सुनील दत्त – २६ ऑक्टोबर १९२९-हिंदी चित्रपट अभिनेता आणि सामाजिक कार्यकर्ता.-1-

[Atul Kaviraje]

सुनील दत्त – २६ ऑक्टोबर १९२९-हिंदी चित्रपट अभिनेता आणि सामाजिक कार्यकर्ता.-

सुनील दत्त: एक जीवनगाथा (२६ ऑक्टोबर १९२९ - २५ मे २००५)-

परिचय:
२६ ऑक्टोबर १९२९ रोजी जन्मलेले सुनील दत्त हे केवळ एक यशस्वी चित्रपट अभिनेतेच नव्हते, तर एक संवेदनशील सामाजिक कार्यकर्ते आणि दूरदृष्टी असलेले राजकारणीही होते. त्यांच्या जीवनगाथेतून कठोर परिश्रम, प्रामाणिकपणा आणि निस्वार्थ सेवेचे मूल्य दिसून येते. त्यांचे जीवन कला, समाजसेवा आणि राजकारण यांचा एक अनोखा संगम होते. या लेखात आपण त्यांच्या बहुआयामी व्यक्तिमत्त्वाचा सखोल अभ्यास करणार आहोत.

1. प्रारंभिक जीवन आणि संघर्ष 🌄

जन्म आणि बालपण: सुनील दत्त यांचा जन्म अविभाजित भारतातील झेलम जिल्ह्यातील खुर्दी या गावात बलराज दत्त या नावाने झाला. फाळणीच्या वेळी त्यांना कुटुंबासोबत पायी चालत भारतात यावे लागले. हा अनुभव त्यांच्या जीवनातील सर्वात कठीण आणि प्रेरणादायी टप्पा ठरला.

मुंबईतील आगमन: मुंबईत आल्यावर त्यांनी बी.ए. पूर्ण केले आणि लवकरच रेडिओ सिलोनमध्ये जॉकी म्हणून काम सुरू केले. याच काळात त्यांनी चित्रपटसृष्टीत येण्याचा निर्णय घेतला.

2. हिंदी चित्रपटसृष्टीतील उदय 🎥

पहिली भूमिका: १९५५ मध्ये 'रेल्वे प्लॅटफॉर्म' या चित्रपटातून त्यांनी अभिनयात पदार्पण केले. सुरुवातीला त्यांना अनेक संघर्ष करावे लागले.

'मदर इंडिया' (१९५७): हा चित्रपट त्यांच्या कारकिर्दीतील एक मैलाचा दगड ठरला. यात त्यांनी बिरजूची भूमिका साकारली आणि रातोरात लोकप्रिय झाले. हा चित्रपट आजही भारतीय सिनेमातील एक उत्कृष्ट कलाकृती मानला जातो.

प्रसिद्ध चित्रपट: 'साधना' (१९५८), 'सुजाता' (१९५९), 'मुझे जीने दो' (१९६३) आणि 'वक्त' (१९६५) सारख्या चित्रपटांनी त्यांना एक यशस्वी आणि बहुमुखी अभिनेता म्हणून स्थापित केले.

3. निर्माता आणि दिग्दर्शक म्हणून योगदान 🎬

आजंता आर्ट्स: १९६४ मध्ये त्यांनी 'आजंता आर्ट्स' या नावाने स्वतःची निर्मिती संस्था सुरू केली.

'रेशमा और शेरा' (१९७१): या चित्रपटाचे त्यांनी दिग्दर्शन आणि निर्मिती केली, ज्यात त्यांनी अभिनयासोबतच एक कलात्मक दिग्दर्शक म्हणून आपली क्षमता सिद्ध केली.

4. सामाजिक कार्याला वाहिलेले जीवन 🕊�

सेवाभाव: अभिनयासोबतच त्यांचा कल नेहमीच समाजसेवेकडे होता. त्यांनी समाजातील गरीब आणि गरजू लोकांसाठी अथक प्रयत्न केले.

'अमर सेवा संघाची' स्थापना: त्यांनी 'अमर सेवा संघाची' स्थापना केली आणि पूरग्रस्तांना मदत केली.

पदयात्रा (शांती यात्रा): पंजाबमधील शांतता आणि सलोखा प्रस्थापित करण्यासाठी त्यांनी मुंबई ते अमृतसर अशी पदयात्रा काढली, जी त्यांच्या निस्वार्थ सेवाभावाचे प्रतीक आहे.

5. राजकीय कारकिर्दीचा प्रवास 🗳�

राजकारणातील प्रवेश: १९८४ मध्ये ते काँग्रेस पक्षातून खासदार म्हणून निवडून आले.

केंद्रीय मंत्री: त्यांनी क्रीडा आणि युवा कल्याण मंत्री म्हणूनही काम केले आणि अनेक महत्त्वाचे निर्णय घेतले. त्यांचे राजकारण हे नेहमीच समाजसेवेच्या ध्येयाने प्रेरित होते.

6. कौटुंबिक जीवन आणि प्रेरणा 💪

नरगिस सोबतचे नाते: 'मदर इंडिया' च्या सेटवर अभिनेत्री नरगिस यांना आगीतून वाचवल्यानंतर त्यांच्यात प्रेम निर्माण झाले आणि त्यांनी विवाह केला. त्यांचे नाते हे आदर्श मानले जाते.

कठीण काळात आधार: मुलाच्या (संजय दत्त) कठीण काळात त्यांनी त्याला पूर्ण पाठिंबा दिला. एका वडिलाच्या भूमिकेचे त्यांनी उत्तम उदाहरण दिले.

सारांश (Emoji सारंश)
जन्म ➡️ संघर्ष ➡️ अभिनय 🎬➡️ निर्माता 🎬➡️ समाजसेवा 🕊�➡️ राजकारण 🗳�➡️ आदर्श जीवन 🌟➡️ वारसा ➡️ अमरत्व

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-26.10.2025-रविवार.
===========================================