II गणपती बाप्पा मोरया II -IIअनंत चतुर्दशीच्या हार्दिक शुभेच्छा II-लेख क्रमांक-१

[Atul Kaviraje]

                                II गणपती बाप्पा मोरया II 
                          IIअनंत चतुर्दशीच्या हार्दिक शुभेच्छाII 
                                      लेख क्रमांक-१
                        -----------------------------------

मित्र/मैत्रिणींनो,

     आज १९ सप्टेंबर, २०२१-रविवार, आज बाप्पा आपल्या गावी परत चालले आहेत. आज गणेशोत्सवाची सांगता होत आहे. १० दिवस कसे भुरकन उडून गेले, ते कळलेच नाही. आजच्या अनंत चतुर्दशी दिनाच्या सर्वाना शुभेच्छा.  बाप्पांची वाट पाहूया, ते पुढील वर्षी पुन्हा आपल्या भेटीस येणारच आहेत, तोपर्यंत आपल्या दिनक्रमात आपले मन गुंतवूया. वाचूया, तर या दिनाचे महत्त्व, माहिती, शुभेच्छा, आणि इतर बरंच काही.

     आता सप्टेंबर महिन्यात शेवटच्या श्रावण सोमवाराने श्रावण महिना समाप्त होऊन भाद्रपद सुरू होईल. या संपूर्ण सप्टेंबर महिन्याला देखील सण उत्सवाचा रंग प्राप्त झाला आहे. तर उत्सव आनंद साजरा करा आणि वाचा या महिन्यातील सण उत्सवाची यादी...

                        सप्टेंबर महिन्यातील प्रमुख सण-उत्सव-----

     ऑगस्ट हा संपूर्ण महिना शिवपूजनात पार पडला. श्रावणाच्या आरंभाने ऑगस्ट महिन्याला शिवकृपा लाभली. आता सप्टेंबर महिन्यात शेवटच्या श्रावण सोमवाराने श्रावण महिना समाप्त होऊन भाद्रपद सुरू होईल. या संपूर्ण सप्टेंबर महिन्याला देखील सण उत्सवाचा रंग प्राप्त झाला आहे. बैल पोळा आणि पाचवा श्रावण सोमवार एकाच दिवशी असून, हरतालिका आणि गणेश चतुर्थी सारखे महत्वाचे सणही याच महिन्यात आहे. याच महिन्यातील मंगळवारी २१ सप्टेंबर रोजी पितृपक्षाला सुरवात होऊन जाईल. तर उत्सव आनंद साजरा करा आणि वाचा या महिन्यातील सण उत्सवाची यादी...

                      पाचवा श्रावण सोमवार आणि पोळा----

     श्रावण महिना म्हणजे सणांचा महिना. नागपंचमी, नारळी पौर्णिमा, रक्षाबंधन, गोकुळाष्टमी संपते नाहीतर लगेच पिठोरी अमावस्या येते. पिठोरी अमावस्या हा श्रावणातला शेवटचा सण. त्यालाच सर्जा-राजाचा सण म्हणजेच 'पोळा' म्हटलं जात. हा सण महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांचा महत्वाचा सण आहे. या दिवशी बैलांचा थाट असतो. यावर्षी सोमवार ६ सप्टेंबर रोजी पिठोरी अमावस्या, पोळा सण असून शेवटचा आणि पाचवा श्रावण सोमवार देखील आहे. याच दिवशी श्रावण महिना समाप्त होईल.

                            हरतालिका तृत्तीया-----

     भाद्रपद चतुर्थीला श्रीगणेशाची पार्थिव पूजा केली जाते. मात्र, त्यापूर्वी भाद्रपद तृतीयेला हरितालिकेचे पूजन करण्याची प्राचीन परंपरा आपल्याकडे आहे. कुमारिका आणि महिला हे व्रत करतात. हरितालिका कथा ही भविष्य पुराणातील हरगौरीसंवादात आली आहे. देशाच्या अनेक राज्यांत हरितालिका व्रत साजरे केले जाते. हरितालिका व्रताचरणात संपूर्ण दिवस निर्जळी उपास करून दुसऱ्या दिवशी पारणे केले जाते. यावर्षी गुरुवार ९ सप्टेंबर रोजी हरतालिका तृत्तीया व्रत आचरले जाईल.

                           गणेश चतुर्थी-----

     चातुर्मासातील दुसरा महत्त्वाचा महिना म्हणजे भाद्रपद. भाद्रपद शुद्ध चतुर्थीला पार्थिव गणपती पूजन करण्याची प्राचीन परंपरा आपल्याकडे आहे. शुक्रवार, १० सप्टेंबर २०२१ रोजी संपूर्ण देशभरात गणेश पूजा केली जाईल. गणेश चतुर्थी ही विविध नावांनी ओळखली जाते. गणेश पुराणात यास विनायकी चतुर्थी असे संबोधले गेलेआहे. काही पुराणांमध्ये ही तिथी महासिद्धिविनायकी चतुर्थी, वरद चतुर्थी किंवा शिवा या नावांनीही उल्लेखली गेली आहे. गणेश भक्त आणि उपासकांत भाद्रपद चतुर्थी अनन्य साधारण महत्त्व आहे. या दिवशी केलेल्या गणेश पूजनाचे, नामस्मरणाचे, आराधनेचे लवकर फळ मिळते, असे सांगितले जाते.

                             ऋषी पंचमी-----

     भाद्रपद महिन्याच्या तृतीयेला हरितालिका पूजन करण्याची परंपरा आहे. यानंतर चतुर्थीला पार्थिव गणेश पूजन केले जाते आणि भाद्रपद पंचमी ही ऋषी पंचमी म्हणून ओळखली जाते. श्रावणातील व्रत-वैकल्यांप्रमाणे ऋषिपंचमीचे व्रतही स्त्रियांनी करावयाचे एक व्रत आहे. भारतीय इतिहासात होऊन गेलेल्या दिग्गज ऋषींविषयी कृतज्ञता व्यक्त करण्याचा हा दिवस आहे. या वर्षी शनिवार ११ सप्टेंबर रोजी ऋषी पंचमी आहे.

                        गौरीपूजन आणि राधाष्टमी-----

    गौरी पूजन हा महाराष्ट्रातील अनेक महत्त्वाच्या सणांपैकी महत्त्वाचा सण आहे. भारतीय संस्कृती, परंपरांमध्ये तसेच समाजजीवनात गौरी हे शिवाच्या शक्तीचे आणि गणेशाच्या आईचे रूप मानले गेले आहे. अनेक ठिकाणी याला महालक्ष्मी पूजन असेही संबोधले जाते. तसेच कृष्णजन्माष्टमी नंतर १५ दिवसांनी राधाष्टमी साजरी करतात. भाद्रपदाच्या शुक्ल अष्टमीला राधाचा जन्म वृदांवन जवळील बरसाना येथे वृषभानु आणि किर्ती यांच्याकडे झाला होता असे सांगितले जाते. तर सप्टेंबर महिन्यातील सोमवार १३ सप्टेंबर रोजी गौरीपूजन आणि मंगळवार १४ सप्टेंबर रोजी गौरी विसर्जन होईल. सोबतच भाद्रपद अष्टमी १४ सप्टेंबरला असल्यामुळे याच दिवशी राधाष्टमी साजरी केली जाईल.

                           अनंत चतुर्दशी-----

     रविवारी १९ सप्टेंबर रोजी अनंत चतुर्दशी आहे. भाद्रपद शुद्ध चतुर्दशी या तिथीला अनंत चतुर्दशीचे व्रत केले जाते. श्रीविष्णूंना अनंत संबोधले जाते. त्यामुळे या चतुर्दशीला अनंत चतुर्दशी असे म्हटले जाते. मुख्यतः हे व्रत गतवैभव प्राप्त करण्यासाठी श्रीविष्णूंना अनुसरून केले जाते. तसेच या दिवशी दहा दिवसीय गणेशोत्सवाची सांगता केली जाऊ लागली. त्यामुळे अनंत चतुर्दशी स्थितीला वेगळे महत्त्व प्राप्त झाले आहे.


                     (साभार आणि सौजन्य-प्रियांका वाणी) 
                          (संदर्भ-महाराष्ट्र टाइम्स.कॉम)
                 -------------------------------------


-----संकलन
-----श्री.अतुल एस.परब(अतुल कवीराजे)
-----दिनांक-19.09.2021-रविवार.