संत सेना महाराज-विटेवरी उभा नीट देखिला गे माये-2-

[Atul Kaviraje]

                     "संत चरित्र"
                    ------------

        संत सेना महाराज-

🕉� कडवे ३

"अवघे अवधियांचा विसर पडियेला।
पाहता चरणाला श्रीविठोबाच्या॥ ३॥"

घटक अर्थ (Meaning)

अवघे अवधियांचा विसर पडियेला — जगातील सर्व गोष्टींचा, सर्व बंधनांचा आणि सर्व जाणिवांचा विसर पडला.
पाहता चरणाला श्रीविठोबाच्या — केवळ श्रीविठोबाच्या चरणांचे दर्शन घेतल्यामुळे.

सखोल विवेचन:

या कडव्यात सर्वांगीण विस्मरण (Total Oblivion) आणि शरणागतीचे (Surrender) महत्त्व सांगितले आहे.
'अवघे अवधिया' म्हणजे संपूर्ण जग, सर्व व्यवहार, नातेसंबंध, धन-संपदा, भूतकाळ आणि भविष्यकाळ.
विठ्ठलाच्या चरणांच्या दर्शनाने या सर्व गोष्टींचा विसर पडतो.
भक्त फक्त वर्तमान क्षणात, विठ्ठलाच्या सान्निध्यात राहतो.

चरण हे आश्रय, आधार आणि शरणागतीचे प्रतीक आहेत.
विठ्ठलाच्या चरणांचे दर्शन घेतल्यावर भक्ताला सर्व चिंतामुक्तीचा अनुभव येतो.

उदाहरण:
जसे एखादी व्यक्ती गाढ झोपेत गेल्यावर जगाचे भान राहत नाही,
तशीच निश्चिंत अवस्था विठ्ठलाच्या चरणांचे दर्शन घेतल्यावर प्राप्त होते.

🕉� कडवे ४

"सेना म्हणे चला जावू पंढरीसी।
जिवलग विठ्ठलाशी भेटावया॥ ४॥"

घटक अर्थ (Meaning)

सेना म्हणे चला जावू पंढरीसी — संत सेना महाराज म्हणतात, चला आपण सर्वजण पंढरपूरला जाऊ या.
जिवलग विठ्ठलाशी भेटावया — आपल्या जीवाच्या सख्याला, प्रिय विठ्ठलाला भेटण्यासाठी.

सखोल विवेचन:

हे शेवटचे कडवे आवाहन (Call to Action) आणि सप्रेम भक्तीची भावना दर्शवते.
सेना महाराज स्वतःच्या अनुभवावर समाधानी न राहता सर्व भक्तांना पंढरपूरला येण्याचे आवाहन करतात.
'जिवलग' हा शब्द अत्यंत गाढ प्रेम व्यक्त करणारा आहे — विठ्ठल हा देव नाही तर सखा आहे.
विठ्ठल-दर्शनाचा आनंद लौकिक नाही, तो पारमार्थिक आणि आत्मिक आहे.

उदाहरण:
जसे एखाद्या व्यक्तीला अमूल्य खजिना मिळाला की तो आनंद इतरांनाही वाटावासा वाटतो,
तसेच सेना महाराजांना विठ्ठलभक्तीचा परमानंद मिळाल्यावर ते सर्वांना त्या आनंदात सहभागी होण्यासाठी बोलावतात.

🌼 समारोप आणि निष्कर्ष (Conclusion & Inference)

संत सेना महाराजांचा हा अभंग सगुण भक्तीचे महत्त्व स्पष्ट करतो.
विटेवर उभा असलेला विठ्ठल हा केवळ दगडी मूर्ती नसून, तो आनंद, शांती आणि प्रेमाचा स्रोत आहे.
या अभंगातून विठ्ठल-दर्शनाने होणारे आत्मिक परिवर्तन आणि देहभाव हरपणे, मन वेधले जाणे, जगाचा विसर पडणे या तीन अवस्थांचे दर्शन घडते.
हीच भक्ताच्या मुक्तीची वाट आहे.

निष्कर्ष (Summary / Inference)

या अभंगाचा मुख्य निष्कर्ष असा आहे की, ईश्वराचे सगुण रूप हे आत्म-साक्षात्काराचे माध्यम ठरू शकते.
भक्तीमार्गाने विठ्ठलाच्या चरणांशी एकरूप झाल्यावर भक्ताला परमानंद, आत्मिक शांती आणि मोक्षाची अनुभूती मिळते.
संत सेना महाराजांच्या शब्दांत, विठ्ठल हा 'जिवलग' आहे.
आणि त्याच्या भेटीसाठी पंढरीला जाणे हेच मानवी जीवनाचे अंतिम आणि सार्थक ध्येय आहे.
विठ्ठलाचे दर्शन झाल्यानंतर त्याच्या संदर्भात सेनाजी वरीलप्रमाणे प्रतिक्रिया व्यक्त करतात. पंढरपूर क्षेत्र सेनाजींना इतके आवडले की, त्यांना विठ्ठलाजवळच कायम वास्तव्य करावे, असे वाटले. पंढरीबद्दल भक्तिभाव व्यक्त करताना सेनाजी म्हणतात,

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-07.11.2025-शुक्रवार.
===========================================