कबीर दास-॥२॥ 🤏 तिनका: अहंकार विसर्जनाचा मंत्र 🕉️💡🧠✨🧘‍♂️🤏🌱⬇️🙇‍♀️💨👁️😭

[Atul Kaviraje]

कबीर दास जी के दोहे-

तिनका कबहुँ न निंदिये, जो पाँयन तर होय ।
कबहुँ उड़ आँखिन परे, पीर घनेरी होय॥२॥

🤏 तिनका: अहंकार विसर्जनाचा मंत्र 🕉�

(संत कबीर दास जींच्या दोह्यावर आधारित - भक्तीभावपूर्ण दीर्घ मराठी कविता)

📜 मराठी कविता (७ कडवी)

१. (आरंभ: निंदेचा त्याग)
हा जीव म्हणे जगी, तू कोणा तुच्छ न मा ना वे,
कोणाही क्षुल्लक पाहुनी, निंदा कधी न करावी!
कबीर सांगे वचन, ठेवा समतेचे भान सदा,
अहंकाराचे ओझे, करितो भक्तीला बाधा!

अर्थ: कबीर म्हणतात की, या जगात कोणालाही कमी समजू नका आणि कोणालाही क्षुल्लक पाहून त्याची निंदा (अपमान) कधीही करू नका. नेहमी समतेची भावना ठेवा; कारण अहंकाराचा भार भक्तीच्या मार्गात अडथळा निर्माण करतो.

२. (पायाखालील तिनका)
गवताची ती काडी, जे पायाखाली पडे सदा,
तिला पायदळी तुडवू नका, न दाखवा क्रोध मुद्दा!
जी वस्तू आहे दुर्बळ, आज तुमच्या स्वाधीन,
तिचा सन्मान राखावा, देई सदैव कबीर शिकवण!

अर्थ: गवताची ती काडी, जी नेहमी तुमच्या पायाखाली दबलेली असते, तिला पायाखाली तुडवू नका आणि तिच्यावर राग दाखवू नका. जी वस्तू आज तुमच्या सामर्थ्याखाली दुर्बळ आहे, तिचा आदर ठेवा. कबीर नेहमी हीच शिकवण देतात.

३. (परिणाम आणि वेदना)
तीच काडी उडून, डोळ्यात कधी जाई जेव्हा,
होई पीर घनेरी, सोसवे ना वेदनेचा ठेवा!
अश्रुधारा वाहती, डोळे होती लाल भडक सारे,
एका क्षुल्लक गोष्टीने, देणे कसे पडे बारे!

अर्थ: तीच गवताची काडी जेव्हा अचानक उडून डोळ्यात जाते, तेव्हा खूप मोठी (घनेरी) वेदना होते आणि ती सहन करणे कठीण होते. डोळ्यातून अश्रू वाहू लागतात आणि डोळे लाल होतात. एका क्षुल्लक गोष्टीमुळे किती मोठे दुःख सहन करावे लागते!

४. (अहंकाराचे फळ)
अहंकाराने जो तुच्छ लेखी, दुर्बळ मानवा सदा,
नियम न्यायाचा सांगे कर्मफळ , भोगावी बाधा कदा!
आज जे पायाखाली , तेच उद्या डोळ्यावर येई,
छोट्या वैऱ्याची पीड़ा, मानवा छळूनी जाई!

अर्थ: जो मनुष्य अहंकारामुळे दुर्बळ मानवांना तुच्छ लेखतो, त्याला न्यायाचा नियम (कर्मफळ) कधीतरी त्रास देतो. आज जे पायाखाली आहे, तेच उद्या डोळ्यांवर संकट बनून येते. त्या लहानशा वैऱ्याची (क्षुल्लक गोष्टीची) वेदना मनुष्याला छळते.

५. (सामाजिक समता)
हा दोहा शिकवी, सामाजिक समतेची गोष्ट सच्ची,
भेदभाव मनी ठेऊ नये, जाती पातीची कच्ची!
प्रत्येक जीवात वसे, तोच राम आणि हरी,
तिनका आणि राजा, दोघे त्याचीच रूपे खरी!

अर्थ: हा दोहा सामाजिक समतेची खरी गोष्ट शिकवतो. आपल्या मनात जात-पातीचा कच्चा भेदभाव ठेवू नये. प्रत्येक जीवामध्ये तोच राम आणि हरी वास करतो. गवताची काडी आणि राजा, हे दोघेही त्याच परमेश्वराची रूपे आहेत.

६. (भक्ती आणि विनम्रता)
भक्तीचा मार्ग कठीण, ज्याला नसे विनम्रता साथ,
विनम्र होऊन शिका, घ्यावा सर्वांचा हात हात!
ज्या जीवाला नाही मानायचे तुच्छ, तो देव भेटे कधी नाही तच्च!
कबीर मागे बुद्धी, पायाखालील काडीला सन्मान दया!

अर्थ: ज्याला विनम्रतेची साथ नाही, त्याच्यासाठी भक्तीचा मार्ग कठीण आहे. विनम्र होऊन शिका आणि सर्वांना सोबत घ्या. ज्या जीवांना आपण तुच्छ मानतो, त्या परमेश्वराची भेट कधीच होऊ शकत नाही. कबीर प्रार्थना करतात की, पायाखालील काडीलाही आदर द्या.

७. (निष्कर्ष: आत्मज्ञान)
तिनक्याच्या रूपाने, ज्ञान दिले कबीरांनी खरे,
मनुष्य देई त्रास, तेव्हा जगावे तू शांत बरे!
या दोह्याला मनी धरून, करू अहंकाराचा नाश,
विठ्ठलाच्या नामामध्ये, होईल मग आत्मज्ञान प्रकाश!

अर्थ: गवताच्या काडीच्या रूपाने कबीरांनी खरे ज्ञान दिले आहे. मनुष्य जेव्हा तुम्हाला त्रास देतो, तेव्हा तुम्ही शांत राहावे. या दोह्याला मनात ठेवून आपण अहंकाराचा नाश करूया. त्यानंतर विठ्ठलाच्या नामस्मरणात आत्मज्ञानाचा प्रकाश होईल.

🖼� इमोजी सारांश (Emoji Saaransh)

चरणविषय   इमोजी

१. निंदा त्याग / समता   ❌🗣�🤝🌍
२. दुर्बळता/विनम्रता   🤏🌱⬇️🙇�♀️
३. वेदना/परिणाम   💨👁�😭🔥
४. अहंकाराचे फळ   😈⚖️💥🤕
५. सामाजिक समता   🕌🧑�🤝�🧑👑🌱
६. भक्तीसाठी विनम्रता   🙏💖⬇️⬆️
७. आत्मज्ञान / निष्कर्ष   💡🧠✨🧘�♂️

--अतुल परब
--दिनांक-31.10.2025-शुक्रवार.
===========================================