नवान्न पौर्णिमा (शरद पौर्णिमा) - अन्न, समृद्धी आणि भक्तीचा संगम 🌙🙏-1-🍚🌾💰💖✨

[Atul Kaviraje]

नवान्न पौर्णिमा-

🌾 07 ऑक्टोबर, 2025: नवान्न पौर्णिमा (शरद पौर्णिमा) - अन्न, समृद्धी आणि भक्तीचा संगम 🌙🙏-

ईमोजी सारांश: 🍚🌾💰💖✨

आज, 07 ऑक्टोबर, 2025, मंगळवारचा दिवस, आश्विन महिन्याच्या पौर्णिमा तिथीचा शेवटचा भाग आहे. या पौर्णिमेला अनेक नावांनी ओळखले जाते, ज्यात शरद पौर्णिमा, कोजागरी पौर्णिमा आणि विशेषतः, नवान्न पौर्णिमा यांचा समावेश आहे. 'नवान्न' म्हणजे 'नवीन धान्य', आणि हा सण निसर्गाबद्दल आणि माता अन्नपूर्णेबद्दल कृतज्ञता व्यक्त करण्याचा महापर्व आहे.

विस्तृत आणि विवेचनपर मराठी लेख: नवान्न पौर्णिमा
1. नवान्न पौर्णिमेचा अर्थ आणि मूळ भाव 🍚
1.1. शाब्दिक अर्थ: 'नव' (नवीन) + 'अन्न' (धान्य). हा सण नवीन पीक, विशेषत: भात (तांदूळ) च्या पहिल्या काढणीनंतर साजरा केला जातो.

1.2. कृतज्ञतेचा उत्सव: हा शेतकरी आणि गृहस्थांनी निसर्गाप्रती आणि माता अन्नपूर्णेप्रती आभार व्यक्त करण्याचा दिवस आहे, ज्यांनी भरपूर पीक दिले.

उदाहरण: नवीन तांदळापासून खीर किंवा नैवेद्य बनवून देवतांना अर्पण करणे. 🥣

1.3. समृद्धीचे प्रतीक: नवीन धान्याचा भोग लावल्याने येणारे वर्षही धन आणि धान्याने भरलेले राहील, अशी खात्री असते.

2. तिथीचा विशिष्ट काळ (07 ऑक्टोबर, 2025) ⏰
2.1. पौर्णिमेची समाप्ती: पंचांगानुसार, पौर्णिमा तिथी 06 ऑक्टोबर रोजी दुपारी सुरू होऊन 07 ऑक्टोबर, 2025 रोजी सकाळी 09:16 वाजता समाप्त होत आहे.

2.2. मंगळवारचा योग: मंगळवारचा दिवस असल्यामुळे या सणावर हनुमानजी आणि मंगल देवाच्या विशेष कृपेचा योगही जुळतो, ज्यामुळे ऊर्जा आणि उत्साहात वाढ होते.

2.3. नवान्न पूजनाचे महत्त्व: पौर्णिमा तिथी सकाळी संपेपर्यंत असल्यामुळे, सकाळी लवकर स्नान-दान आणि नवान्न पूजन (नवीन धान्याचा नैवेद्य) करण्याचे विशेष महत्त्व आहे.

3. माता अन्नपूर्णा आणि पोषण भक्ती 🕉�
3.1. अन्नपूर्णा देवीचे रूप: माता अन्नपूर्णा हे देवी पार्वतीचे रूप आहे, जी जगाच्या भरण-पोषणासाठी अन्न प्रदान करते.

प्रतीक: हातात अन्नपात्र (कलश) आणि पळी धारण केलेली देवी. 🥄

3.2. भक्तीचा उद्देश: या दिवशी अन्नपूर्णेची भक्ती केल्यास घरात कधीही अन्नाची कमतरता भासत नाही आणि स्वयंपाकघरात बरकत टिकून राहते.

3.3. दरिद्र्याचा नाश: अशी मान्यता आहे की जो व्यक्ती नवीन धान्याचा भोग न लावता ते ग्रहण करतो, तो दरिद्र्याला निमंत्रण देतो. म्हणून या दिवशी पूजन आवश्यक आहे.

4. कोजागरी स्वरूप: लक्ष्मी आणि चंद्राचे पूजन 💰🌙
4.1. लक्ष्मीचे आगमन: नवान्न पूजन सकाळी होत असले तरी, रात्री हा सण कोजागरी पौर्णिमा म्हणून साजरा केला जातो, जिथे देवी लक्ष्मी रात्रभर फिरतात.

4.2. रास लीलेचा भाव: ही रात्र भगवान कृष्णाच्या महा-रास लीलेमुळे भक्तीचा सर्वोच्च बिंदू मानली जाते, जिथे प्रेम आणि परमानंदाची अनुभूती होते.

4.3. 16 कलांचा चंद्र: या रात्री चंद्र सोळा कलांनी युक्त असतो, ज्याची किरणे अमृतसमान मानली जातात.

5. नवान्न पूजन पद्धती आणि नैवेद्य (भोग) 🌾
5.1. नवीन भाताची पूजा: नवीन कापणी केलेले भात (तांदळाचे तुरे किंवा जुड्या) घरी आणून, त्यांना शुभ ठिकाणी ठेवून पूजा केली जाते.

5.2. नैवेद्य: नवीन तांदूळ दळून किंवा उकडून त्याचा शुद्ध नैवेद्य (खीर) तयार केला जातो आणि माता अन्नपूर्णा, लक्ष्मी आणि चंद्रदेवाला अर्पण केला जातो.

5.3. अन्नदान: पूजनानंतर गरीब आणि ब्राह्मणांना नवीन धान्य दान करण्याचे विशेष महत्त्व आहे.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-07.10.2025-मंगळवार.
===========================================