कबीर दास जी के दोहे-🌌 कविता: "आत्म-जागृतीची हाक" 🌌🚶‍♂️ 🎯 🛌 😴 💡 🧘 🙏 📖

[Atul Kaviraje]

कबीर दास जी के दोहे-

आया था किस काम को, तु सोया चादर तान।
सुरत सम्भाल ए गाफिल, अपना आप पहचान॥ २८॥

🌌 दीर्घ मराठी कविता: "आत्म-जागृतीची हाक" 🌌

शीर्षक: आत्म-जागृतीची हाक

भावार्थ: मानवी जीवनाचा उद्देश ओळखून, मोहाची झोप सोडून आत्मज्ञान प्राप्त करावे.

कडवे
१

कबीर दासांचे बोल, हृदयाला भिडती खास ।
संत कबीरांचे बोलणे हृदयाला स्पर्शून जाते.
मानवाच्या जीण्याला, देतात नवा ध्यास ॥
ते मानवाच्या जगण्याला एक नवीन दिशा देतात.

या जगात आला, कोणत्या कारणास्तव तू?
तू या जगात कोणत्या महत्त्वाच्या उद्देशाने आला आहेस?
विचार तू करी, वेळ नको घालवू ॥
तू विचार कर, आता वेळ वाया घालवू नकोस.

२

आलास कशासाठी, कोण तुझे ध्येय? ।
तू कशासाठी आलास, तुझे मुख्य ध्येय काय आहे?
मोहाची चादर, ओढूनि का निजलास काय? ॥
तू मोहाची (अज्ञानाची) चादर ओढून का झोपला आहेस?

आळसाची निद्रा, ही नसे रे चांगली ।
आळसाची झोप घेणे हे चांगले नाही.
संधी ही दुर्मिळ, हातीची ती निसटली ॥
मानवी जन्माची ही दुर्मिळ संधी हातातून निसटून जाईल.

३

'गाफिल' मानवा, जागा तू आता त्वरित ।
हे बेसावध मानवा, तू आता लगेच जागा हो.
नको करू दुर्लक्ष, या अनमोल जन्माप्रत ॥
या अमूल्य मानवी जीवनाकडे दुर्लक्ष करू नकोस.

वासनांची गाठोडी, बांधूनि का फिरतोस?
तू वासनांचे ओझे घेऊन का फिरत आहेस?
नश्वर देहामध्ये, आत्म्याला का विसरतोस? ॥
या नाशवंत शरीरात तू आत्म्याला का विसरलास?

४

'सुरत' (चित्त) सावर रे, लक्ष कर देवाकडे ।
तू आपले चित्त सावर, परमेश्वराकडे लक्ष केंद्रित कर.
ध्येयाची ती वाट, आता तरी तुला सापडे ॥
ज्यामुळे तुला आता तरी तुझ्या ध्येयाचा मार्ग सापडेल.

भक्तीचे हे साधन, सोडू नको क्षणात ।
भक्तीचे हे माध्यम तू एका क्षणात सोडू नकोस.
देहाला झटकूनी, मन लाव परमार्थ ॥
शरीराच्या मोहाला सोडून, मन परमार्थामध्ये गुंतव.

५

कोण तू रे खऱ्या अर्थे, तू केवळ देह नाही ।
तू खऱ्या अर्थाने कोण आहेस, तू फक्त हे शरीर नाहीस.
'अपना आप पहचान', अंतरंगात तू पाही ॥
'तू स्वतःला ओळख', तुझ्या आतल्या आत्म्यात तू बघ.

तू अंश ईश्वराचा, नको राहू अज्ञानी ।
तू परमेश्वराचा अंश आहेस, तू अज्ञानी राहू नकोस.
हेच खरे ज्ञान, सांगती संत, ज्ञानी ॥
हेच खरे ज्ञान आहे, जे संत आणि ज्ञानी सांगतात.

६

प्रवासाचा उद्देश, विसरूनिया नाही चालत ।
जीवनाच्या प्रवासाचा उद्देश विसरून चालत नाही.
जागृतीने मिळवावे, जीवनाचे फळ निश्चित ॥
जागृत राहून जीवनाचे निश्चित फळ (मोक्ष) मिळवावे.

कर्माचे बंधन, मोहाचे ते जाळे ।
कर्माचे बंधन आणि मोहाचे हे जाळे.
तोडूनी मुक्त व्हावे, हाच संदेश आगळे ॥
ते तोडून तू मुक्त हो, हाच या दोह्याचा खास संदेश आहे.

७

जागे होण्याची वेळ, आता तरी आली खरी ।
जागे होण्याची वेळ आता खरोखर आली आहे.
मोक्षाची ती वाट, आहे तुझ्या अंतरी ॥
मोक्षाचा तो मार्ग तुझ्या आतच दडलेला आहे.

'चादर' ती फेकून, तू कर्म तुझे पूर्ण कर ।
मोहाची चादर फेकून, तू तुझे कर्तव्य पूर्ण कर.
कबीराचा संदेश, जीवनात तू स्वीकार कर ॥
संत कबीरांचा हा संदेश तू आपल्या जीवनात स्वीकार कर.

🖼� EMOJI सार (Emoji Saransh):

दोह्याचा आशयचिन्ह
मानवी जन्म, उद्देश 🚶�♂️ 🎯
अज्ञानाची झोप 🛌 😴
जागृती, आत्मज्ञान 💡 🧘
कबीर संदेश 🙏 📖

समग्र EMOJI सारांश (Horizontal Arrangement):
🚶�♂️ 🎯 🛌 😴 💡 🧘 🙏 📖 ✨

--अतुल परब
--दिनांक-26.11.2025-बुधवार.     
===========================================