१५ नोव्हेंबर: अँड्र्यू कार्नेगी यांचा जन्म (१८३५)-'पोलादी पुरुष आणि ज्ञानाचा दीप

[Atul Kaviraje]

The Birth of Andrew Carnegie (1835): Andrew Carnegie, the Scottish-American industrialist and philanthropist, was born on November 15, 1835.

अँड्र्यू कार्नेगी यांचा जन्म (1835): स्कॉटिश-अमेरिकन औद्योगिकतज्ञ आणि समाजसेवी अँड्र्यू कार्नेगी यांचा जन्म 15 नोव्हेंबर 1835 रोजी झाला.

१५ नोव्हेंबर: अँड्र्यू कार्नेगी यांचा जन्म (१८३५)-

मराठी दीर्घ कविता - 'पोलादी पुरुष आणि ज्ञानाचा दीप'

(७ कडवी, प्रत्येकी ४ ओळी - यमक आणि पदासहित)

कडवे क्र.   कविता (Kavita)   मराठी अर्थ (Marathi Arth)

१ पंधरा नोव्हेंबर तो, १८३५ ची पहाट।
स्कॉटलंडच्या मातीत, जन्माचा पहिला थाट।
विनकराचा तो पुत्र, गरीबीची होती ओळख।
अँड्र्यू कार्नेगी नाम, भविष्याची ती झळक।   

👶 १५ नोव्हेंबर १८३५ ची ती सकाळ होती. स्कॉटलंडच्या भूमीवर त्यांचा पहिला जन्म झाला. ते एका गरीब विणकराचे पुत्र होते, त्यांना गरिबीची जाणीव होती. अँड्र्यू कार्नेगी हे नाव म्हणजे भविष्याची ती तेजस्वी चमक होती.

कडवे क्र. २

तेरा वर्षी निघाले, धरली अमेरिकेची वाट।
बॉबीन बॉयचे काम, कष्टात गेली पहाट।
ग्रंथालयाच्या दारी, मिळवले ज्ञान खरे।
पुस्तकांनी घडवले त्यांना, आयुष्य झाले निखरे।

अर्थ:
🚢 तेराव्या वर्षी ते अमेरिकेकडे निघाले. बॉबीन बॉयचे कष्टमय काम करण्यात त्यांची सकाळ गेली. ग्रंथालयाच्या दारात त्यांना खरे ज्ञान मिळाले. पुस्तकांनीच त्यांना घडवले, त्यांचे जीवन अमूल्य झाले.

कडवे क्र. ३

रेल्वेमध्ये शिकले, गुंतवणुकीचे रहस्य।
पोलादाच्या कारखान्यात, पाहिले मोठेच दृश्य।
बेसमेअर प्रक्रियेने, केली क्रांती मोठी।
लोखंडाचा हा राजा, श्रीमंतीची खोटी.

अर्थ:
⚙️ रेल्वेत काम करताना त्यांनी गुंतवणुकीचे गुपित शिकले. पोलादाच्या कारखान्यात त्यांनी मोठे भविष्य पाहिले. बेसमेअर प्रक्रियेचा वापर करून त्यांनी मोठी औद्योगिक क्रांती केली. पोलादाचे राजा असूनही त्यांची खरी ओळख संपत्तीत नव्हती.

कडवे क्र. ४

संपत्तीचे सुसंवाद, 'द गॉस्पेल' त्यांनी मांडले।
श्रीमंत म्हणून मरणे, पाप त्यांनी जाहीरले।
संपत्ती समाजाची, हीच त्यांची खरी निष्ठा।
परोपकाराच्या मार्गाची, दाखवली त्यांनी दिशा।

अर्थ:
📜 संपत्तीचा योग्य वापर कसा करावा, हे त्यांनी 'द गॉस्पेल'मध्ये सांगितले. श्रीमंत म्हणून मरणे हे लाजिरवाणे (अपमानकारक) आहे, असे त्यांनी स्पष्ट केले. संपत्ती ही समाजाची आहे, हीच त्यांची खरी श्रद्धा होती. त्यांनी परोपकाराच्या मार्गाची नवी दिशा दाखवली.

५तीन हजार ग्रंथालये, उभी केली जगभर।
ज्ञानाचा दिवा तेथे, जळत राहिला निरंतर।
शिक्षण सर्वांसाठी, हीच त्यांची तळमळ।
अज्ञानाच्या अंधारावर, ज्ञानाचा केला गलबला।📚

त्यांनी जगभरात सुमारे ३,००० ग्रंथालये उभी केली. त्या ठिकाणी ज्ञानाचा दिवा सतत तेवत राहिला. शिक्षण सर्वांना मिळावे, हीच त्यांची तीव्र इच्छा होती. अज्ञानाच्या अंधारावर त्यांनी ज्ञानाचा प्रकाश टाकला.

६शांततेसाठी दिली, मोठी संपत्ती दान।
जगाच्या कल्याणाचे, त्यांना होते खरे भान।
कार्नेगी पीस फंड, आजही चालवतो कार्य।
युद्ध टाळण्यासाठी, केले महान शौर्य।🕊�

जगाच्या शांततेसाठी त्यांनी खूप मोठी संपत्ती दान केली. त्यांना जगाच्या कल्याणाची खरी जाणीव होती. कार्नेगी पीस फंड आजही काम करत आहे. युद्धे टाळण्यासाठी त्यांनी महान प्रयत्न केले.

७श्रीमंतीचा वापर, आदर्श त्यांनी दाखविला।
जीवनाच्या साऱ्या खेळा, परोपकारात जिंकला।
ज्ञानाची ज्योत दिली, आजही तो प्रकाश देतो।
आधुनिक परोपकाराचा, तोच खरा आधारस्तोत्र।🏆

संपत्तीचा उपयोग कसा करावा, याचा आदर्श त्यांनी जगाला दिला. जीवनातील सारी बाजी त्यांनी परोपकारात जिंकली. त्यांनी दिलेली ज्ञानाची ज्योत आजही प्रकाश देत आहे. आधुनिक परोपकाराचा पाया रचणारे तेच खरे आधारस्तंभ आहेत.

--अतुल परब
--दिनांक-15.11.2025-शनिवार.
===========================================