गोपाळ-कIला(दहीहंडी)-माहिती-9

[Atul Kaviraje]

                                  "गोपाळ-कIला(दहीहंडी)"
                                 ------------------------

मित्र/मैत्रिणींनो,

     आज दिनांक-०७.०९.२०२३-गुरुवार आहे. आज "गोपाळ-कIला (दही हंडी)" आहे. दहीहंडी हा श्रीकृष्ण जन्माष्टमीच्या दुसऱ्या दिवशी साजरा केला जाणारा सण आहे. दहीहंडी हा सण संपूर्ण राज्यात मोठ्या उत्साहानं साजरा केला जातो. तरुण मंडळी तर या सणाची आतुरतेने वाट पाहातात. कारण या दिवशी एकावर एक थर रचून मोठमोठ्या दही हंडी फोडण्याची संधी मिळते. बाल गोपाळांच्या जन्मानिमित्त दहीहंडी उत्सव मोठ्या थाटामाटात साजरा केला जातो. पौराणिक कथेनुसार, भगवान श्रीकृष्ण लहान असताना दही, दूध, लोणी आणि इतर दुग्धजन्य पदार्थ खात होते. कृष्णापासून त्याचे रक्षण करण्यासाठी त्यांची आई यशोदा दहीहंडी उंच ठिकाणी ठेवत असे, पण बालगोपालांनाही तिथे जाता आले. मराठी कवितेच्या माझ्या सर्व भाऊ-बहीण, कवी-कवियित्रीना गोपाळ-काल्याच्या अनेक हार्दिक शुभेच्छा. वाचूया दहीहंडी सणाची संपूर्ण माहिती. 

            दहीहंडी सणाची संपूर्ण माहिती | Dahi Handi Information--

     दहीहंडी हा श्रीकृष्ण जन्माष्टमीच्या वेळी साजरा केला जाणारा अतिशय प्रसिद्ध सण आहे. श्रीकृष्ण जन्माष्टमी हा सण भगवान श्रीकृष्णाच्या जन्माच्या स्मरणार्थ साजरा केला जातो. त्यानिमित्त प्रथम श्रीकृष्ण जन्माष्टमी साजरी केली जाते आणि त्यानंतर दहीहंडी साजरी केली जाते. दहीहंडीच्या वेळी अनेक तरुण एकत्र येऊन एक संघ तयार करतात आणि त्यात भाग घेतात. या उत्सवादरम्यान दहीहंडीने भरलेली हंडी उंचावर ठेवली जाते, जी तोडण्याचा प्रयत्न वेगवेगळ्या तरुणांच्या टीम करतात. हे खेळाच्या स्वरूपात आहे, ज्यासाठी बक्षिसे देखील दिली जातात. दहीहंडी साधारणपणे वर्षाच्या ऑगस्ट-सप्टेंबरच्या मध्यावर होते. येथे या उत्सवाशी संबंधित आवश्यक गोष्टींचे वर्णन केले जात आहे.

      दहीहंडी सण का साजरा केला जातो? | Why Dahi Handi is Celebrated--

     बालगोपालांच्या जन्मानिमित्त दहीहंडीचा सण मोठ्या थाटामाटात साजरा केला जातो. असे म्हणतात की, भगवान श्रीकृष्ण लहानपणी दही, दूध, लोणी इत्यादी मोठ्या उत्साहाने खात. त्यांची आई यशोदा त्यांना कृष्णापासून वाचवण्यासाठी काही उंच ठिकाणी दहीहंडी ठेवत असे, पण बालगोपाल तिथेही पोहोचू शकले. यासाठी त्याचे मित्र त्याला मदत करायचे. या घटनेच्या स्मरणार्थ सर्व कृष्णभक्त आपला दहीहंडी उत्सव साजरा करतात.

        भारतातील दहीहंडी उत्सव | Dahi Handi Festival in Maharashtra--

     संपूर्ण भारतात दहीहंडी उत्सव मोठ्या थाटामाटात साजरा केला जातो. यावेळी भारतातील विविध ठिकाणे धार्मिक पद्धतीने सजवली जातात. इस्कॉन संस्थेतर्फेही देशाच्या विविध भागात या महोत्सवाचे आयोजन केले जाते. भारतातील खालील ठिकाणी हा सण म्हणून साजरा केला जातो:--

त्याचे सौंदर्य महाराष्ट्रात सर्वाधिक दिसून येते. इथे पुणे, जुहू आदी ठिकाणी या सणाचा उत्साह असतो. पुण्यात हा सण अगदी विधीपूर्वक साजरा केला जातो. या महोत्सवात सहभागी होण्यासाठी येथील तरुणाईचा उत्साह पाहायला मिळतो. ही दहीहंडी एकापाठोपाठ एक फोडण्याचा प्रयत्न तरुणांचे अनेक गट करतात. यावेळी महाराष्ट्राच्या अनेक भागात 'गोविंदा आला रे'चा नाद ऐकू येतो, म्हणजे भगवान श्रीकृष्णाचे आगमन झाले आहे.

मथुरा हे श्रीकृष्णाचे जन्मस्थान आहे. त्यामुळे मथुरेत हा सण मोठ्या थाटामाटात साजरा केला जातो. देशभरातील विविध कृष्णभक्त येथे जमतात आणि हा उत्सव भक्तिभावाने साजरा करतात. यावेळी संपूर्ण मथुरेला अशा प्रकारे सजवले जाते की त्याचे सौंदर्य खूप वाढते. संपूर्ण शहर पवित्र होते.

श्रीकृष्णाच्या भक्तांसाठी वृंदावन हे एक अत्यंत पवित्र स्थान आहे. येथे श्रीकृष्णाची अनेक मंदिरे आहेत. या मंदिरांच्या वतीने जवळजवळ संपूर्ण वृंदावनात दहीहंडीचा उत्सव आयोजित केला जातो, जेणेकरून लोक श्रीकृष्णाच्या मनोरंजनाची काळजी घेतात.

     अशा रीतीने भारतातील अनेक प्रदेशात हा उत्सव साजरा केला जातो.

--by asaligyan.in
--------------------

                        (साभार आणि सौजन्य-संदर्भ-असलीज्ञान.इन)
                       ----------------------------------------

-----संकलन
-----श्री.अतुल एस.परब(अतुल कवीराजे)
-----दिनांक-07.09.2023-गुरुवार. 
=========================================