🪷 कर्मयोग: यज्ञाचा भाव 🪷 (श्रीमद्भगवद्गीता, अध्याय ३, श्लोक १२-1-🙏🕉️🌿💧🌞

[Atul Kaviraje]

तीसरा अध्यायः कर्मयोग-श्रीमद्भगवदगीता-

इष्टान्भोगान्हि वो देवा दास्यन्ते यज्ञभाविताः।
तैर्दत्तानप्रदायैभ्यो यो भुंक्ते स्तेन एव सः।।12।।

🪷 कर्मयोग: यज्ञाचा भाव 🪷

(श्रीमद्भगवद्गीता, अध्याय ३, श्लोक १२ वर आधारित)

श्लोक:

इष्टान्भोगान्हि वो देवा दास्यन्ते यज्ञभाविताः।
तैर्दत्तानप्रदायैभ्यो यो भुंक्ते स्तेन एव सः।।१२।।

⭐ कवितेचा सारांश (Short Meaning):

यज्ञाने संतुष्ट झालेले देव (निसर्गाच्या शक्ती) तुम्हाला इच्छित भोग देतात. पण त्यांनी दिलेल्या वस्तू इतरांना अर्पण न करता जो स्वतःच उपभोगतो, तो निश्चितच चोर आहे. जीवनात 'घेणे' आणि 'देणे' यांचा समतोल राखणे, हेच कर्मयोगाचे सार आहे.

📜 दीर्घ मराठी कविता 📜
१.

आरंभ
यज्ञाच्या भावाने, देवांशी जोडे नाते,
सृष्टीची देणगी, पाऊस आणि माती;
तुम्ही केलेल्या कर्माने, देव होतात तृप्त,
इच्छित सारे भोग, मिळती तत्काळ प्राप्त.

२.

देवांची कृपा
वायु, अग्नी, जल, हे सारे त्याचे रूप,
प्रकाशाचे दान, देई दिव्य स्वरूप;
पिके, फळे, अन्न, देते ही वसुंधरा,
या कृपेविण नाही, जगात मानवा थारा.

३.

कृतज्ञतेचा भाव
त्यांनी दिलेल्या गोष्टी, जेव्हा हातामध्ये येती,
त्यातून काही वाटा, अर्पणाचा भाव माथी;
फक्त स्वतःसाठी नाही, जगाचा विचार करा,
देवांना व इतरांना, प्रेमाने दान धरा.

४.

भोगाची सीमा
जो भोगतो एकटा, दुसऱ्याला न देता,
तो निसर्गाच्या ऋणातून, कधीच मुक्त न होता;
धन, वैभव, शक्ती, झाली जरी तुमची,
त्या मागे प्रेरणा, समष्टीच्या श्रमाची.

५.

चोराचे स्वरूप
देवांनी दिलेले, जर दुसऱ्यासाठी दिले नाही,
तो मानव जगात, 'चोर' ठरतो ठाई ठाई;
म्हणजेच तो माणूस, कृतघ्नपणे वागे,
जे देणे होते त्याला, त्या जबाबदारीस त्यागे.

६.

कर्मयोगाची शिकवण
कर्मयोग सांगतो, हे घे-देण्याचे चक्र,
यज्ञाने चालवावे, जीवनाचे भव्य वक्र;
फक्त उपभोग नाही, निःस्वार्थ सेवा करा,
परमार्थ साधा आणि, जगण्याचा भार धरा.

७.

समारोप
यज्ञ म्हणजे सेवा, त्याग आणि दानधर्म,
यानेच पूर्ण होतो, मानवाचा कर्मधर्म;
जेव्हा होईल जीवन, या यज्ञाने पावन,
तेव्हाच मिळेल शांती, सुंदर मोक्ष भुवन.

🌷 पदांचा मराठी अर्थ (Pratyek Padacha Marathi Arth) 🌷

पद (कडवे) | मराठी अर्थ (Meaning)
१. आरंभ — निस्वार्थ यज्ञाने देवांचे मन जिंकले जाते, तेव्हा ते तुम्हाला आवश्यक गोष्टी देतात.
२. देवांची कृपा — निसर्गातील शक्ती (देव) आपल्याला आवश्यक अन्न, पाणी आणि प्रकाश देतात.
३. कृतज्ञतेचा भाव — देवांनी दिलेल्या वस्तूंचा उपभोग घेण्यापूर्वी, कृतज्ञता म्हणून काही भाग इतरांना अर्पण करा.
४. भोगाची सीमा — स्वार्थाने उपभोग घेणारा मनुष्य निसर्गाच्या ऋणातून मुक्त होऊ शकत नाही.
५. चोराचे स्वरूप — देवांनी दिलेले धन वा ज्ञान इतरांशी न वाटणारा माणूस चोरासमान आहे.
६. कर्मयोगाची शिकवण — जीवनातील देवाणघेवाण यज्ञ-भावनेने चालली पाहिजे; फक्त उपभोग नव्हे.
७. समारोप — सेवा, त्याग आणि दान हेच यज्ञ; त्यानेच जीवन पावन होऊन शांती मिळते.

🖼� भावनिक सारांश (Emoji Saransh) 🖼�

🙏🕉�🌿💧🌞🌾🎁🤲🪷💰⚖️👑

--अतुल परब
--दिनांक-18.11.2025-मंगळवार.   
===========================================