🛠️ कड पंचमी: कारागिरांचा सन्मान, व्यापाराची समृद्धी आणि भाग्याचा सण-1-🛠️

[Atul Kaviraje]

कड पंचमी: कारागिरांचा सन्मान, व्यापाराची समृद्धी आणि भाग्याचा सण

दिनांक: 26 ऑक्टोबर, 2025 - रविवार

🛠� कड पंचमी: कारागिरांचा सन्मान, व्यापाराची समृद्धी आणि भाग्याचा सण

💰 'शिल्पम सर्वार्थ साधकम्' - शिल्पच सर्व उद्देशांना सिद्ध करणारे आहे.

कार्तिक महिन्याच्या शुक्ल पक्षातील पंचमी तिथी, जी 26 ऑक्टोबर 2025 (रविवार) रोजी आहे, भारताच्या काही प्रदेशांमध्ये, विशेषतः महाराष्ट्र आणि गुजरातमध्ये, एका विशेष नावाने ओळखली जाते – 'कड पंचमी'।

हा सण कारागीर, शिल्पकार, औद्योगिक समाज आणि लहान व्यापाऱ्यांकडून अत्यंत श्रद्धा आणि उत्साहाने साजरा केला जातो. 'कड' शब्द मूळतः 'उद्योग', 'हत्यार', 'व्यापारी खाते' किंवा 'कारीगरी' शी जोडलेला आहे.

हा दिवस दिवाळीनंतर येणाऱ्या विजय आणि लाभाच्या शुभ वेळेचे प्रतीक आहे, ज्याला 'लाभ पंचमी' (व्यापारी लाभ) आणि 'ज्ञान पंचमी' (जैन धर्म) म्हणूनही साजरे केले जाते.

कड पंचमी हा प्रामुख्याने त्या सर्व हत्यारे, मशीन आणि उपकरणांची पूजा करण्याचा दिवस आहे, जे व्यक्तीच्या उपजीविकेचा आणि समृद्धीचा आधार आहेत. हा शिल्प, श्रम आणि भाग्याच्या संगमाचा महापर्व आहे.

10 प्रमुख मुद्दे: कड पंचमी - भक्ती भावपूर्ण विश्लेषण
1. 🛠� हत्यारे आणि उपकरणांचे पूजन (Worship of Tools and Equipment) ⚙️
1.1. कर्माचा सन्मान:

कड पंचमीच्या दिवशी कारागीर (इलेक्ट्रिशियन, सुतार, सोनार, लोहार, वस्त्र व्यापारी इ.) त्यांच्या कामात वापरल्या जाणाऱ्या हत्यारे (कड) आणि मशीन्सची पूजा करतात. हे कर्माप्रती आदर आणि कृतज्ञता व्यक्त करण्याचे प्रतीक आहे.
उदाहरण: कारागीर आपले हातोडे, करवत, मशीन किंवा मोजमापाचे उपकरणे स्वच्छ करून त्यांना टिळक लावतात आणि फुले अर्पण करतात.
चिन्ह: 🛠� (हत्यार), ⚙️ (मशीन), 🙏 (पूजन)

1.2. विश्वकर्माचे स्मरण:

जरी ही थेट विश्वकर्मा पूजा नसली तरी, या दिवशी कला आणि निर्मितीचे देवता विश्वकर्मा यांचेही स्मरण केले जाते.

2. 💰 व्यापारी समृद्धीचा शुभारंभ (Beginning of Commercial Prosperity) 📈
2.1. 'लाभ पंचमी'शी संबंध:

महाराष्ट्रातील अनेक भागांमध्ये याला 'लाभ पंचमी'चेच एक रूप मानले जाते. व्यापारी वर्ग या दिवशी आपले नवीन व्यापारी खाते (बहीखाते) सुरू करतात, जेणेकरून वर्षभर व्यापारात लाभ आणि वाढ कायम राहील.
चिन्ह: 💰 (लाभ), 💼 (व्यवसाय), 📈 (वाढ)

3. 🏡 दिवाळी उत्सवाची सांगता (Conclusion of Diwali Festival) 🎊
3.1. शेवटचा दिवस:

काही क्षेत्रांमध्ये कड पंचमीला दिवाळीच्या पाच दिवसीय उत्सवाचा (धनत्रयोदशी, नरक चतुर्दशी, लक्ष्मी पूजा, गोवर्धन पूजा/भाऊबीज) अधिकृत समारोप मानला जातो.
चिन्ह: 🏡 (घर), 🎊 (उत्सव), 🔚 (समारोप)

4. ✨ सौभाग्य आणि सकारात्मक ऊर्जा (Good Fortune and Positive Energy) 🌟
4.1. शुभ तिथी:

कार्तिक शुक्ल पंचमी तिथी अत्यंत शुभ मुहूर्त मानली जाते. या दिवशी केलेल्या कामांमध्ये सौभाग्य आणि सकारात्मक ऊर्जेचा समावेश होतो.
चिन्ह: ✨ (पवित्रता), 🌟 (सौभाग्य)

5. 🧘 स्वच्छता आणि पवित्रता (Cleanliness and Purity) 🧼
5.1. कार्यस्थळाचे शुद्धीकरण:

पूजेपूर्वी सर्व हत्यारे, मशीन्स आणि कार्यस्थळाची विशेष साफसफाई केली जाते. हे केवळ स्वच्छतेबद्दल जागरूकता नाही, तर जीवनातील पवित्रता आणि शिस्तीचे महत्त्वही दर्शवते.
चिन्ह: 🧼 (स्वच्छता), 🧘 (शिस्त)

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-26.10.2025-रविवार.
===========================================