1956 - सुएझ संकट-2-

[Atul Kaviraje]

1956 - The Suez Crisis

In response to Egypt's nationalization of the Suez Canal, Britain, France, and Israel launched a military intervention in Egypt.

1956 - सुएझ संकट-

६. ब्रिटन आणि फ्रान्सच्या महाशक्तीचा ऱ्हास (Mahaashakticha Rhaas):

या संकटामुळे हे स्पष्ट झाले की ब्रिटन आणि फ्रान्स आता 'जागतिक महाशक्ती' राहिलेले नाहीत, तर अमेरिका आणि सोव्हिएत युनियन या दोन महाशक्तींचे युग सुरू झाले आहे. 📉

"सुएझ मोमेंट" हा शब्द ब्रिटनच्या राष्ट्रीय आत्मविश्वासाला बसलेला धक्का दर्शवतो.

७. अरब राष्ट्रवादाचा उदय (Arab Rashtravadacha Uday):

नासेर यांचे नेतृत्व यशस्वी झाले आणि त्यांना अरब जगतात 'हिरो' 🌟 म्हणून पाहिले जाऊ लागले.

अरब राष्ट्रवाद (Pan-Arabism) अधिक मजबूत झाला आणि इजिप्तचे महत्त्व वाढले.

८. शीतयुद्धाचा प्रभाव (Sheet Yuddhacha Prabhav):

सुएझ संकट हे शीतयुद्धाच्या (Cold War) ❄️ काळात मध्यपूर्वेत दोन्ही महाशक्तींच्या हस्तक्षेपाचे उत्तम उदाहरण ठरले.

अमेरिकेने आपले मित्रराष्ट्र असलेल्या ब्रिटन-फ्रान्सविरुद्ध भूमिका घेतल्यामुळे जागतिक राजकारणात नवा समतोल निर्माण झाला.

९. जागतिक तेल राजकारण (Jagatil Tel Rajkaran):

सुएझ कालव्याच्या नाकेबंदीमुळे युरोपला होणारा तेलाचा पुरवठा खंडित झाला.

यामुळे जागतिक तेलाच्या किमती वाढल्या आणि 'ऊर्जा सुरक्षितता' (Energy Security) हा विषय जागतिक राजकारणाच्या केंद्रस्थानी आला. ⛽

१०. निष्कर्षांचे सार आणि महत्त्वाचे धडे (Nishkarshanche Saar ani Mahattvache Dhade):

सुएझ संकट हे वसाहतवाद (Colonialism) संपुष्टात येण्याचे आणि नव्या जागतिक व्यवस्थेचे प्रतीक होते.

आंतरराष्ट्रीय कायदा आणि संयुक्त राष्ट्र संघ यांच्या भूमिकेवर शिक्कामोर्तब झाले.

निष्कर्ष (Nishkarsh) आणि समारोप (Samarop) 🔚
सुएझ संकट केवळ एका कालव्यावरच्या हक्कासाठीची लढाई नव्हती, तर ती वसाहतवादी मानसिकता, नव्याने उदयास आलेला राष्ट्रवाद आणि दोन जागतिक महाशक्तींच्या वर्चस्वाची लढाई होती. या घटनेने ब्रिटन-फ्रान्सच्या सत्तेचा अस्त दर्शवला आणि मध्यपूर्वेच्या राजकारणाला कायमचे वळण दिले. आजसुद्धा, सुएझ कालव्याचे जागतिक अर्थव्यवस्थेतील महत्त्व आणि त्यातून निर्माण झालेले भू-राजकीय तणाव या घटनेचे ऐतिहासिक महत्त्व सिद्ध करतात. 🙏

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-05.11.2025-बुधवार.
===========================================