संत बंका-कोण भाग्यतया सेना न्हावियाचे। नीच काम त्याचे स्वये करी-2-

[Atul Kaviraje]

                     "संत चरित्र"
                       ------------

        संत सेना महाराज-

कडवे तिसरे (Stanza 3) 💖

"बंका म्हणे ज्याचे पुराणी पवाडे। तो भक्त साकडे वारीतसे॥ ३॥"

अर्थ (Pratyek Kadvayacha Arth): संत बंका म्हणतात, ज्याचे महान पराक्रम (पवाडे) पुराणांमध्ये वर्णिलेले आहेत, तो परमेश्वर आपल्या भक्ताची संकटे (साकडे) दूर करतो.

सखोल भावार्थ/विवेचन (Vistrut Vivechan):

'बंका म्हणे ज्याचे पुराणी पवाडे': संत बंका आपले नाममुद्रा वापरून सांगतात की, मी ज्या देवाबद्दल बोलत आहे, त्याचे वर्णन वेद-पुराणांमध्ये 'महान' आणि 'सर्वशक्तिमान' म्हणून केलेले आहे. तो देव म्हणजे सर्व ब्रह्मांडाचा स्वामी.

'तो भक्त साकडे वारीतसे': पण त्या सर्वशक्तिमान देवाची खरी ओळख काय आहे? तर तो आपल्या भक्ताची संकटे, अडचणी आणि अपकीर्ती दूर करतो. 'वारीणे' म्हणजे दूर करणे/निवारण करणे. या प्रसंगात, संत सेना न्हावी यांना राजाकडून होणाऱ्या शिक्षेचे किंवा विलंबामुळे निर्माण झालेल्या संकटाचे देवाने निवारण केले.

निष्कर्ष: संत बंका या अभंगातून सर्वसामान्य भक्ताला दिलासा देतात की, तुमचा देव केवळ पराक्रमी नाही, तर तो प्रेमळ आणि तुमच्या अडचणीत धावणारा मित्र देखील आहे.

३. समारोप आणि निष्कर्ष (Samarop ani Nishkarsha)
समारोप (Samarop): संत बंका यांचा हा अभंग भक्ती आणि लीनता या गुणांचे माहात्म्य दर्शवितो. देव केवळ प्रेमाचा भुकेला आहे, त्याला जात, संपत्ती किंवा मोठेपण महत्त्वाचे नाही. संत सेना न्हावी यांच्या उदाहरणातून संत बंका हे सिद्ध करतात की, भक्ताच्या प्रेमापुढे परमेश्वरही नम्र होतो आणि भक्ताचे काम करण्यास तत्पर असतो.

निष्कर्ष (Nishkarsha): या अभंगाचा अंतिम आणि सखोल निष्कर्ष हा आहे की, 'देव भक्तांचा दास असतो' (भक्ताधीन). जर तुमची भक्ती खरी, निष्कपट आणि प्रेमळ असेल, तर परमेश्वर स्वतः तुमच्या मदतीला धावून येतो. देवाची कृपादृष्टी मिळवण्यासाठी केवळ अंतःकरण शुद्ध असणे आवश्यक आहे, कोणतेही मोठे कर्मकांड किंवा सामाजिक उच्चता नव्हे.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-04.11.2025-मंगळवार.
===========================================