🙏 बिरसा मुंडा जयंती - धरती आबांचे स्मरण 🏹🏹 🌳 👑 🔥 🇮🇳 🙏 👨‍👩‍👧‍👦

[Atul Kaviraje]

बिरसा मुंडा जयंती-

🙏 बिरसा मुंडा जयंती - धरती आबांचे स्मरण 🏹 (भक्तीभाव आणि शौर्याने परिपूर्ण मराठी कविता)

बिरसा मुंडा यांची जयंती दरवर्षी १५ नोव्हेंबर रोजी साजरी केली जाते. त्यांच्या शौर्याला, बलिदानाला आणि स्वातंत्र्यलढ्यातील योगदानाला नमन करणारी, सुंदर, सोपी, रसाळ व यमकबद्ध कविता

⭐ १. पहिले कडवे

पंधरा नोव्हेंबर, पवित्र दिन,
आज जन्मले धरतीचे रत्न.
आदिवासींचे महान नायक,
बिरसा मुंडा, जन-सहायक.

अर्थ: १५ नोव्हेंबर हा एक पवित्र दिवस आहे, कारण या दिवशी देशातील एक अनमोल व्यक्ती (रत्न) जन्माला आले. ते आदिवासी समाजाचे महान नेते होते आणि जनतेला मदत करणारे होते.

⭐ २. दुसरे कडवे

उलगुलान क्रांतीचा दिला मंत्र,
शोषणाविरुद्ध चालवले तंत्र.
जंगल, जमीन, हक्कांसाठी लढे,
गुलामगिरीचे तोडिले कडे.

अर्थ: त्यांनी इंग्रजी राजवटीविरुद्ध आणि जमीनदारांच्या शोषणाविरुद्ध 'उलगुलान' (महान उठाव) या क्रांतीचा नारा दिला. त्यांनी जंगल, जमीन आणि आदिवासींच्या नैसर्गिक हक्कांसाठी लढाई केली आणि गुलामगिरीच्या साखळ्या तोडल्या.

⭐ ३. तिसरे कडवे

इंग्रजांपुढे न झुकले कधी,
झुंज दिली त्यांनी अखेरपर्यंत.
न्याय-धर्माचे केले पालन,
स्वराज्याचे केले आवाहन.

अर्थ: ते इंग्रज शासनापुढे कधीही झुकले नाहीत आणि त्यांनी शेवटपर्यंत त्यांच्याशी संघर्ष केला. त्यांनी नेहमी न्याय आणि धर्माचे रक्षण केले आणि देशाला स्वतःचे राज्य (स्वराज्य) मिळावे यासाठी लोकांना एकत्र केले.

⭐ ४. चौथे कडवे

'धरती आबा' असे त्यांना नाव,
त्यांचा त्याग, महान गौरव.
जनतेसाठी कष्ट सोसले फार,
पेटवला क्रांतीचा अंगार.

अर्थ: त्यांना 'धरती आबा' (पृथ्वीचे जनक/पिता) या नावाने ओळखले जाई. त्यांनी केलेला त्याग हा राष्ट्रासाठी मोठा अभिमान आहे. त्यांनी सामान्य लोकांसाठी अनेक दुःख सोसले आणि स्वातंत्र्याच्या लढ्याची आग (अंगार) पेटवली.

⭐ ५. पाचवे कडवे

जगावे सन्मानाने, शिकवले त्यांनी,
शोषितांना दिली नवी वाणी.
एकतेचा मंत्र, प्रेमाचा भाव,
जुना रूढींना दिला निभाव.

अर्थ: प्रत्येकाने स्वाभिमानाने जगावे, ही शिकवण त्यांनी दिली. पिळलेल्या आणि दुर्बळ लोकांना त्यांनी नवीन आशा आणि आवाज दिला. त्यांनी एकीची भावना आणि प्रेमाचा संदेश दिला आणि समाजातील जुन्या चालीरीतींना (रूढींना) आधार दिला.

⭐ ६. सहावे कडवे

बांस-बाणाचा घेऊन आधार,
केला त्यांनी अन्यायावर वार.
क्रांतीचे ते झाले प्रतीक,
त्यांचा वारसा जपला अनेक.

अर्थ: त्यांनी बांबूच्या काठीचा आणि बाणांचा उपयोग करून (शस्त्रांसारखा) अन्यायावर हल्ला चढवला. ते क्रांतीचे एक मोठे प्रतीक बनले आणि त्यांच्या या लढ्याचा वारसा आजही अनेक लोक अभिमानाने जपत आहेत.

⭐ ७. सातवे कडवे

शूरवीरांना आज प्रणाम,
घेऊनी त्यांचे पवित्र नाम.
त्यांच्या मार्गावर चालू सारे,
जयघोष करू देश आमचा प्यारे.

अर्थ: आज या शूरवीराला (बिरसा मुंडांना) आम्ही आदराने नमस्कार करतो आणि त्यांचे पवित्र नाव घेतो. आपण सर्वांनी त्यांच्या दाखवलेल्या मार्गावर चालावे आणि 'आमच्या देशाचा विजय असो' असा जयघोष करावा.

संकेत/प्रतीक (Symbols/Pictures)
🏹 (बाण/धनुष्य): आदिवासींचे पारंपरिक शस्त्र आणि संघर्षाचे प्रतीक.

🌳 (झाड): जंगल, जमीन आणि निसर्ग रक्षणाचे प्रतीक.

👑 (मुकुट): 'धरती आबा' आणि नेतृत्वाचे प्रतीक.

🔥 (अग्नी): 'उलगुलान' आणि क्रांतीच्या धगधगीचे प्रतीक.

🇮🇳 (झेंडा): स्वातंत्र्य आणि राष्ट्रभक्तीचे प्रतीक.

🙏 (हात जोडणे): आदर आणि बलिदानाला नमन.

👨�👩�👧�👦 (लोक): आदिवासी समाज आणि जनतेचे प्रतीक.

इमोजी सारंश (Emoji Summary)
🏹 🌳 👑 🔥 🇮🇳 🙏 👨�👩�👧�👦

--अतुल परब
--दिनांक-15.11.2025-शनिवार.
===========================================