1800 - अमेरिकेतील अध्यक्षीय निवडणूक-2-🧑‍🌾

[Atul Kaviraje]

1800 - अमेरिकेतील अध्यक्षीय निवडणूक-

६. प्रतिनिधी गृहातील निवड आणि १५ फेऱ्या (Selection in the House of Representatives) 🏛�
प्रतिनिधी गृहात निवड होणे हे मोठे आव्हान होते, कारण फेडरलिस्टांनी जेफरसन यांना रोखण्यासाठी बुर्र यांना समर्थन देण्याचा प्रयत्न केला.

अ. मतांचे विभाजन
प्रतिनिधी गृहातील प्रत्येक राज्याला एक मत होते (एकूण १६ राज्ये). अध्यक्षपदावर निवड होण्यासाठी उमेदवाराला बहुमताची (म्हणजे ९ राज्यांची) गरज होती.

फेडरलिस्टांनी जाणूनबुजून जेफरसन यांना मत देण्यास नकार दिला, ज्यामुळे निवडणूक अडखळली (Stalemate).

प्रतिनिधी गृहात सलग ३५ वेळा मतदान झाले, तरीही कोणत्याही उमेदवाराला बहुमत मिळाले नाही.

७. अलेक्झांडर हॅमिल्टन यांची निर्णायक भूमिका (Alexander Hamilton's Decisive Role) 💡
एरॉन बुर्र हे फेडरलिस्टांचे वैचारिक विरोधक नसले तरी, हॅमिल्टनने (जो स्वतः फेडरलिस्ट होता आणि जेफरसनचा कट्टर विरोधक) जेफरसनला समर्थन देण्याचा निर्णय घेतला.

अ. हॅमिल्टनचा तर्क
हॅमिल्टनने बुर्रला 'सिद्धांतहीन, धोकादायक आणि महत्त्वाकांक्षी' मानले. याउलट, जेफरसन हे त्यांचे वैचारिक शत्रू असले तरी, ते तत्त्वनिष्ठ (Principled) आणि 'देशासाठी कमी हानिकारक' आहेत, असे त्यांना वाटले.

ब. निर्णायक मत
हॅमिल्टनच्या प्रभावामुळे आणि एका फेडरलिस्ट प्रतिनिधीने मतदानापासून दूर राहिल्यामुळे (Abstain), ३६ व्या फेरीत जेफरसन यांना ९ राज्यांचे बहुमत मिळाले आणि ते अध्यक्ष म्हणून निवडून आले. 🎉

८. शांततापूर्ण सत्तांतर: '१८०० ची क्रांती' (Peaceful Transfer of Power: 'Revolution of 1800') 🕊�
जेफरसनने आपल्या विजयाला '१८०० ची खरी क्रांती' असे संबोधले. याचे मुख्य कारण म्हणजे:

अ. शांततापूर्ण सत्तांतर
एका पक्षाकडून दुसऱ्या विरोधी पक्षाकडे शांततापूर्ण आणि घटनात्मक मार्गाने सत्ता हस्तांतरित करण्याची अमेरिकेतील ही पहिलीच वेळ होती. यामुळे लोकशाही संस्थांवरील (Democratic Institutions) अमेरिकेचा विश्वास दृढ झाला.

ब. तत्त्वांचे पुनर्संस्थापन
या विजयाने फेडरलिस्टांच्या 'भक्कम केंद्र सरकार' धोरणाला जनतेने नाकारले आणि 'राज्यांचे अधिकार' आणि 'व्यक्तिगत स्वातंत्र्य' या तत्त्वांचे पुनर्संस्थापन झाले.

९. ऐतिहासिक महत्त्व आणि परिणाम (Historical Significance and Consequences) 🌟
१८०० च्या निवडणुकीचे दूरगामी परिणाम झाले, ज्यामुळे अमेरिकेच्या राजकीय व्यवस्थेचा चेहरामोहरा बदलला.

अ. १२ वी घटनादुरुस्ती (Twelfth Amendment)
या मतभेदामुळे १८०४ मध्ये १२ वी घटनादुरुस्ती (Twelfth Amendment) लागू झाली. या दुरुस्तीनुसार, मतदारांना अध्यक्ष आणि उपाध्यक्ष या पदांसाठी स्वतंत्रपणे मतदान करणे बंधनकारक झाले, ज्यामुळे 'टाय' होण्याची समस्या कायमची दूर झाली.

ब. फेडरलिस्ट पक्षाचा अस्त
फेडरलिस्ट पक्ष हळूहळू कमकुवत होत गेला आणि डेमोक्रॅटिक-रिपब्लिकन पक्षाचे अमेरिकेच्या राजकारणावर पुढील २५ वर्षे वर्चस्व राहिले.

१०. निष्कर्ष आणि समारोप (Conclusion and Summary) ✅
१८०० ची अध्यक्षीय निवडणूक अमेरिकेच्या राजकीय परिपक्वतेचे प्रतीक आहे.

अ. लोकशाहीचे महत्त्व
या निवडणुकीने दाखवून दिले की, तीव्र वैयक्तिक आणि वैचारिक द्वेष असूनही, लोकशाही प्रक्रिया (Democratic Process) आणि कायद्याचे राज्य (Rule of Law) टिकवून ठेवता येते. ⚖️

ब. जेफरसनचे उद्दिष्ट
थॉमस जेफरसन यांनी आपल्या उद्घाटन भाषणात म्हटले, "We are all Republicans, we are all Federalists." (आपण सर्व रिपब्लिकन आहोत, आपण सर्व फेडरलिस्ट आहोत.) - या वाक्याने त्यांनी राष्ट्राला एकत्र आणण्याचा आणि पक्षांपेक्षा राष्ट्राला महत्त्व देण्याचा संदेश दिला. 🇺🇸

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-03.11.2025-सोमवार.
===========================================