दिन-विशेष-लेख-पाकिस्तानचा स्वातंत्र्य दिन-F

[Atul Kaviraje]

                                 "दिन-विशेष-लेख"
                            "पाकिस्तानचा स्वातंत्र्य दिन"
                           -------------------------

मित्र/मैत्रिणींनो,

     आज दिनांक- 14.08.2023-सोमवार आहे.  १४ ऑगस्ट-हा दिवस "पाकिस्तानचा स्वातंत्र्य दिन" म्हणूनही ओळखला जातो. वाचूया, तर या दिवसाचे महत्त्व, आजच्या या "दिन-विशेष-लेख" या शीर्षकI-अंतर्गत.

     मध्यरात्री बारा वाजता रेडियो पाकिस्तानच्या पेशावर केंद्रावरून आफताब अहमद बिस्मिल यांनी उर्दूमध्ये आणि अब्दुल्ला जान मगमूम यांनी पश्तू भाषेत पाकिस्तानच्या स्थापनेची घोषणा केली. कुराण पठणाचा मान कारी फिदा महम्मद यांना मिळाला. प्रसारणाच्या शेवटी अहमद नदीम कासमी यांनी लिहिलेलं एक गीत पेश करण्यात आलं, ज्याचे बोल होते, 'पाकिस्तान बनाने वाले, पाकिस्तान मुबारक हो'

     त्याचवेळी अशाच प्रकारची घोषणा रेडियो पाकिस्तानच्या ढाका केंद्रावरून इंग्रजीत कलीमुल्लाह यांनी केली तर त्याचा बांगला भाषेतील अनुवादही सादर करण्यात आला.

     15 ऑगस्ट 1947च्या सकाळी रेडियो पाकिस्तानच्या लाहोर प्रसारणाची सुरुवात सकाळी आठ वाजता कुराणमधील सुरा - आले इमरान यांच्या आयातींनी झाली. त्यानंतर इंग्रजी बातम्या वाचून दाखवल्या वृत्त निवेदक नोबी यांनी. त्यानंतर ठीक आठ वाजता जिन्ना यांचा एक संदेश वाचून दाखवला जो ध्वनीमुद्रित होता. या भाषणाची क्लिप यू ट्यूबवर उपलब्ध आहे.

             जिन्ना यांच्या भाषणाची सुरुवात--

     "आज तुमच्यासमोर येताना खूप आनंद होत आहे. तुम्हा सगळ्यांचे मी अभिनंदन करतो. 15 ऑगस्ट रोजी स्वतंत्र आणि सार्वभौम पाकिस्तानचा जन्म झाला आहे. मुस्लीम समाजाने जो त्याग केला आणि आपलं स्वतंत्र राष्ट्र निर्माण व्हावं यासाठी प्रयत्न केले त्यांना मिळालेलं हे यश आहे."

     आपल्या या भाषणात जिनांनी पाकिस्तानच्या सर्व नागरिकांना स्वतंत्र पाकिस्तानच्या निर्मितासाठी शुभेच्छा दिल्या. आणि नवीन देशाच्या स्थापनेबरोबरच पाकिस्तानच्या लोकांची जबाबदारी वाढणार आहे असं भाष्य केलं. आणि लोकांना आवाहन केलं की, एक राष्ट्र म्हणून सगळ्यांशी मिळून मिसळून आणि शांती-सद्भावनेनं राहणं हे आपलं उद्दिष्ट आहे.

              डॉन वृत्तपत्राचा अंक--

     15 ऑगस्ट 1947च्या सकाळी पाकिस्तानमधल्या वर्तमानपत्रांनी स्वातंत्र्य दिनाच्या निमित्ताने विशेषांक प्रसिद्ध केले. डॉन या प्रसिद्ध इंग्रजी वर्तमानपत्राने याच दिवसापासून कराचीतून प्रकाशनाची सुरुवात केली. त्यांच्या विशेषांकाचं शीर्षक होतं, 'पाकिस्तानची कायम भरभराट होऊ दे - लॉर्ड माऊंटबॅटन'

     डॉन वर्तमानपत्रात मथळ्याच्या खाली पहिली बातमी आहे ती लॉर्ड माऊंटबॅटन यांनी 14 तारखेला केलेल्या भाषणाची. त्या भाषणातील काही अंश या लेखात वर दिलेलाच आहे. डॉनने या विशेषंकाबरोबरच 32 पानांचं असं परिशिष्टही प्रसिद्ध केलं होतं. हे परिशिष्ट आमच्याकडे आहे. आणि यूट्यूबवरही ते उपलब्ध आहे.

     डॉनच्या परिशिष्टामध्ये मोहम्मद अली जिन्ना यांचा संदेशही देण्यात आला आहे. हा संदेश जिन्ना यांच्या 10, औरंगजेब रोड, नवी दिल्ली या निवासस्थानातून प्रसारित केला होता. 7 ऑगस्ट 1947 रोजी लिहिलेल्या या संदेशात जिन्ना म्हणतात,

     "मला असं सांगण्यात आलंय की, डॉन वर्तमानपत्राचा पहिला अंक 15 ऑगस्ट पासून पाकिस्तानची राजधानी कराचीतून प्रकाशित करण्यात येणार आहे."

--अकील अब्बास जाफरी
--इतिहासकार, संशोधक
----------------------

                       (साभार आणि सौजन्य-संदर्भ-bbc.कॉम)
                      ------------------------------------

-----संकलन
-----श्री.अतुल एस.परब(अतुल कवीराजे)
-----दिनांक-14.08.2023-सोमवार.
=========================================