📚 विद्यार्थ्यांमध्ये घटणारी शिस्त 📉📚 ⏳ 📵 👂 🙏 📏 💡 🌱

[Atul Kaviraje]

विद्यार्थ्यांमध्ये शिस्त कमी होत आहे

📚 विद्यार्थ्यांमध्ये घटणारी शिस्त 📉

आजच्या काळात विद्यार्थ्यांमध्ये शिस्त आणि नैतिक मूल्यांची होत असलेली घट हा एक महत्त्वाचा सामाजिक विषय आहे. याच विषयाला स्पर्श करून, विद्यार्थ्यांना शिस्तीचे महत्त्व पटवून देणारी एक सुंदर आणि अर्थपूर्ण मराठी कविता सादर आहे.

हरवलेली वाट आणि शिस्तीची कास

१.
शाळेत आजकाल, वेगळेच चित्र दिसे,
पुस्तक हाती, पण मन मात्र विरसे।
शिक्षण मिळते छान, बुद्धीही तल्लख खरी,
पण शिस्तीची महती, गेली वाटते दुरी।

अर्थ (Meaning):
आजकाल शाळेमध्ये एक वेगळेच दृश्य दिसत आहे. विद्यार्थ्यांच्या हातात पुस्तके आहेत, पण त्यांचे मन अभ्यासात लागत नाहीये. शिक्षण चांगले मिळत आहे आणि बुद्धीही तल्लख आहे, पण शिस्तीचे महत्त्व कुठेतरी दूर गेले आहे असे वाटते.

२.
वेळेचे बंधन तुटे, बोलणे उद्धट झाले,
मोठ्यांचा मान देणे, कशालाच नाही उरले।
तंत्रज्ञानाच्या जगात, गुंतले मन त्यांचे,
मर्यादेचे भान नाही, विसरले ते सारेच।

अर्थ (Meaning):
वेळेचे बंधन पाळले जात नाहीये, बोलणे उद्धट झाले आहे. मोठ्यांचा आदर करण्याची भावना कमी झाली आहे. तंत्रज्ञानाच्या (उदा. मोबाईल, इंटरनेट) दुनियेत त्यांचे मन पूर्णपणे गुंतले आहे. त्यामुळे त्यांना मर्यादांचे भान राहिले नाही आणि ते सारे काही विसरले आहेत.

३.
वर्गामध्ये गोंधळ, शांततेचा भंग,
अभ्यासापेक्षा जास्त, इतर विषयांचा रंग।
एकाग्रता नाही, लक्ष सारखे विचलित,
शिस्तीचा पाया ढळे, भविष्य होई चिंतित।

अर्थ (Meaning):
वर्गात नेहमी गोंधळ असतो, त्यामुळे शांतता टिकत नाही. अभ्यासापेक्षा जास्त लक्ष इतर गोष्टींकडे (उदा. मजा, मस्ती) असते. एकाग्रता नसल्यामुळे लक्ष सतत विचलित होते. शिस्तीचा पाया जर डळमळीत झाला, तर भविष्याबद्दल चिंता वाटते.

४.
शाळेत शिकलेली मूल्ये, घरात विसरू नये,
वडिलधाऱ्यांचा आदर, कधीही सोडू नये।
सभ्यतेचे वागणे, आहे जीवनाचे सार,
शिस्तच देई जीवनाला, खरा आणि मोठा आधार।

अर्थ (Meaning):
शाळेत शिकलेली चांगली मूल्ये विद्यार्थ्यांनी घरी आल्यावर विसरू नयेत. घरातील मोठ्यांचा आदर करणे कधीही सोडू नये. सभ्यपणे वागणे, हेच जीवनाचे मुख्य तत्त्व आहे. कारण शिस्तच जीवनाला खरा आणि मजबूत आधार देते.

५.
शिक्षकांनी घ्यावी, मोठी जबाबदारी,
प्रेमाने सांगून, लावावी ती खोडी सारी।
पालकांनीही द्यावे, घरात शिस्तीचे वळण,
संस्कारांचे बीज रुजवावे, लावावे चांगले पूर्ण।

अर्थ (Meaning):
या परिस्थितीत शिक्षकांनी मोठी जबाबदारी घ्यावी. त्यांनी प्रेमाने आणि समजावून सांगून मुलांच्या वाईट सवयी दूर कराव्यात. पालकांनी देखील घरामध्ये शिस्तीचे वातावरण निर्माण करावे आणि मुलांमध्ये चांगल्या संस्कारांचे बीज रुजवावे.

६.
वेळेवर उठावे, वेळेवर शाळेत जावे,
गृहपाठ पूर्ण करूनी, सारे काही मिळवावे।
परिश्रम आणि नियम, यश देतील मोठे,
शिस्त म्हणजे बांधिलकी, नाही नुसते मोठे खोटे।

अर्थ (Meaning):
विद्यार्थ्यांनी वेळेवर उठावे आणि वेळेवर शाळेत जावे. आपले गृहपाठ पूर्ण करून ज्ञान मिळवावे. परिश्रम आणि नियमांचे पालन केल्यास मोठे यश मिळते. शिस्त म्हणजे जबाबदारी घेणे (बांधिलकी), ती केवळ दिखावा नाही.

७.
पुन्हा एकदा रूजवू, आचार आणि विचार,
शिस्तीनेच फुलू दे, उद्याचे भविष्य थोर।
विद्यार्थीदशेत, लावा शिस्तीची सवय,
जीवनात मिळेल मान, होईल यशोदय।

अर्थ (Meaning):
पुन्हा एकदा आपण विद्यार्थ्यांमध्ये चांगले आचार आणि विचार रुजवूया. शिस्तीमुळेच उद्याचे भविष्य महान होईल. विद्यार्थीदशेतच शिस्तीची सवय लावून घेतल्यास, जीवनात मोठा मान मिळतो आणि यशाची सुरुवात (यशोदय) होते.

⭐ सारांश / EMOJI सार (Summary Emojis) ⭐

📚 ⏳ 📵 👂 🙏 📏 💡 🌱
(पुस्तक/शिक्षण, वेळ/विलंब, मोबाईल/तंत्रज्ञान, ऐकणे/आज्ञा, आदर, शिस्त/नियम, ज्ञान/भविष्य, संस्कार/रुजवणूक)

--अतुल परब
--दिनांक-16.11.2025-रविवार.
===========================================