श्रीमती इंदिरा गांधी स्मृति दिन -1-शक्तीचे प्रतीक 🐅, संसद भवन 🏛️, 'शक्ती स्थळ'

[Atul Kaviraje]

श्रीमती इंदिरा गांधी स्मृति दिन - ३१ ऑक्टोबर, २०२५ (शुक्रवार)-

दिनांक: ३१ ऑक्टोबर, २०२५ (शुक्रवार) पर्व: श्रीमती इंदिरा गांधी स्मृति दिन भाव: विवेचनात्मक, विस्तृत आणि दीर्घ लेख

🇮🇳 प्रतीक/चिन्ह: भारताचा ध्वज 🇮🇳, श्रीमती इंदिरा गांधींचे चित्र 📷, शक्तीचे प्रतीक 🐅, संसद भवन 🏛�, 'शक्ती स्थळ' स्मारक 🌸

📜 विस्तृत आणि विवेचनात्मक लेख (Detailed and Analytical Article)
१. स्मृति दिनाचा परिचय आणि महत्त्व (Introduction and Significance) 🇮🇳
श्रीमती इंदिरा गांधी या भारताच्या पहिल्या आणि आजवरच्या एकमेव महिला पंतप्रधान होत्या. ३१ ऑक्टोबर १९८४ रोजी त्यांची हत्या झाली आणि हा दिवस त्यांच्या स्मरणार्थ 'स्मृति दिन' म्हणून पाळला जातो.

१.१. लोह महिला (Iron Lady): त्यांना भारताच्या 'लोह महिला' म्हणून ओळखले जाई. त्यांनी त्यांच्या राजकीय कारकिर्दीत अनेक धाडसी आणि दूरगामी निर्णय घेतले.

१.२. 'शक्ती स्थळ': नवी दिल्लीतील त्यांचे समाधी स्थळ 'शक्ती स्थळ' म्हणून ओळखले जाते, जिथे हा दिवस विशेष आदराने साजरा केला जातो.

१.३. राष्ट्रीय एकता आणि अखंडता: त्यांचे जीवन देशाची एकता आणि अखंडता राखण्यासाठी केलेल्या त्यांच्या संघर्ष आणि बलिदानाचे प्रतीक आहे.

२. प्रारंभिक जीवन आणि राजकीय वारसा (Early Life and Political Legacy) 👨�👩�👧
इंदिरा गांधी या भारताचे पहिले पंतप्रधान पंडित जवाहरलाल नेहरू यांच्या कन्या होत्या आणि त्यांना राजकारण वारसा हक्काने मिळाले होते.

२.१. नेहरू कुटुंबाची कन्या: त्यांचा जन्म १९ नोव्हेंबर १९१७ रोजी झाला. त्यांचे बालपण स्वातंत्र्य संग्रामाच्या वातावरणात गेले.

२.२. 'बाहुली' ते 'शक्ती': जवाहरलाल नेहरू त्यांना प्रेमाने 'बाहुली' (गुड़िया) म्हणत असत, परंतु राजकारणात त्यांनी आपली स्वतंत्र आणि सशक्त ओळख निर्माण केली.

२.३. पहिल्या पंतप्रधान (१९६६): शास्त्रीजींच्या निधनानंतर, १९६६ मध्ये त्या भारताच्या पंतप्रधान बनल्या आणि त्यांनी सुमारे १५ वर्षे या पदावर काम केले.

३. धाडसी निर्णय आणि आर्थिक सुधारणा (Bold Decisions and Economic Reforms) 💰
इंदिरा गांधी यांचा कार्यकाळ अनेक मोठे आणि धाडसी निर्णयांसाठी स्मरणात ठेवला जातो, ज्यांचा भारतीय अर्थव्यवस्थेवर मोठा प्रभाव पडला.

३.१. बँकांचे राष्ट्रीयीकरण (१९६९): त्यांनी १४ प्रमुख खाजगी बँकांचे राष्ट्रीयीकरण केले, ज्याचा उद्देश ग्रामीण भागापर्यंत बँकिंग सुविधांचा विस्तार करणे आणि आर्थिक विषमता कमी करणे हा होता. (उदाहरण: बँक पासबुक 📘)

३.२. प्रिवी पर्सची समाप्ती (१९७१): त्यांनी पूर्वीच्या राजघराण्यांच्या शासकांना मिळणारे विशेष भत्ते आणि विशेषाधिकार (प्रिवी पर्स) समाप्त केले, जे सामाजिक समानतेच्या दिशेने एक मोठे पाऊल होते.

४. ऐतिहासिक क्षण: १९७१ चे भारत-पाक युद्ध (The Historic 1971 War) ⚔️
१९७१ चे युद्ध हे इंदिरा गांधी यांच्या मुत्सद्देगिरी आणि लष्करी नेतृत्वाच्या क्षमतेचा सर्वात मोठा पुरावा आहे.

४.१. बांगलादेशची निर्मिती: या युद्धात भारताने पाकिस्तानचा निर्णायक पराभव केला, परिणामी 'बांगलादेश' या नवीन राष्ट्राचा उदय झाला.

४.२. जागतिक स्तरावर भारत: या विजयामुळे इंदिरा गांधी जागतिक नेत्या म्हणून स्थापित झाल्या आणि भारताच्या लष्करी सामर्थ्याची दखल जगभरात घेतली गेली.

५. अणुशक्ती आणि विज्ञानातील योगदान (Nuclear Power and Contribution to Science) ⚛️
त्यांनी भारताला जागतिक महासत्ता बनवण्याच्या दिशेने महत्त्वपूर्ण कार्य केले.

५.१. 'स्माइलिंग बुद्ध' (१९७४): त्यांच्या नेतृत्वाखाली भारताने पोखरण येथे आपली पहिली यशस्वी अणुचाचणी केली, ज्याला 'स्माइलिंग बुद्ध' असे नाव देण्यात आले. (उदाहरण: अणु चिन्ह ☢️)

५.२. हरित क्रांती: त्यांनी शेतीला प्राधान्य दिले, ज्यामुळे 'हरित क्रांती' यशस्वी झाली आणि भारत अन्न उत्पादनात आत्मनिर्भर बनला.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-31.10.2025-शुक्रवार.
===========================================