भक्ती, श्रद्धा आणि रंगांचा महाकुंभ – श्री विठ्ठल बिरदेव यात्रा, पट्टण कोडोली-2-

[Atul Kaviraje]

बिरदेव यात्रा-पट्टण कोडोली, तालुका-हातकणंगले-

भक्ती, श्रद्धा आणि रंगांचा महाकुंभ – श्री विठ्ठल बिरदेव यात्रा, पट्टण कोडोली-

६. अहिंसा आणि शाकाहाराचा संदेश (Message of Non-Violence and Vegetarianism) 🌿

वैशिष्ट्य: इतर लोकदेवतांच्या यात्रांपेक्षा वेगळे, पट्टण कोडोलीच्या बिरदेव यात्रेत मांसाहार पूर्णपणे वर्ज्य आहे.

कारण: विठ्ठल-बिरदेव अहिंसेचे प्रचारक आहेत. एका जुन्या कथेनुसार, देवाने एका मांसाहारी भक्ताला दूरून दर्शन घेण्याचा आदेश दिला होता, ज्याचे पालन आजही भक्त करतात. ही यात्रा शाकाहार आणि जीव दया चा स्पष्ट संदेश देते.

७. अंजनगावच्या खेलोबा भक्ताचा मान (Honour of Kheloba Devotee from Anjangaon) 👣

ऐतिहासिक संबंध: खेलोबा नावाचे भक्त, जे सोलापूर जिल्ह्यातील अंजनगावचे होते, ते बिरदेवांचे मोठे उपासक होते.

मान: आजही, त्यांचे वंशज अंदाजे ११ दिवसांची पायी यात्रा (Padyatra) करून अंजनगावाहून पट्टण कोडोलीला येतात, आणि त्यांना यात्रेतील मुख्य धार्मिक विधींचा मान मिळतो.

८. इतर अर्पण आणि दान (Other Offerings and Donations) 💰

अर्पण: भंडाऱ्यासोबतच भक्त 'बाळलोकर' (मेंढीचे केस), खारीक (सुकी खजूर) आणि पैसे (नाणी) देखील उधळतात.

भाव: या सर्व वस्तू समृद्धी, संतती सुख आणि देवाप्रती समर्पणाचे प्रतीक आहेत.

९. भक्तांचा जनसागर आणि उत्सवाचे वातावरण (Sea of Devotees and Festive Atmosphere) 🌊

जनसमुदाय: यात्रेच्या दिवशी पट्टण कोडोली गावात लाखो भक्त येतात, ज्यामुळे गाव 'जनसागर' (लोकांचा समुद्र) बनते.

प्रादेशिक विस्तार: महाराष्ट्राशिवाय, कर्नाटक आणि आंध्र प्रदेशातूनही मोठ्या संख्येने भक्त येतात, ज्यामुळे ही यात्रा एक आंतर-राज्यीय उत्सव ठरते.

१०. यात्रेचा निष्कर्ष आणि प्रेरणा (Conclusion and Inspiration) 💫

निष्कर्ष: बिरदेव यात्रा केवळ हळदीचा उत्सव नाही, तर भक्ती, आस्था, परंपरा आणि सामाजिक एकतेचा एक अनोखा संगम आहे.

प्रेरणा: ही यात्रा आपल्याला निसर्ग (पीकपाण्याच्या भाकणुकीतून), पशुपालन (धनगर समाजाच्या माध्यमातून), आणि शांततापूर्ण जीवनाचे (अहिंसेच्या संदेशातून) महत्त्व समजून घेण्याची प्रेरणा देते. बिरोबाच्या नावानं चांगभलं! 🙏🏼

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-12.10.2025-रविवार.
===========================================