५ डिसेंबर १९३३ – यूएसमधील २१व्या सुधारणेला मान्यता:-1-➡️ 🥂

[Atul Kaviraje]

1933 – The 21st Amendment is Ratified in the U.S.: The 21st Amendment to the U.S. Constitution was ratified, repealing Prohibition and legalizing the sale of alcoholic beverages.

Marathi Translation: ५ डिसेंबर १९३३ – यूएसमधील २१व्या सुधारणेला मान्यता:-

यूएस संविधानातील २१व्या सुधारणा मान्य करण्यात आली, ज्यामुळे मद्यपान निषेध रद्द करण्यात आला आणि मद्यपान विक्री कायदेशीर ठरली.

📅 ५ डिसेंबर १९३३: अमेरिकेतील २१वी सुधारणा - दारूबंदीचा ऐतिहासिक अंत (The 21st Amendment is Ratified in the U.S.)

परिचय (Introduction) 📜

अमेरिकेच्या इतिहासातील ५ डिसेंबर १९३३ हा दिवस केवळ एका घटनादुरुस्तीसाठी नव्हे, तर अमेरिकन समाजाच्या आणि अर्थव्यवस्थेच्या एका मोठ्या बदलासाठी ओळखला जातो. या दिवशी अमेरिकेच्या संविधानातील २१वी सुधारणा (Twenty-first Amendment) मंजूर झाली, ज्यामुळे १८वी सुधारणा (Eighteenth Amendment) रद्द झाली आणि देशभरात लागू असलेली दारूबंदी (Prohibition) संपुष्टात आली. जवळपास १४ वर्षांच्या 'नोबल एक्सपेरिमेंट'चा (Noble Experiment) हा शेवट होता. हा निर्णय केवळ कायद्यातील बदल नव्हता, तर संघटित गुन्हेगारीवर (Organized Crime) मोठा प्रहार आणि सरकारच्या महसुलासाठी (Tax Revenue) एक नवीन मार्ग होता.

इमोजी सारांश (Emoji Saransh) 🤩: 🚫 १८वी सुधारणा ➡️ 🥃 अवैध दारू ➡️ 💰 काळाबाजार ➡️ ✅ २१वी सुधारणा ➡️ 🥂 स्वातंत्र्य ➡️ 📉 महामंदीतून दिलासा

मराठी लेख: २१वी सुधारणा आणि तिचे विश्लेषण (Analysis of the 21st Amendment)

येथे ५ डिसेंबर १९३३ च्या ऐतिहासिक घटनेचे १० प्रमुख मुद्द्यांमध्ये (Major Points) उप-मुद्द्यांसह (Sub-points) विश्लेषण केले आहे.

१. दारूबंदीची पार्श्वभूमी आणि १८वी सुधारणा (The Background of Prohibition and 18th Amendment) 🙅

मुख्य मुद्दा: अमेरिकेत १८व्या सुधारणेद्वारे (१९१९ मध्ये मंजूर, १९२० मध्ये लागू) दारूचे उत्पादन, विक्री आणि वाहतूक यावर राष्ट्रीय स्तरावर बंदी घालण्यात आली होती.

१.१. सामाजिक चळवळ (The Temperance Movement): महिला, धार्मिक गट आणि सामाजिक सुधारणावादी यांच्या नेतृत्वाखालील 'टेम्परन्स चळवळ' (Temperance Movement) शतकानुशतके सक्रिय होती. दारूमुळे होणारी कौटुंबिक हिंसा आणि दारिद्र्य दूर करणे, हे त्यांचे मुख्य उद्दिष्ट होते.

१.२. 'नोबल एक्सपेरिमेंट' (The Noble Experiment): दारूबंदीला "नोबल एक्सपेरिमेंट" म्हटले गेले, ज्याचा उद्देश अमेरिकेला नैतिक आणि सामाजिक दृष्ट्या अधिक शुद्ध बनवणे होता. तथापि, याचा परिणाम उलटा झाला.

१.३. १८वी सुधारणा लागू: संविधानात १८वी सुधारणा समाविष्ट होताच, वॉल्स्टेड कायद्याद्वारे (Volstead Act) त्याची अंमलबजावणी सुरू झाली.

२. दारूबंदीचा अपयश: अवैध आणि अराजक (The Failure of Prohibition: Illegality and Anarchy) 🔫

मुख्य मुद्दा: दारूबंदीने दारूचे सेवन थांबवले नाही, उलट ती अवैध, धोकादायक आणि गुन्हेगारी-आधारित बनवली.

२.१. 'स्पीकसीज' (Speakeasies) चा उदय: देशभरात हजारो अवैध दारू विक्रीचे अड्डे (Speakeasies) सुरू झाले, जेथे कायद्याचे सर्रास उल्लंघन केले जात होते.

२.२. संघटित गुन्हेगारीचा विकास (Rise of Organized Crime): अल् कपोन (Al Capone) सारख्या गुन्हेगारांनी अवैध दारूच्या विक्रीतून (Bootlegging) अब्जावधी डॉलर्स कमावले, ज्यामुळे संघटित गुन्हेगारी (Organized Crime) अभूतपूर्व स्तरावर वाढली.

२.३. कायद्याची अंमलबजावणी (Enforcement Challenge): दारूबंदीची अंमलबजावणी करणे अत्यंत कठीण आणि महागडे ठरले. भ्रष्टाचार (Corruption) वाढला आणि पोलीस यंत्रणा कुचकामी ठरली.

३. आर्थिक आणि राजकीय दबाव (Economic and Political Pressure) 📉

मुख्य मुद्दा: १९२९ मध्ये आलेल्या 'महामंदी'मुळे (Great Depression) अमेरिकेच्या अर्थव्यवस्थेला मोठा धक्का बसला आणि दारूबंदी रद्द करण्याची मागणी जोर धरू लागली.

३.१. महसुलाचे नुकसान (Loss of Tax Revenue): दारूच्या कायदेशीर विक्रीतून मिळणारा कर (Excise Tax) बंद झाल्याने, राज्य आणि केंद्र सरकारचे मोठे आर्थिक नुकसान झाले. महामंदीच्या काळात हे नुकसान असह्य बनले.

३.२. रोजगार निर्मितीची गरज (Need for Jobs): दारू उद्योग पुन्हा सुरू झाल्यास लाखो लोकांना रोजगार मिळेल, या आशेने दारूबंदी रद्द करण्याची मागणी वाढली.

३.३. रुझवेल्टचे वचन (Roosevelt's Promise): अध्यक्ष फ्रँकलिन डी. रुझवेल्ट (Franklin D. Roosevelt) यांनी दारूबंदी रद्द करण्याचे आश्वासन देऊन १९३२ ची निवडणूक जिंकली.

४. २१व्या सुधारणेचा प्रस्ताव (The Proposal of the 21st Amendment) 🗳�

मुख्य मुद्दा: लोकांच्या बदललेल्या मानसिकतेमुळे आणि आर्थिक गरजेमुळे, काँग्रेसने २१वी सुधारणा प्रस्तावित केली.

४.१. फेब्रुवारी १९३३ (February 1933): काँग्रेसने दारूबंदी रद्द करण्यासाठी २१वी सुधारणा प्रस्तावित केली. ही सुधारणा इतर सुधारणांपेक्षा वेगळी होती, कारण ती राज्यांच्या विधिमंडळाऐवजी 'राज्य मान्यता संमेलना' (State Ratifying Conventions) द्वारे मंजूर होणार होती.

४.२. ३.२% बिअर कायदा (Cullen-Harrison Act): २१वी सुधारणा मंजूर होण्यापूर्वीच, मार्च १९३३ मध्ये, रुझवेल्टने ३.२% अल्कोहोल असलेली बिअर आणि वाईन कायदेशीर केली, ज्यामुळे अंशात्मक आराम मिळाला.

४.३. मान्यता प्रक्रिया सुरू (Ratification Begins): सुधारणा मंजूर करण्यासाठी आवश्यक असलेल्या ३६ राज्यांच्या मान्यतेची प्रक्रिया त्वरित सुरू झाली.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-05.12.2025-शुक्रवार.
===========================================