🕉️ आत्मरतीचा अमृत योग 🕉️ (श्रीमद्भगवद्गीता - अध्याय ३, श्लोक १७-🙏 🌊 🌟 🕊️

[Atul Kaviraje]

तीसरा अध्यायः कर्मयोग-श्रीमद्भगवदगीता-

यस्त्वात्मरतिरेव स्यादात्मतृप्तश्च मानवः।
आत्मन्येव च सन्तुष्टस्तस्य कार्यं न विद्यते।।17।।

🕉� आत्मरतीचा अमृत योग 🕉�

(श्रीमद्भगवद्गीता - अध्याय ३, श्लोक १७ वर आधारित दीर्घ मराठी कविता)

श्लोकाचा सारांश (Short Meaning of Shloka)
जो मानव केवळ आत्म्यातच रमतो, आत्म्यातच पूर्णपणे तृप्त होतो आणि आत्म्यातच समाधानी असतो, त्याला या जगात कर्तव्य म्हणून काहीही करायचे उरत नाही (तो कर्माच्या बंधनातून मुक्त होतो).

दीर्घ मराठी कविता (Long Marathi Poem)

कडवे १: आत्म्याचे निवासे

नसे कामना, नसे अपेक्षा,
तो आत्मरतीचा घेई दीक्षा;
रमे अंतरी, बाह्यांगी विरक्त,
ज्याच्या चित्तात आत्माच भक्त. (🙏)

अर्थ (Padacha Marathi Arth): त्याला कोणतीही इच्छा नसते, कोणतीही अपेक्षा नसते; तो आत्म्यात रमण्याची दीक्षा घेतो. बाहेरील गोष्टींमध्ये न रमता, तो आपल्या आतल्या आत्म्यातच रमतो, जणू त्याच्या चित्तामध्ये आत्माच त्याचा भक्त आहे.

कडवे २: तृप्तीचा सागर

नको त्याला जगाचा देखावा,
तृप्त आत्मा, न कशाची हावा;
बाह्य सुखांची नसे त्याला ओढ,
आनंदात डुबे, अखंड गोड. (🌊)

अर्थ (Padacha Marathi Arth): त्याला या जगातील क्षणभंगुर गोष्टींचे आकर्षण नसते; त्याची आत्मा पूर्णपणे तृप्त असल्याने त्याला कशाचीही हाव नसते. बाहेरील सुखांची त्याला गरज वाटत नाही, तो अखंड, गोड आत्मिक आनंदात सतत बुडालेला असतो.

कडवे ३: समाधानाचे शिखर

आत्मनिवेदन त्याचे समाधान,
तो स्वतःमध्येच धरी मान;
दुसऱ्या कशाची नसे अपेक्षा,
आत्म्यातच मिळे त्याला मोक्षा. (🌟)

अर्थ (Padacha Marathi Arth): त्याला आत्मज्ञान झाले असल्यामुळे तेच त्याचे खरे समाधान आहे. तो स्वतःच्या आत्मतत्वातच स्थिर राहून स्वतःचा सन्मान करतो (बाह्य मान-अपमान त्याला लागू होत नाहीत). त्याला इतर कोणत्याही वस्तूची अपेक्षा नाही, कारण त्याला आत्म्यातच मोक्ष प्राप्त झाला आहे.

कडवे ४: कर्मबंधनाची मुक्ती

कर्मफलाची नुरे आसक्ती,
नित्य त्याची आत्म्यात वस्ती;
देहाचे कर्म तो करी जगासाठी,
पण लेप नाही, स्वार्थासाठी. (🕊�)

अर्थ (Padacha Marathi Arth): त्याला कर्माच्या फळाची जराही इच्छा नसते, कारण तो नेहमी आत्म्यातच निवास करतो. तो शरीराच्या माध्यमातून जगासाठी कर्मे करतो, पण ती कर्मे त्याला चिकटत नाहीत, कारण त्यामागे स्वार्थ नसतो.

कडवे ५: कार्याची समाप्ती

त्याला उरले नसे काही कार्य,
कारण झाले त्याचे सत्य आर्ये;
सर्व कर्तव्ये झालीच पूर्ण,
जीवनातले बंधन झाले जीर्ण. (🔓)

अर्थ (Padacha Marathi Arth): त्याला आता स्वतःसाठी काहीही करायचे उरलेले नाही, कारण त्याने सत्य जाणून घेतले आहे. त्याची सर्व कर्तव्ये (जी आसक्तीतून जन्माला येतात) पूर्ण झाली आहेत; जीवनातील कर्माचे बंधन आता जुने झाले आहे आणि तुटले आहे.

कडवे ६: स्थितप्रज्ञाची लक्षणे

तोच खरा स्थितप्रज्ञ योगी,
जगी वावरे, परी नाही भोगी;
कर्म करी, पण नसे अकर्ता,
तोच जाणे आत्म्याचा वक्ता. (🧘)

अर्थ (Padacha Marathi Arth): तोच खरा स्थिर बुद्धीचा (स्थितप्रज्ञ) योगी आहे. तो या जगात वावरतो, पण कर्माच्या फळाचा उपभोग घेत नाही. तो कर्मे करतो, पण 'मी करत आहे' हा अहंकार त्याला नसतो. तोच आत्म्याच्या गूढ रहस्यांना जाणतो.

कडवे ७: अंतिम संदेश

जे आत्म्यात मिळवतील शांती,
त्यांची दूर होईल भ्रांती;
सोडून कर्मफळाचा मान,
होई भगवंताचे वरदान. (🎁)

अर्थ (Padacha Marathi Arth): जे मनुष्य आत्मिक आनंदात शांती मिळवतील, त्यांची सर्व मायावी भ्रमणा दूर होतील. जेव्हा ते कर्माच्या फळाची इच्छा सोडून देतात, तेव्हा त्यांना भगवंताचे वरदान प्राप्त होते.

इमोजी सारांश (Emoji Saransh)
🙏 🌊 🌟 🕊� 🔓 🧘 🎁 🕉�

--अतुल परब
--दिनांक-23.11.2025-रविवार.       
===========================================