दिन-विशेष-लेख-मोझांबिकचा स्वातंत्र्य दिन-C

[Atul Kaviraje]

                                    "दिन-विशेष-लेख"
                                "मोझांबिकचा स्वातंत्र्य दिन"
                               -------------------------

मित्र/मैत्रिणींनो,

     आज दिनांक-25.06.2023-रविवार आहे. २५ जून हा दिवस "मोझांबिकचा स्वातंत्र्य दिन" म्हणूनही ओळखला जातो. वाचूया, तर या दिवसाचे महत्त्व, आजच्या या "दिन-विशेष-लेख" या शीर्षकI-अंतर्गत.

                      व्युत्पत्ती--

     मोझांबिक बेटावर पोर्तुगीजांनी या देशाचे नाव मोझांबिक ठेवले होते , जे मुसा बिन बिक किंवा मुसा अल बिग किंवा मोसा अल बिक किंवा मुसा बेन एमबिकी किंवा मुसा इब्न मलिक , अरब व्यापारी ज्याने प्रथम बेटाला भेट दिली आणि नंतर तेथे वास्तव्य केले. बेट-शहर १८९८ पर्यंत पोर्तुगीज वसाहतीची राजधानी होती, जेव्हा ते दक्षिणेकडे लॉरेन्को मार्केस (आता मापुटो ) येथे हलविण्यात आले.

                              इतिहास--

               मुख्य लेख: मोझांबिकचा इतिहास--

मोझांबिकन धो
बंटू स्थलांतर
अधिक माहिती: बंटू विस्तार
बंटू भाषिक लोक चौथ्या शतकापूर्वी मोझांबिकमध्ये स्थलांतरित झाले.  इ.स.च्या पहिल्या ते पाचव्या शतकादरम्यान, पश्चिम आणि उत्तरेकडील स्थलांतराच्या लाटा झांबेझी नदीच्या खोऱ्यातून आणि नंतर हळूहळू दक्षिण आफ्रिकेच्या पठारावर आणि किनारपट्टीच्या भागात गेल्या असे मानले जाते .  त्यांनी गुरे पाळण्यावर आधारित कृषी समुदाय किंवा संस्था स्थापन केल्या. त्यांनी त्यांच्यासोबत लोखंड गळणे  आणि स्मिथिंगचे तंत्रज्ञान आणले .

                            स्वाहिली कोस्ट--

               रुवुमा नदीवर अरब-स्वाहिली गुलाम व्यापारी आणि त्यांचे बंदिवान--

     इसवी सनाच्या पहिल्या सहस्राब्दीच्या उत्तरार्धापासून, हिंद महासागरातील विशाल व्यापार नेटवर्क दक्षिणेकडे मोझांबिकपर्यंत विस्तारले होते, ज्याचा पुरावा चिब्युएन या प्राचीन बंदर शहराने दिला आहे .  9व्या शतकाच्या सुरूवातीस, हिंद महासागरातील व्यापारातील वाढत्या सहभागामुळे संपूर्ण पूर्व आफ्रिकन किनारपट्टीवर अनेक बंदर शहरे विकसित झाली, त्यात आधुनिक मोझांबिकचाही समावेश आहे. मोठ्या प्रमाणावर स्वायत्त, या शहरांनी सुरुवातीच्या स्वाहिली संस्कृतीत मोठ्या प्रमाणावर भाग घेतला . व्यापार सुलभ करून, शहरी उच्चभ्रूंनी इस्लामचा स्वीकार केला. मोझांबिकमध्ये, सोफाला , अंगोचे आणि मोझांबिक बेट हे १५ व्या शतकापर्यंत प्रादेशिक सत्ता होते.

     शहरे आफ्रिकन अंतर्गत आणि विस्तृत हिंद महासागरातील दोन्ही व्यापाऱ्यांसोबत व्यापार करत. सोने आणि हस्तिदंती कारवाँ मार्ग विशेषतः महत्वाचे होते. झिम्बाब्वे किंगडम आणि मुतापा किंगडम सारख्या अंतर्देशीय राज्यांनी प्रतिष्ठित सोने आणि हस्तिदंत प्रदान केले, जे नंतर किलवा आणि मोम्बासा सारख्या मोठ्या बंदर शहरांमध्ये किनाऱ्यावर बदलले गेले .

                     पोर्तुगीज मोझांबिक (१४९८-१९७५)

            पुढील माहिती: पोर्तुगीज मोझांबिक

मोझांबिक बेटाचा तपशील , उत्तर मोझांबिकमधील माजी राजधानी आणि देशाच्या इतिहासातील प्रमुख

                    फोर्ट साओ सेबॅस्टिओ--

     मोझांबिकचे बेट ज्याच्या नावावरून देशाचे नाव पडले आहे, ते उत्तर मोझांबिकच्या नाकाला किनार्‍यावरील मोसुरिल खाडीच्या मुखाशी असलेले एक लहान प्रवाळ बेट आहे , ज्याचा पहिला शोध युरोपियन लोकांनी १५ व्या शतकाच्या उत्तरार्धात केला.

     1498 मध्ये पोर्तुगीज संशोधक मोझांबिकमध्ये पोहोचले तेव्हा अनेक शतकांपासून किनारपट्टी आणि दूरवरच्या बेटांवर अरब-व्यापारी वसाहती अस्तित्वात होत्या.  सुमारे १५०० पासून, पोर्तुगीज व्यापारी चौक्या आणि किल्ल्यांनी अरबी व्यापारी आणि लष्करी वर्चस्व विस्थापित केले, पूर्वेकडे नवीन युरोपियन सागरी मार्गावर नियमित बंदर बनले,  काय होते ते पहिले पाऊल . वसाहतीची प्रक्रिया बनणे.

--विकिपीडिया, मुक्त ज्ञानकोश
---------------------------

                      (साभार आणि सौजन्य-संदर्भ-en.विकिपीडिया.ऑर्ग)
                     ---------------------------------------------

-----संकलन
-----श्री.अतुल एस.परब(अतुल कवीराजे)
-----दिनांक-25.06.2023-रविवार.
=========================================