जे ध्यान आणि एकाग्रतेसाठी आवश्यक आहे.

६.३ करुणेचा विस्तार: द्विदल व्रत सूक्ष्म गोष्टींतही करुणा आणि जीवदया जागृत करतो.

६.४ निसर्गाचा सन्मान: हा व्रत आपल्याला शिकवतो की निसर्गसंपत्तीचा वापर संयमाने करावा.

७. द्विपुष्कर योग आणि व्रताचे लाभ

७.१ योगाचे महत्त्व: आज द्विपुष्कर योग आहे, ज्याचा अर्थ असा की या योगात केलेले शुभ कार्य (जसे दान किंवा व्रत) दुप्पट फळ देतात। ➕2️⃣

७.२ व्रताचा दुप्पट लाभ: शनि प्रदोषावर द्विदल व्रत केल्याने शिव आणि शनिची कृपा मिळते आणि व्रताचे लाभ दुप्पट होतात.

७.३ इच्छापूर्ती: असे मानले जाते की द्विपुष्कर योगात केलेले व्रत भक्तांच्या मनोकामना दुप्पट वेगाने पूर्ण करतात.

७.४ दृढ संकल्पाची ताकद: हा योग भक्तांच्या दृढ संकल्पाला अधिक बल देतो.

८. मन आणि इंद्रियांवर नियंत्रण

८.१ स्वादावर विजय: डाळी अन्नात विशिष्ट स्वाद आणि तृप्ती आणतात. त्यांचा त्याग करून भक्त आपली जीभ (स्वादेंद्रिय) जिंकतो। 👅

८.२ मानसिक शांती: शरीर हलके व मन संयमी असते, ज्यामुळे मानसिक शांती आणि आत्मिक समाधान प्राप्त होते.

८.३ एकाग्रता: आहारात संयम आणल्याने ध्यान व पूजा अधिक एकाग्रतेने करता येते.

८.४ आत्मशक्ती: व्रत आपल्याला शिकवतो की आत्मशक्ती भौतिक सुखांपेक्षा महत्त्वाची आहे.

९. आधुनिक जीवनातील द्विदल व्रत पालन

९.१ लवचिकता: आधुनिक जीवनशैलीत, जर पूर्ण त्याग शक्य नसेल, तर व्यक्ती थोडक्यात किंवा एका वेळेस डाळी टाळू शकतो.

९.२ आरोग्याच्या कारणाने: अनेकजण आता हा व्रत धार्मिक कारणाशिवाय इंटरमिटेंट फास्टिंग किंवा शरीर डिटॉक्स करण्यासाठी घेतात.

९.३ मुलांना शिकवणे: हा व्रत मुलांना सात्विक अन्न आणि संयम याचे महत्त्व शिकवण्याचा उत्तम मार्ग आहे.

९.४ संकल्पाचे महत्त्व: व्रत केवळ दाखवण्यासाठी न करता खरी श्रद्धा आणि संकल्पाने करणे आवश्यक आहे.

१०. निष्कर्ष: संयम म्हणजे साधना

१०.१ त्यागाची ताकद: द्विदल व्रत आपल्याला त्यागामध्ये किती महान शक्ती असते हे शिकवतो.

१०.२ संयमित जीवन: आज शनि प्रदोष आणि द्विपुष्कर योगाच्या शुभ दिवशी द्विदल व्रत आपल्याला संयमित, सात्विक आणि भक्तिमय जीवन जगण्याची प्रेरणा देतो.

१०.३ मोक्षाचा मार्ग: हा व्रत शुद्धी आणि संयमाने मोक्षाच्या मार्गावर नेतो। 🙏🏻

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-04.10.2025-शनिवार.
===========================================