गुलामीचे जोखड

[sanjay limbaji bansode]

1789  च्या कालखंडात
फ्रांस मधे क्रांती झाली . तेंव्हा तेथील क्रांतिकारक लोकांनी बैस्तेले च्या बुरुजात असलेल्या कारागृहाचि भिंतच तोडून टाकली आणी तेथे तीस - चाळीस वर्षा पासून डांबून ठेवलेल्या जवळपास जवळपास पाच हजार अशा जघन्य अपराध्याला मुक्त करून टाकले . पण आश्चयाची बाब अशी की , फक्त एकच रात्र उलटून गेल्या नंतर ते सर्व कैदी लगेच दुसऱ्या दिवसी पून्हा स्वतःहून त्याच कारागृहात परत आले . त्यांना विचारणा केल्यावर त्याने सांगितले की , त्यांच्या हाता पायाला , शरीराला आणी मेंदूला देखील आता कारागृहातच जगायची सवय झाली . त्या शिवाय त्यांना जगताच येऊ शकत नाही . इतकेच नव्हे तर त्यानी आपल्या तोडलेल्या बेड्या पून्हा आपल्या हात - पायावर चढवून घेतल्या . कारण त्या शिवाय त्यांना झोप येऊ शकत नव्हती .
गुलामीची सवय कशी विदारक असते , त्याचा हा नमुना