द टाइम्स चा पहिला अंक (1785):-2-16 नोव्हेंबर 1785-

[Atul Kaviraje]

The First Issue of The Times (1785): The British newspaper The Times published its first issue on November 16, 1785.

द टाइम्स चा पहिला अंक (1785): ब्रिटिश वृत्तपत्र द टाइम्सचा पहिला अंक 16 नोव्हेंबर 1785 रोजी प्रकाशित झाला.

'द टाइम्स' (The Times) या वृत्तपत्राचा पहिला अंक 16 नोव्हेंबर 1785 रोजी प्रकाशित झाला नाही.-

६. वृत्तपत्राचे ऐतिहासिक महत्त्व आणि योगदान

A. 'पेपर ऑफ रेकॉर्ड' (Paper of Record) म्हणून ओळख:
'द टाइम्स'ने कठोर पत्रकारिता मानके, अचूकता आणि माहितीची सखोलता कायम ठेवली. यामुळे ते ब्रिटिश इतिहासातील एक विश्वासार्ह दैनिक दस्तऐवज (Historical Record) बनले.

B. तंत्रज्ञानातील क्रांती:
1814 मध्ये, 'द टाइम्स' हे जगातील पहिले वृत्तपत्र बनले जे फ्रिडरिक कोएनिगच्या (Friedrich Koenig) नवीन स्टीम-चालित सिलिंडर प्रेसवर (Steam-driven cylinder press) छापले गेले ⚙️. यामुळे छपाईची गती खूप वाढली आणि वृत्तपत्रांचे उत्पादन मोठ्या प्रमाणावर होऊ शकले. ही पत्रकारितेतील एक मोठी क्रांती होती.

७. उदाहरणासहित विश्लेषणात्मक मुद्दे

A. पहिले युद्ध-संवाददाता (First War Correspondent):
1853-56 च्या क्रिमियन युद्धादरम्यान, 'द टाइम्स'ने विल्यम हॉवर्ड रसेल (William Howard Russell) यांना जगातील पहिले युद्ध-संवाददाता म्हणून नेमले. त्यांच्या अहवालांनी ब्रिटीश सैन्याच्या वाईट परिस्थितीचे सत्य लोकांसमोर आणले आणि त्यामुळे मोठी राजकीय उलथापालथ झाली. (उदाहरणाचे महत्त्व: सत्य समोर आणण्याची पत्रकारितेची शक्ती)

B. जागतिक प्रभाव:
'द टाइम्स'च्या यशाने जगभरातील अनेक वृत्तपत्रांना (जसे की, न्यूयॉर्क टाइम्स, टाइम्स ऑफ इंडिया) 'टाईम्स' हे नाव वापरण्याची प्रेरणा दिली. (उदाहरणाचे महत्त्व: पत्रकारितेच्या नामांकनावरील जागतिक ठसा) 🌍

८. 'द टाइम्स' आणि लोकमत

A. जनमताचे प्रतिनिधित्व:
19 व्या शतकाच्या मध्यापर्यंत, 'द टाइम्स' ब्रिटिश लोकमत आणि धोरणांवर प्रभाव टाकणारे एक अत्यंत प्रतिष्ठित माध्यम बनले. सरकारलाही अनेकदा 'द टाइम्स'मधूनच काही धोरणात्मक निर्णय किंवा विदेशी तहांची माहिती मिळत असे.

B. केंद्र-उजव्या विचारसरणीचे प्रतिनिधित्व:
ऐतिहासिकदृष्ट्या, 'द टाइम्स'ची राजकीय भूमिका साधारणपणे मध्य-उजवीकडे (Centre-right) झुकलेली आहे. ते ब्रिटिश 'एस्टॅब्लिशमेंट' (Establishment) चे प्रतिनिधित्व करणारे मानले जात असले तरी, अनेकदा त्यांनी स्वतंत्र, कठोर आणि स्पष्ट संपादकीय भूमिका घेतल्या आहेत.

९. निष्कर्ष आणि समारोप

16 नोव्हेंबर 1785 रोजी सुरू झालेले 'द डेली युनिव्हर्सल रजिस्टर' हे केवळ वृत्तपत्राच्या पहिल्या अंकाच्या प्रकाशनाची नोंद नाही, तर ते एका अशा संस्थेचा आरंभ आहे, जी पुढील दोन शतके जागतिक पत्रकारितेसाठी एक मापदंड (Benchmark) ठरली. जॉन वॉल्टर यांच्या व्यावसायिक प्रयत्नातून सुरू झालेले हे प्रकाशन, त्यांच्या वारसांनी पत्रकारितेच्या स्वातंत्र्य, अचूकता आणि नाविन्यपूर्णतेच्या मूल्यांवर आधारित एक 'थंडरर' म्हणून विकसित केले.

समारोप:
'द टाइम्स'चा उदय हा माहिती आणि ज्ञानाच्या प्रसाराच्या नव्या युगाचा शंखनाद होता. एका छपाईच्या प्रयोगातून जन्मलेल्या या दैनिकाने, अखेर जगाला दाखवून दिले की, एका जबाबदार आणि स्वतंत्र वृत्तपत्राची शक्ती किती महान असू शकते. 'द टाइम्स' - काळावर आपला ठसा उमटवणारे दैनिक. 🙏 🗞�

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-16.11.2025-रविवार.
===========================================