श्री सद्गुरु शंकर महाराज प्रकट दिन (पुणे)-1-

[Atul Kaviraje]

श्री सद्गुरु शंकर महाराज प्रकट दिन (पुणे)-

दिनांक: ३० ऑक्टोबर, २०२५ (गुरुवार) पर्व: श्री सद्गुरु शंकर महाराज प्रकट दिन (कार्तिक शुक्ल अष्टमी) भाव: भक्तिमय, विवेचनात्मक, विस्तृत आणि दीर्घ लेख

🙏 प्रतीक/चिन्ह: शंकर महाराज 🚩, त्रिशूल 🔱, औदुंबर वृक्ष 🌳, पुणे मंदिर 🏛�, 'सब कुछ तेरा' 🕉�

📜 विस्तृत आणि विवेचनात्मक लेख (Detailed and Analytical Article)
१. प्रकट दिनाचा परिचय आणि आध्यात्मिक महत्त्व (Introduction and Spiritual Significance) 🚩
श्री सद्गुरु शंकर महाराज हे महाराष्ट्रातील महान अवधूत संत आणि भगवान दत्तात्रेयांचे उपासक होते. त्यांचा प्रकट दिन (वाढदिवस) दरवर्षी कार्तिक महिन्याच्या शुक्ल पक्षातील अष्टमी तिथीला साजरा केला जातो.

१.१. शिव-दत्त समन्वय: त्यांना साक्षात् शिवावतार आणि श्री स्वामी समर्थ (दत्त अवतार) यांचे परमप्रिय शिष्य म्हणून ओळखले जाते. त्यांचे 'शंकर' हे नावच त्यांच्या शिव स्वरूपाची ओळख करून देते.

१.२. प्रकट स्थळ: पौराणिक कथेनुसार, त्यांचे प्रगट्य १७८५ इसवीमध्ये नाशिक जिल्ह्यातील सटाणा तालुक्यात अंतापूर नावाच्या गावात झाले, जिथे ते एका चिमणाजी नावाच्या शिवभक्ताला दिव्य बालकाच्या रूपात प्राप्त झाले.

२. अवधूत स्वरूप आणि विलक्षण लीला (Avadhoot Form and Unique Leelas) 💫
शंकर महाराजांचे जीवन आणि व्यक्तिमत्त्व एखाद्या रहस्यापेक्षा कमी नव्हते. ते एक विलक्षण योगी होते.

२.१. शारीरिक स्वरूप: त्यांचे शरीर जन्मतःच 'अष्टावक्र' (आठ ठिकाणी वाकलेले) आणि 'आजानुबाहू' (गुडघ्यांपर्यंत लांब हात असलेले) होते, परंतु त्यांचे तेज आणि उत्साह अद्भुत होता.

२.२. 'सब कुछ तेरा' चा सिद्धांत: महाराजांचा आवडता अंक १३ (तेरा) होता. विचारले असता ते म्हणत - "सब कुछ तेरा, कुछ नाही मेरा।" (म्हणजे सर्व काही देवाचे आहे, माझे काही नाही), जो त्यांच्या परम वैराग्य आणि आत्म-समर्पणाचा भाव दर्शवतो. (उदाहरण: वैराग्याचे प्रतीक 🪙)

३. गुरु-शिष्य परंपरा आणि स्वामी समर्थ कृपा (Guru-Shishya Tradition) 🕉�
महाराजांच्या आध्यात्मिक प्रवासात त्यांचे गुरु, श्री स्वामी समर्थ महाराज यांचे स्थान सर्वोच्च आहे.

३.१. अक्कलकोट ते पुणे: ते श्री स्वामी समर्थ महाराजांचे परमकृपांकित शिष्य होते आणि त्यांना 'आई' (आई) म्हणून संबोधत असत. गुरूंच्या मार्गदर्शनाखालीच त्यांनी जन-कल्याणाचे कार्य केले.

३.२. जनार्दन स्वामींशी भेट: त्यांची एक प्रमुख लीला आहे, जिथे त्यांनी 'शुभराय' नावाच्या एका भक्ताच्या मठात कीर्तन करताना जनार्दन स्वामींना साक्षात दत्तरूप दाखवले आणि स्वतः प्रकट झाले.

४. पुणे येथील धनकवडी समाधी मंदिर (Dhankawadi Samadhi Mandir, Pune) 🏛�
महाराजांचे समाधी स्थळ पुणे येथील धनकवडी भागात आहे, जे भक्तांसाठी एक प्रमुख तीर्थक्षेत्र आहे.

४.१. समाधी स्थळाची निवड: वैशाख शुक्ल अष्टमी (५ मे, १९४७) रोजी, त्यांच्या पुण्यतिथीच्या दिवशी, त्यांनी पुणे येथील धनकवडी येथे समाधी घेतली. हे स्थान आज लाखो भक्तांच्या श्रद्धेचे केंद्र बनले आहे.

४.२. प्रकट दिनाचा उत्सव: प्रकट दिनानिमित्त येथे भव्य 'महापूजा', रुद्राभिषेक, भजन-कीर्तन आणि महाप्रसादाचे आयोजन केले जाते, ज्यात पुणे आणि महाराष्ट्राच्या कानाकोपऱ्यातून भक्त सहभागी होतात.

५. भक्तिभाव आणि जन-कल्याणाचा संदेश (Teachings of Devotion and Welfare) 💖
शंकर महाराजांनी आपल्या जीवन आणि लीलांमधून सहज भक्ती आणि निःस्वार्थ सेवेचा संदेश दिला.

५.१. साधा आध्यात्मिक उपदेश: त्यांचा उपदेश सरळ आणि सोपा असायचा. त्यांनी भक्तांना नामस्मरण आणि गुरु-भक्तीच्या माध्यमातून मोक्ष प्राप्त करण्याचा मार्ग दाखवला.

५.२. संकट निवारण: अनेक भक्त आजही सांगतात की कठीण काळात महाराजांचे केवळ नाव घेतल्याने किंवा त्यांच्या बावन्नी स्तोत्राचे पठण केल्याने त्यांचे संकट दूर होतात. (उदाहरण: अडचणीत मार्गदर्शन 🧭)

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-30.10.2025-गुरुवार.
===========================================