🧠 चाणक्य नीती - द्वितीय अध्याय श्लोक ६-2-🧠🤝🔒🔥🤐💡🛡️

[Atul Kaviraje]

चाणक्य नीति द्वितीय अध्याय -

न विवसेत्कुमित्रे च मित्रे चापि न विश्वसेत् ।
कदाचित्कुपितं मित्रं सर्वगृह्य प्रकाशयेत् ।।६।।

३. समारोप आणि निष्कर्ष (Samarop ani Nishkarsha):
समारोप:

हा श्लोक केवळ व्यक्तिगत मैत्रीवर भाष्य करत नाही,
तर आयुष्यातील कोणत्याही नात्यात (सामाजिक, व्यावसायिक किंवा राजकीय)
किती आणि कसा विश्वास ठेवायचा, यावर मार्गदर्शन करतो.
चाणक्य नीतीनुसार, जीवन जगताना माणसाने नेहमी सतर्क आणि विचारपूर्वक निर्णय घ्यायला हवेत.

निष्कर्ष (Inference):
सतर्कता आणि विवेक:

मैत्री ठेवा, पण सतर्कता (जागरूकता) कधीही सोडू नका.
तुमचा मित्र कितीही जवळचा असला तरी,
तुमचा विवेक जागृत ठेवूनच महत्त्वपूर्ण निर्णय घ्या.

गोपनीयतेचे महत्त्व:

जीवनातील अत्यंत गोपनीय बाबी,
ज्यांच्या उघड होण्यामुळे तुमचे मोठे नुकसान होऊ शकते,
त्या गोष्टी केवळ स्वतःपुरत्याच मर्यादित ठेवाव्या.

नात्यांची अनिश्चितता:

माणसाचे मन आणि नाती ही परिवर्तनशील असतात.
आजचा मित्र उद्याच्या परिस्थितीमुळे शत्रू बनू शकतो.
या वास्तविकतेचा स्वीकार करून व्यवहार करणे
हेच बुद्धिमानीचे लक्षण आहे.

उदाहरण (आधुनिक):

एका उद्योजकाने आपल्या मित्राला आपल्या कंपनीचे सर्व आर्थिक धोरण (Business Strategy)
आणि कमकुवत बाजू सांगितल्या.
भविष्यात दोघांमध्ये वाद झाला आणि तो मित्र कंपनी सोडून गेला.
रागाच्या भरात त्याने प्रतिस्पर्धी कंपनीला ही सर्व गोपनीय माहिती पुरवली,
ज्यामुळे मूळ उद्योजकाचे मोठे नुकसान झाले.
चाणक्यांचा सल्ला याच धोक्यापासून वाचवतो.

🧠🤝🔒🔥🤐💡🛡�

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-21.11.2025-शुक्रवार.
===========================================