वोल्टेयर: ज्ञानयुगाचा प्रखर विचारवंत-2-🇫🇷🧠✍️🔥🗣️

[Atul Kaviraje]

The Birth of Voltaire (1694): Voltaire, one of France's greatest writers and philosophers, was born on November 21, 1694. He was known for his criticism of the French government and the Catholic Church.

वोल्टेयर यांचा जन्म (1694): फ्रान्सचे महान लेखक आणि तत्त्वज्ञ वोल्टेयर यांचा जन्म 21 नोव्हेंबर 1694 रोजी झाला. ते फ्रेंच सरकार आणि कॅथोलिक चर्चावर टीका करण्यासाठी ओळखले जातात.

🖋� ऐतिहासिक मराठी लेख (Lekh) -

वोल्टेयर: ज्ञानयुगाचा प्रखर विचारवंत-
VI. जॉन लॉक आणि न्यूटन यांचा प्रभाव (Influence of Locke and Newton)

मुख्य मुद्दा: ब्रिटिश विचारवंतांच्या विचारांचा वोल्टेयरवर झालेला परिणाम.

६.१ इंग्लंडमधील अनुभव: वोल्टेयरला काही काळ इंग्लंडमध्ये हद्दपार म्हणून राहावे लागले. तिथे त्यांनी जॉन लॉकचे राजकीय विचार आणि सर आयझॅक न्यूटनचे वैज्ञानिक कार्य अभ्यासले.

६.२ 'Letters Concerning the English Nation' (फिलॉसॉफिकल लेटर्स): या पुस्तकात त्यांनी इंग्रजांच्या वैचारिक आणि राजकीय स्वातंत्र्याची फ्रान्समधील निरंकुशतेशी तुलना केली, ज्यामुळे फ्रान्समध्ये मोठी खळबळ उडाली.

VII. वोल्टेयरचा राजकीय प्रभाव (Voltaire's Political Influence)

मुख्य मुद्दा: युरोपातील राज्यकर्त्यांवर वोल्टेयरचा प्रभाव.

७.१ प्रबुद्ध निरंकुशता (Enlightened Despotism): प्रशियाचा राजा फ्रेडरिक द ग्रेट (Frederick the Great) आणि रशियाची राणी कॅथरीन द ग्रेट (Catherine the Great) यांसारख्या राजांशी त्यांचे मैत्रीपूर्ण संबंध होते.

हे राजे वोल्टेयरच्या सुधारणावादी विचारांचे समर्थक होते.

VIII. फ्रेंच राज्यक्रांतीवरील परिणाम (Impact on the French Revolution)

मुख्य मुद्दा: वोल्टेयरच्या विचारांनी क्रांतीला दिलेली प्रेरणा.

८.१ क्रांतीचा पाया: वोल्टेयर, रुसो आणि मॉन्टेस्क्यू यांसारख्या ज्ञानयुगीन तत्त्वज्ञांच्या विचारांनी फ्रेंच जनतेला 'स्वातंत्र्य, समता आणि बंधुता' (Liberty, Equality, Fraternity) या मूल्यांसाठी लढण्याची प्रेरणा दिली.

८.२ हक्कांची मागणी: चर्च आणि राजेशाहीच्या अनिर्बंध सत्तेवर केलेले त्यांचे भाष्य हेच क्रांतीचे वैचारिक इंधन ठरले.

IX. वारसा आणि आधुनिक Relevance (Legacy and Modern Relevance)

मुख्य मुद्दा: वोल्टेयरचा विचार आजही महत्त्वाचा का आहे.

९.१ स्थायी प्रतीक: वोल्टेयर हे आजही अभिव्यक्ती स्वातंत्र्य, धार्मिक सहिष्णुता आणि विवेकवादाचे जागतिक प्रतीक मानले जातात.

९.२ आधुनिक लोकशाही: आधुनिक लोकशाहीमध्ये माध्यमांचे स्वातंत्र्य आणि सत्ताधिशांवर टीका करण्याची क्षमता या वोल्टेयरच्याच विचारधारेतून जन्मलेल्या आहेत. 🗣�

X. निष्कर्ष आणि समारोप (Conclusion and Summary)

मुख्य मुद्दा: वोल्टेयरच्या कार्याचा अंतिम सारांश.

२१ नोव्हेंबर १६९४ रोजी जन्मलेला वोल्टेयर हा केवळ एक लेखक नव्हता, तर तो एक 'विचार-योद्धा' होता.

त्याने आपल्या लेखणीला तलवार बनवले आणि अंधारलेल्या काळात तर्काचा प्रकाश पसरवला.

त्यांचे आयुष्य आणि कार्य हे प्रत्येक व्यक्तीला अन्याय, अंधश्रद्धा आणि जुलूमशाहीविरुद्ध आवाज उठवण्याची प्रेरणा देतात.

वोल्टेयरचे विचार आजही जगातील प्रत्येक लोकशाही राष्ट्राच्या पायाभूत तत्त्वांमध्ये जिवंत आहेत. ✨

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-21.11.2025-शुक्रवार.
===========================================