II गुरुपौर्णिमा II-लेख-4

[Atul Kaviraje]

                                    II गुरुपौर्णिमा II
                                   ----------------

मित्र/मैत्रिणींनो,

     आज दिनांक-०३.०७.२०२३-सोमवार आहे. आज "गुरुपौर्णिमा" आहे. वर्षभरात १२ किंवा १३ पौर्णिमा येतात त्यापैंकी आषाढात येणारी पौर्णिमा गुरुंच्या स्मृतीत समर्पित केली जाते याच पौर्णिमेला गुरुपौर्णिमा म्हणतात. गुरुपौर्णिमेला व्यासपौर्णिमा असेही म्हणतात. ज्यांनी महाभारत, पुराणे लिहिली, त्या व्यासमुनींना वंदन करण्याचा, त्यांची पूजा करण्याचा हा मंगलदिन. आषाढ महिन्याच्या पौर्णिमेला गुरु पौर्णिमा म्हणतात. या दिवशी गुरुची पुजा केली जाते. आपल्या जीवनाला नवे, योग्य वळण देणाऱ्या गुरूजनांविषयी कृतज्ञता व्यक्त करण्याचा हा दिवस असतो. जे आपले जीवन अंधारातून प्रकाशाकडे घेऊन जातात त्यांचे पूजन या दिवशी लोक फार श्रद्धने करतात. मराठी कवितेच्या माझ्या सर्व भाऊ-बहीण, कवी-कवयित्रींना गुरु-पौर्णिमेच्या अनेक हार्दिक शुभेच्छा. वाचूया गुरु-पौर्णिमेवर काही महत्त्वाचे माहितीपूर्ण लेख.

     गुरु पौर्णिमा 2023 रोजी राशि चक्रानुसार दान (Guru Purnima 2023 Daan According to Zodiac Sign)--

--मेष - गुरु पौर्णिमेला मेष राशीच्या लोकांनी गुरूचा आशीर्वाद घ्यावा आणि लाल किंवा पिवळ्या रंगाचे कपडे गरीब व्यक्तीला दान करावे. त्यामुळे आदर वाढेल

--वृषभ - या राशीच्या लोकांनी गीता पठण करावे आणि गरजू मुलांना पुस्तके दान करावीत. या उपायाने धन मिळेल

--मिथुन राशी - मिथुन राशीच्या लोकांनी गुरु पौर्णिमेला गोठ्यासाठी पैसे दान करा. गाय दान देखील सर्वोत्तम मानले जाते. त्यामुळे प्रगतीचा मार्ग खुला होतो.

--कर्क - या दिवशी कर्क राशीचे लोक भगवान विष्णूचे नावाने हवन करावे आणि मुले होण्यासाठी मुलींना खीर दान करावी.

--सिंह राशी - सिंह राशीच्या लोकांनी गुरु पौर्णिमेला पितळेचे दान करावे, यामुळे गरिबी दूर होते.

--कन्या - कन्या राशीचे लोकांनी गुरुपौर्णिमेला अनाथ मुलांसोबत वेळ घालवावा आणि त्यांचे ज्ञान शेअर करावे. त्यांना धर्मादाय म्हणून काही पुस्तके भेट द्या.

--तूळ राशी - तूळ राशीच्या लोकांनी श्रीहरीला कुंकू अर्पण करावे आणि गुरु पौर्णिमेला केळी दान करावे. हा उपाय देवी लक्ष्मीला आकर्षित करेल.

--वृश्चिक - गरिबांना अन्नदान करा किंवा वस्त्र दान करा.

--धनु - गुरुपौर्णिमेच्या दिवशी धनु राशीच्या लोकांनी मंदिरात हरभरा दान करावा, यामुळे घरात सुख-शांती कायम राहते.

--मकर - मकर राशीच्या लोकांनी गुरुपौर्णिमेला बूट-चप्पल आणि छत्री दान करावी. या उपायाने तणावापासून आराम मिळेल.

--कुंभ - कुंभ राशीच्या लोकांनी गुरुपौर्णिमेला वडिलांची सेवा करावी, त्यांच्यासोबत वेळ घालवावा आणि त्यांना आवडत्या वस्तू भेट द्याव्यात. त्यामुळे नशीब वाढेल

--मीन - गुरुपौर्णिमेला वृद्धाश्रमात भक्तीनुसार वस्त्र दान केल्याने मीन राशीच्या लोकांचे दुःख दूर होतील.

      गुरु पौर्णिमा: राशि अनुसार मंत्र (Guru Purnima: Mantra According to Zodiac Sign)--

मेष राशि - ॐ अव्ययाय नम:
वृषभ राशि - ॐ जीवाय नम:
मिथुन राशि - ॐ धीवराय नम:
कर्क राशि - ॐ वरिष्ठाय नम:
सिंह राशि - ॐ स्वर्णकायाय नम:
कन्या राशि -  ॐ हरये नम:
तुला राशि - ॐ विविक्ताय नम:
वृश्चिक राशि - ॐ जीवाय नम:
धनु राशि- ॐ जेत्रे नम:
मकर राशि - ॐ गुणिने नम:
कुंभ राशि - ॐ धीवराय नम:
मीन राशि - ॐ दयासाराय नम:

                 गुरु पौर्णिमेचे महत्त्व/Significance--

     "गुरु" या शब्दाचा उगम संस्कृतच्या प्राचीन भाषेत आढळतो. याचा अर्थ "अंधार दूर करणारा" असा होतो. गुरू हा व्यक्तीच्या जीवनातील दीपस्तंभ असतो, अज्ञानाचे काळे ढग दूर करतो. तो किंवा ती शिष्यांना स्वतःमध्ये निर्मितीचा स्रोत शोधू देतो कारण ते जीवनात यश मिळविण्यासाठी त्यांच्या प्रतिभेचा सर्वोत्तम वापर करतात. म्हणून हा सण पारंपारिकपणे आपल्या शिक्षकांप्रती किंवा गुरूंबद्दल कृतज्ञता व्यक्त करण्यासाठी आणि जीवनात आलेल्या आव्हानांना तोंड देण्यासाठी त्यांचे आशीर्वाद घेण्यासाठी साजरा केला जातो. या दिवसाला देखील इतके मोठे महत्त्व आहे कारण योग ध्यान किंवा साधना करण्याचा हा एक उत्कृष्ट काळ मानला जातो. शिवाय, हा दिवस आपल्या धर्मग्रंथांनुसार वेदव्यास या सर्वात सन्मानित गुरूंपैकी एक यांना सन्मानित करण्यासाठी समर्पित आहे. हिंदू धर्माच्या चार वेदांची रचना करणारे, अनेक पुराणे लिहिण्यासाठी पाया घालणारे, महाभारताचे महाकाव्य रचणारे आणि हिंदू धर्माच्या सखोल प्राचीन ज्ञानाचे एकंदर ज्ञानकोश करणारे ते विद्वान व्यक्ती होते.

     अनेक लोक या दिवशी उपवास करतात आणि मांसाहारी पदार्थांसह मीठ, तृणधान्ये आणि कडधान्ये खाणे टाळण्याचा प्रयत्न करतात. फळे आणि दही काही जण खातात, तर काही जण दिवसभर न खाण्याचा निर्णय घेतात. संध्याकाळी पूजा केल्यानंतर उपवास सोडला जातो. या शुभ प्रसंगी मंदिरांमध्ये विशेष पूजा केल्या जातात आणि आरतीनंतर चर्णामृताचे प्रसाद म्हणून वाटप केले जाते. या शुभ दिवशी लोक त्यांच्या शिक्षकांना किंवा गुरुंना भेटून त्यांचे वैयक्तिक आभार मानतात. या पवित्र दिवशी पांढरा किंवा पिवळा परिधान करण्याची प्रथा आहे. रात्रीच्या जेवणासाठी दिले जाणारे स्वादिष्ट पदार्थ बनवून लोक दिवस साजरा करतात. रात्रीच्या जेवणाच्या टेबलावर पुरी छोले, हलवा, लाडू, खिचडी इत्यादी सर्वात मोठे आकर्षण आहे. बौद्ध भक्त दरवर्षी एका कार्यक्रमाचे आयोजन करतात ज्याला उपोसथा म्हणतात जिथे बरेच लोक या शुभ दिवशी एका तपस्वी जीवनात प्रवास सुरू करतात.

--महायोजना
-----------

                          (साभार आणि सौजन्य-संदर्भ-महायोजना.इन)
                         ---------------------------------------

-----संकलन
-----श्री.अतुल एस.परब(अतुल कवीराजे)
-----दिनांक-03.07.2023-सोमवार. 
=========================================