पारशी नूतन वर्ष-पतेती-लेख-6

[Atul Kaviraje]

                               "पारशी नूतन वर्ष-पतेती"
                              -----------------------

मित्र/मैत्रिणींनो,

     आज दिनांक-१६.०८.२०२३-बुधवार आहे. आज "पारशी नूतन वर्ष-पतेती" आहे. महाराष्ट्रात हा दिवस 'पतेती' म्हणून हा दिवस साजरा करण्यात येतो. नवरोज हा दिवस पारशी समुदायासाठी अत्यंत महत्वाचा असून आजचा दिवस मोठ्या उत्साहाने साजरा करण्यात येतो. या दिवशी लोक नवीन कपडे घालतात, मंदिरात जातात, घरात मिठाई आणि पदार्थ बनवतात आणि लोक एकमेकांना भेटवस्तू देऊन आनंद साजरा करतात. पारशी समाजाचे लोक मंदिरातील अग्नीला साक्षी मानतात आणि स्वतःसाठी आणि आपल्या कुटुंबासाठी सुख, शांती आणि समृद्धीची प्रार्थना करतात आणि गरिबांना दान देखील करतात. मराठी कवितेच्या माझ्या सर्व पारशी बंधू-भगिनीस पतेतीच्या अनेक हार्दिक शुभेच्छा. वाचूया पतेतीचे काही महत्त्वपूर्ण लेख.

     नंतर तुर्किक आणि मंगोल आक्रमकांनी नौरोझ रद्द करण्याचा प्रयत्न केला नाही.

     1079 CE मध्ये सेल्जुक राजवंशाच्या काळात, खगोलशास्त्रज्ञ आणि बहुविज्ञान ओमर खय्याम यांच्या नेतृत्वाखाली आठ विद्वानांच्या गटाने नौरोजपासून सुरू होणाऱ्या वर्षाची गणना करून जलाली कॅलेंडरची गणना केली आणि स्थापना केली .

     सोव्हिएत युनियनच्या पतनापूर्वी , इराण आणि अफगाणिस्तान हे एकमेव देश होते ज्यांनी अधिकृतपणे नौरोजचा समारंभ साजरा केला. जेव्हा कॉकेशियन आणि मध्य आशियाई देशांना सोव्हिएट्सपासून स्वातंत्र्य मिळाले तेव्हा त्यांनी नौरोजला राष्ट्रीय सुट्टी म्हणून घोषित केले.

     2010 मध्ये युनेस्कोच्या मानवतेच्या अमूर्त सांस्कृतिक वारशाच्या यादीत नौरोझचा समावेश करण्यात आला.

     21 मार्च दुशान्बे, ताजिकिस्तान
     घराची साफसफाई आणि खरेदी
घराची साफसफाई करणे किंवा घर हलवणे ( फारसी : خانه تکانی , रोमनीकृत :  xāne tekāni ) सामान्यतः नौरोजच्या आगमनापूर्वी केले जाते. लोक त्यांच्या घरांची मोठ्या वसंत ऋतूतील साफसफाई करून आणि नवीन वर्षासाठी घालण्यासाठी नवीन कपडे खरेदी करून, तसेच फुलांची खरेदी करून नवरोझची तयारी सुरू करतात. हायसिंथ आणि ट्यूलिप लोकप्रिय आणि लक्षवेधक आहेत .

कुटुंब आणि मित्रांना भेट देणे
नौरोझच्या सुट्ट्यांमध्ये, लोकांनी कुटुंब, मित्र आणि शेजाऱ्यांच्या घरी लहान भेटी देणे अपेक्षित आहे. सामान्यतः, तरुण लोक प्रथम त्यांच्या वडिलांना भेट देतात आणि वडील त्यांची भेट नंतर परत करतात. अभ्यागतांना चहा आणि पेस्ट्री, कुकीज, ताजे आणि सुकामेवा आणि मिश्रित नट किंवा इतर स्नॅक्स दिले जातात. बरेच इराणी मित्र आणि कुटूंबाच्या गटांमधील लांब अंतर हाताळण्याचा एक मार्ग म्हणून मोठ्या नौरोझ पार्टी करतात.

अन्न तयार करणे
हे देखील पहा: नवीन वर्षाचे अन्न
नौरोजच्या निमित्ताने बनवलेला सर्वात सामान्य पदार्थ म्हणजे सामनू (सामानक, सोमांक, सोमालेक). हे अन्न गव्हाचे जंतू वापरून तयार केले जाते. नौरोज साजरे करणार्‍या बहुतेक देशांमध्ये हे अन्न शिजवले जाते. काही देशांमध्ये, हे अन्न शिजविणे विशिष्ट विधींशी संबंधित आहे. इराण, अफगाणिस्तान, ताजिकिस्तान, तुर्कमेनिस्तान आणि उझबेकिस्तानच्या विविध भागांतील स्त्रिया आणि मुली समूहाने आणि कधीकधी रात्रीच्या वेळी सामनू शिजवतात आणि ते शिजवताना ते संस्मरणीय गाणी गातात.

--विकिपीडिया वरून, मुक्त ज्ञानकोश
--------------------------------

                     (साभार आणि सौजन्य-संदर्भ-एन.विकिपीडिया.ऑर्ग)
                    ---------------------------------------------

-----संकलन
-----श्री.अतुल एस.परब(अतुल कवीराजे)
-----दिनांक-16.08.2023-बुधवार.
=========================================