दिन-विशेष-लेख-पाकिस्तानचा स्वातंत्र्य दिन-C

[Atul Kaviraje]

                                  "दिन-विशेष-लेख"
                             "पाकिस्तानचा स्वातंत्र्य दिन"
                            -------------------------

मित्र/मैत्रिणींनो,

     आज दिनांक- 14.08.2023-सोमवार आहे.  १४ ऑगस्ट-हा दिवस "पाकिस्तानचा स्वातंत्र्य दिन" म्हणूनही ओळखला जातो. वाचूया, तर या दिवसाचे महत्त्व, आजच्या या "दिन-विशेष-लेख" या शीर्षकI-अंतर्गत.

     7 ऑगस्ट 1947 : संयुक्त राष्ट्रसंघाच्या ब्रिटिश स्थायी सदस्याला पाठवलेली तार--

            तारेतला मजकूर असा आहे--

     "व्हॉईसरॉय यांनी तार पाठवली आहे की, संयुक्त राष्ट्रसंघाच्या सदस्यतेसाठी मुस्लीम नेत्याने अर्ज करावा. हा प्रस्ताव आम्हाला मान्य आहे. सध्या ब्रिटिश व्हॉईसरॉय पाकिस्तानच्या वतीने तसा अर्ज करतील. आणि 15 ऑगस्टला देश स्वतंत्र झाल्यावर खुद्द पाकिस्तान ही प्रक्रिया पार पाडू शकेल."

            माऊंटबॅटन यांची समस्या--

     ब्रिटिश सरकारने जाहीर तर केलं की, पाकिस्तान आणि भारत या दोन्ही देशांना 15 ऑगस्ट 1947 रोजी स्वातंत्र्य बहाल करण्यात येईल. पण, यात अडचण अशी होती की, माऊंटबॅटन यांना 14 आणि 15 ऑगस्ट या दिवशी भारतात नवी दिल्ली इथं भारतीय स्वातंत्र्याची घोषणा करायची होती.

     पुढे नवनिर्वाचित भारतीय सरकारकडे सत्तेची सूत्र सोपवायची होती. आणि त्यांना स्वत:ला स्वतंत्र भारताचे गव्हर्नर जनरल म्हणून पदभारही स्वीकारायचा होता.

     त्यांनी असा मार्ग काढला की, ते 13 ऑगस्ट 1947 ला कराचीत गेले. 14 ऑगस्टला सकाळी त्यांनी पाकिस्तानमध्ये संविधान सभेला संबोधित केलं. आणि सत्ता हस्तांतरणाची प्रक्रिया पूर्ण केली. त्यांनी अशी घोषणा केली की, आज रात्री म्हणजे 14 आणि 15 ऑगस्टच्या मध्यरात्री पाकिस्तान स्वतंत्र देश असेल.

     13 ऑगस्टच्या मध्यरात्री लॉर्ड माऊंटबॅटन यांच्या सन्मानार्थ कराचीतील गव्हर्नर जनरल हाऊसमध्ये रात्रीची मेजवानी आयोजित करण्यात आली होती. तिथे जमलेल्या लोकांना संबोधित करताना मोहम्मद अली जिन्ना म्हणाले,

     "मी ब्रिटिश सम्राटांच्या चांगल्या प्रकृतीसाठी प्रार्थना करतो. आणि त्याचबरोबर हा आनंद व्यक्त करतो की, आज भारतीय लोकांनाही पूर्णपणे सत्ता हस्तांतरित करण्यात येणार आहे. 15 ऑगस्ट 1947 पासून दोन नवे देश पाकिस्तान आणि भारत अस्तित्वात येतील. ब्रिटिश सरकारच्या या निर्णयामुळे राष्ट्रकूल देशांना स्वातंत्र्य देण्याच्या त्यांच्या निर्णयाच्या अंमलबजावणीत आपण आणखी थोडं पुढे गेलो आहोत."

            व्हॉईसरॉय यांचा संदेश आणि स्वातंत्र्याची घोषणा--

     दुसऱ्या दिवशी गुरुवारी 14 ऑगस्ट 1947 ला रमझान महिन्याच्या 26 तारखेला सकाळी नऊ वाजता कराचीच्या सिंध असेंब्लीच्या इमारतीत पाकिस्तानची विशेष संविधान सभा सुरू झाली.

--अकील अब्बास जाफरी
--इतिहासकार, संशोधक
----------------------

                        (साभार आणि सौजन्य-संदर्भ-bbc.कॉम)
                       ------------------------------------

-----संकलन
-----श्री.अतुल एस.परब(अतुल कवीराजे)
-----दिनांक-14.08.2023-सोमवार.
=========================================