II मकर संक्रांति II-निबंध क्रमांक-5

[Atul Kaviraje]

                                        II मकर संक्रांति II
                                          निबंध क्रमांक-5
                                      --------------------

मित्र/मैत्रिणींनो,

     आज दिनांक-१४.०१.२०२२-शुक्रवार आहे. मकर संक्रांतीचा खास पर्व-सण घेऊन हा शुक्रवार आला आहे. बाहेर थंडी आहे. तीळ-गुळाचे लाडू खाऊन शरीरात उब-स्नेह येत आहे. मराठी कवितेच्या माझ्या सर्व बंधू-भगिनी, कवी-कवयित्रींना मकर संक्रांतीच्या हार्दीक शुभेच्छा. " तीळ-गूळ घ्या, गोड-गोड बोला". या सणI-निमित्त वाचूया मकर संक्रांतीवर  विशेष लेख, इतिहास, महत्त्व, माहिती,पूजा, कथा, निबंध, सदिच्छा, शुभेच्छा आणि बरंच काही.

                          मकर संक्रांति  निबंध

     मकर संक्रात हा हिंदूंचा मोठा सण आहे . भारत नेपाळ आणि बांगलादेश मध्ये मकर संक्रांति चा मोठा उत्सव साजरा केला जातो . हा उत्सव मुख्यतः 14 जानेवारी रोजी साजरा केला जातो . काही वेळा तो 15 जानेवारीला साजरा केला जातो . मकरसंक्रात भारतभर विविध प्रकारे साजरी केली जाते . हा सण साजरा करण्याचे सर्वात मोठे कारण म्हणजे या वेळी नवीन पिके काढली जातात .. आणि शेतकऱ्याचे घर अन्नाने भरलेले असते . ह्या आनंदात चांगले अन्न खातात . लोक एकमेकांना तिळगूळ वाटप करतात ,. तिळगुळ घ्या गोड बोला असे ही म्हणतात .

     मकर संक्रांती ही उन्हाळ्याची सुरुवात आहे . भारताच्या काही राज्यांमध्ये हा सण एक दिवसांपेक्षा आहे जास्त काळ टिकतो . परंतु बऱ्याच ठिकाणी हा सण फक्त एकच दिवस असतो . मकर संक्रांति थेट सूर्याच्या भूगोल आणि शेतीशी संबंधित आहे सूर्य जेव्हा मकर राशि वर येतो तेव्हा दिवस केवळ 14 जानेवारीला असतो . त्यामुळे या दिवशी म्हणून मकर संक्रांती साजरा केला जातो .

     ज्योतिष विषयक दृष्टिकोनातून या दिवशी सूर्य सुर्याच्या उगवण्याची दिशा आणि मकर वृत्तीने प्रवेश करतो . आणि सूर्यप्रकाशातील रात्र भोजनाची सुरुवात होते . भारताच्या अलिप्त भागात मकर संक्रांतीच्या उत्सव वेगळा साजरा केला जातो . आंध्र प्रदेश केरळ आणि कर्नाटक मध्ये याला संक्राती म्हणतात . आणि तमिळनाडूमध्ये तो पोंगल म्हणून साजरा केला जातो . यावेळी पंजाब आणि हरियाणा मध्ये नवीन पीक स्वागत आणि लोहार उत्सव साजरा केला जातो . बिहार मधील मकर संक्रांतीच्या दिवशी बहुतेक लोक नवीन धान्य देतात . गुळापासून बनवलेले लाडू खातात . महाराष्ट्रात स्त्रिया नवीन कपडे बांगड्या इत्यादी खरेदी करतात .

     एकमेकींना वाण म्हणून हळदीकुंकू इतर भेटवस्तूही देतात / भारताच्या अनेक ठिकाणी विशेषतः गुजरातमध्ये या दिवशी पतंग उडवून देण्याची ही प्रथा आहे . महाराष्ट्रातील मकरसंक्रातीच्या दिवशी लोक वेगवेगळ्या रंगाचे लाडू खातात आणि पाहुण्यांनाही देतात . पंजाब मधील मकरसंक्रांतीच्या दिवशी लोक सकाळी नदीच्या काठावर पवित्र स्नान करतात / त्यानंतर त्यांच्या सर्व नातेवाईक आणि मित्रांबरोबर एकत्र भांगडा करतात . भांगडा नंतर ते सगळं मस्त बोरे खातात यामध्ये खीरही असते .

     तामिळनाडूमध्ये मकर संक्रांति पोंगल असे म्हणतात. की जो हा चार दिवसांचा उत्सव आहे . उत्तर प्रदेशातील मकरसंक्रातीच्या दिवशी लोक अलाहाबाद आणि वाराणसीच्या पवित्र नद्यांमध्ये स्नान करतात. या सर्व समृद्धी व्यतिरिक्त मकर संक्रांति उत्सवी उत्साहाने साजरा केला जातो . या दिवशी पतंग उंचावर उडवणे याला देखील विशेष महत्त्व आहे . अशा या उत्साही मकर संक्रांतीच्या सणांमध्ये आपणही सहभागी होऊ या आपल्या भारतीय संस्कृतीचे जतन आणि संवर्धन करू या.

--प्रीतम  संसारे
--------------

                     (साभार आणि सौजन्य-संदर्भ ज्ञान जेनिक्स.कॉम)
                   --------------------------------------------


-----संकलन
-----श्री.अतुल एस.परब(अतुल कवीराजे)
-----दिनांक-14.01.2022-शुक्रवार.