संत सेना महाराज-जय जयजी विष्णुदास। भक्तिभाव तुझा कैसा-2-💈👑🪞🕉️🥻🙏🌟💖

[Atul Kaviraje]

                     "संत चरित्र"
                    ------------

        संत सेना महाराज-

३. कडवे: प्रत्यक्ष पूर्णब्रह्म दावी। राजयासी आरसा ॥
अर्थ: तुम्ही राजदरबारात (हजामत करताना) राजाला आरशात साक्षात पूर्णब्रह्माचे (भगवंताचे) दर्शन घडवले.

विवेचन (Elaboration): हे कडवे सेना महाराजांच्या जीवनातील सर्वात मोठ्या चमत्काराचे वर्णन करते. कथा अशी आहे की, सेना महाराज राजाच्या सेवेत रुजू होण्याऐवजी भक्तीत मग्न झाले. तेव्हा भक्ताच्या कार्याची पूर्तता करण्यासाठी विठ्ठलाने स्वतः सेना महाराजांचे रूप घेऊन राजाची सेवा केली. राजा जेव्हा हजामत करत असलेल्या सेना महाराजांना आरशात पाहत होता, तेव्हा त्याला त्या न्हावीच्या रूपात प्रत्यक्ष देवाचे तेज दिसले. म्हणजे, भक्ताच्या रूपात साक्षात भगवंत उभा राहिला. हा चमत्कार सेना महाराजांच्या उत्कट भक्तीमुळेच घडला, ज्यामुळे राजालाही भक्तीची थोरवी समजली.

४. कडवे: दावियेले कौतुक। देव पूजेचिये वेळी ॥
अर्थ: तुमच्या नित्य देवपूजेच्या वेळेस (पूजा सोडल्यामुळे निर्माण झालेल्या संकटात) भगवंताने हे महान कौतुक (चमत्कार) दाखवून दिले.

विवेचन (Elaboration): जेव्हा सेना महाराज पूजेत रमले होते आणि त्यांनी राजसेवेकडे दुर्लक्ष केले, तेव्हा परमेश्वराने त्यांची बाजू घेतली. या 'कौतुकात' (चमत्कारी खेळात) देवाचे आपल्या भक्ताचे रक्षण करण्याचे वचन पूर्ण झाले. सेना महाराजांच्या भक्तीमुळे त्यांची सेवा परमेश्वराने स्वीकारली आणि त्यांचे ऐहिक कार्य स्वतः पूर्ण केले. यातून हे स्पष्ट होते की, जो भक्त पूर्णतः परमेश्वरावर अवलंबून राहतो, त्याच्या कार्याची जबाबदारी स्वतः देव घेतो.

५. कडवे: श्रावण वद्य द्वादशी। सेना बैसे समाधीसी।
अर्थ: श्रावण महिन्यातील वद्य पक्षातील द्वादशीच्या तिथीला संत सेना महाराजांनी समाधी घेतली (ते देहाने परमेश्वरात विलीन झाले).

विवेचन (Elaboration): संतांच्या चरित्रात त्यांच्या देह-त्यागाच्या तिथीला मोठे महत्त्व असते. निळोबाराय इथे सेना महाराजांच्या अंतिम क्षणाची नोंद करतात. समाधी घेणे म्हणजे केवळ मृत्यू नव्हे, तर आत्म्याने परब्रह्माशी एकरूप होणे. ही तिथी भक्तांसाठी पूजनीय बनली आहे. या उल्लेखातून सेना महाराजांचे संतत्व आणि त्यांची आध्यात्मिक पूर्णता सिद्ध होते.

६. कडवे: निळा शरण प्रेमभावे। विष्णुदास सोनियासी॥
अर्थ: निळोबा (संत निळोबाराय) अत्यंत प्रेमभावाने या सोन्यासारख्या (श्रेष्ठ आणि तेजस्वी) विष्णुदासांना शरण जात आहेत.

विवेचन (Elaboration): हा अभंगाचा समारोप आणि संत निळोबांची स्वाक्षरी (मुद्रा) आहे. ते 'निळा शरण' म्हणून स्वतःचा उल्लेख करतात आणि सेना महाराजांना 'सोने' (सोनेरी/तेजस्वी/अत्यंत मौल्यवान) म्हणून गौरवितात. हा संत-परंपरेतील आदरभाव दर्शवतो. एका संताने दुसऱ्या संताच्या भक्तीचा गौरव करून स्वतःला त्यांच्या चरणी लीन करणे, हे संप्रदायाच्या नम्रतेचे आणि प्रेमाचे उत्कृष्ट उदाहरण आहे.

🔚 समारोप आणि निष्कर्ष (Conclusion & Inference)
संत निळोबाराय कृत हा अभंग संत सेना महाराजांच्या चरित्राचा सार आहे. यातून हे सिद्ध होते की, भक्ती ही केवळ एका विशिष्ट वर्गाची किंवा जातीची मक्तेदारी नाही. एका साध्या न्हावीच्या वंशात जन्मलेल्या व्यक्तीने आपल्या भोळ्या (सरळ आणि शुद्ध) भक्तीच्या बळावर साक्षात परमेश्वराकडून सेवा करवून घेतली, हा या अभंगाचा मुख्य संदेश आहे.

निष्कर्ष: भक्तीमध्ये लीनता, निष्ठा आणि साधेपणा (भोळेपणा) असेल, तर परमेश्वर जात, धर्म किंवा व्यवसाय न पाहता, भक्ताला मदत करण्यासाठी तत्पर असतो. सेना महाराजांचे जीवन 'कर्म करत राहून भगवंतचिंतन' या कर्मयोगाच्या सिद्धांताचे प्रभावी उदाहरण आहे.

💈👑🪞🕉�🥻🙏🌟💖

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-14.11.2025-शुक्रवार.
===========================================