🙏 ॥ संत तुकाराम महाराजांचा अभंग क्र. १३ ॥-2-🙏👑⚖️🔗🔄🕊️🐘🐜❤️🧬💫🕉️

[Atul Kaviraje]

संत तुकाराम महाराज अभंग गाथा-
अभंग क्र.१३
धर्माची तूं मूर्ती । पाप पुण्य तुझे हातीं ॥१॥

मज सोडवीं दातारा । कर्मापासूनि दुस्तरा ॥ध्रु.॥

करिसी अंगीकार । तरी काय माझा भार ॥२॥

जिवींच्या जीवना । तुका म्हणे नारायणा ॥३॥

३. करिसी अंगीकार । तरी काय माझा भार ॥२॥
अर्थ: जर तू माझा अंगीकार (स्वीकार) केलास, तर माझा भार (माझ्या कर्माचा आणि जीवनाचा भार) तुला कठीण नाही.

विवेचन:

देवाचा अंगीकार: हा भक्तीचा उत्कट विश्वास आहे. भक्ताला खात्री आहे की, परमेश्वराने एकदा स्वीकारले की, भक्ताच्या पापांचे किंवा कर्मांच्या साखळीचे ओझे देवासाठी अजिबात महत्त्वाचे नसते. देवाच्या कृपेपुढे भक्ताचे सर्व दोष आणि भार शून्यवत होतात.

काय माझा भार: परमेश्वर हा अनंत ब्रह्मांड आणि सृष्टीचा भार वाहतो, त्याच्यासाठी एका तुकोबांचा किंवा भक्ताचा भार वाहणे ही क्षुल्लक गोष्ट आहे. ही ओळ देवाचे सर्वसामर्थ्य आणि भक्ताची शरणवृत्ती दाखवते.

उदाहरण: प्रचंड शक्तिशाली हत्तीसाठी एखाद्या मुंगीचे वजन उचलणे किती सहज असते, त्याप्रमाणे देवासाठी भक्ताचा भार काहीच नाही.

(Emoji: 🐘🐜✅)

४. जिवींच्या जीवना । तुका म्हणे नारायणा ॥३॥
अर्थ: तुकाराम महाराज म्हणतात, हे नारायणा (विठ्ठला), तू तर जीवाचाही जीव (प्राणशक्तीचा स्रोत) आहेस.

विवेचन:

जिवींच्या जीवना: हे देवाचे सर्वात सुंदर आणि आंतरिक वर्णन आहे. याचा अर्थ 'प्राणांचाही प्राण' किंवा 'जीवनशक्तीचा मूळ आधार' होय. याचा अर्थ देव केवळ देहाच्या बाहेर नाही, तर तो आपल्या आत आत्मरूपाने वास करतो.

नारायणा: विष्णूचे रूप, जे संपूर्ण सृष्टीचे पालन करते. तुकाराम महाराज येथे विठ्ठलाला नारायण मानून, तोच आपला अंतिम आधार आहे हे स्पष्ट करतात.

निष्कर्ष: अभंगाची सांगता देवाच्या अद्वैत स्वरूपाच्या जाणिवेने होते. ज्याला आपण 'जीव' मानतो, त्याला जीवन देणारा नारायणच आहे.

(Emoji: ❤️🧬💫)

॥ समारोप आणि निष्कर्ष (Samarop ani Nishkarsha) ॥
संत तुकाराम महाराजांचा हा अभंग शरणगती (Surrender) आणि तारणहारत्वावरचा (Saviourhood) विश्वास दर्शवतो. ते देवाच्या सर्वसामर्थ्याची प्रशंसा करून, अत्यंत नम्रपणे कर्मबंधनातून मुक्तीची मागणी करतात.

समारोप: धर्माची मूर्ती असलेल्या नारायणाकडे मुक्ती मागणे, हा भक्तीचा उच्चांक आहे. देवाने स्वीकारले की, भक्ताला कर्माच्या फळांची चिंता राहत नाही.

निष्कर्ष: या अभंगातून तुकाराम महाराज हे शिकवतात की, मानवी जीवनात कर्मबंधन अपरिहार्य असले तरी, ईश्वराच्या कृपाप्रसादाने (Grace) या दुस्तर चक्रातून मुक्त होता येते. भक्ती आणि विश्वास हीच मुक्तीची गुरुकिल्ली आहे.

(Emoji Summary for Lekh) 🙏👑⚖️🔗🔄🕊�🐘🐜❤️🧬💫🕉�

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-08.12.2025-सोमवार.
===========================================