गोपाळ-कIला(दहीहंडी)-माहिती-10

[Atul Kaviraje]

                                 "गोपाळ-कIला(दहीहंडी)"
                                ------------------------

मित्र/मैत्रिणींनो,

     आज दिनांक-०७.०९.२०२३-गुरुवार आहे. आज "गोपाळ-कIला (दही हंडी)" आहे. दहीहंडी हा श्रीकृष्ण जन्माष्टमीच्या दुसऱ्या दिवशी साजरा केला जाणारा सण आहे. दहीहंडी हा सण संपूर्ण राज्यात मोठ्या उत्साहानं साजरा केला जातो. तरुण मंडळी तर या सणाची आतुरतेने वाट पाहातात. कारण या दिवशी एकावर एक थर रचून मोठमोठ्या दही हंडी फोडण्याची संधी मिळते. बाल गोपाळांच्या जन्मानिमित्त दहीहंडी उत्सव मोठ्या थाटामाटात साजरा केला जातो. पौराणिक कथेनुसार, भगवान श्रीकृष्ण लहान असताना दही, दूध, लोणी आणि इतर दुग्धजन्य पदार्थ खात होते. कृष्णापासून त्याचे रक्षण करण्यासाठी त्यांची आई यशोदा दहीहंडी उंच ठिकाणी ठेवत असे, पण बालगोपालांनाही तिथे जाता आले. मराठी कवितेच्या माझ्या सर्व भाऊ-बहीण, कवी-कवियित्रीना गोपाळ-काल्याच्या अनेक हार्दिक शुभेच्छा. वाचूया दहीहंडी सणाची संपूर्ण माहिती. 

            दहीहंडी कशी साजरी करावी | How to Celebrate Dahi Handi--

     दहीहंडी साजरी करण्याची प्रक्रिया अतिशय मनोरंजक आहे. श्रीकृष्ण जन्माष्टमीच्या दुसऱ्या दिवशी या उत्सवाचे आयोजन केले जाते. या दिवशी दही, लोणी, मिठाई, फळे इत्यादींनी भरलेली मातीची हंडी उंच ठिकाणी टांगली जाते. यानंतर तो तोडण्यासाठी विविध तरुणांचा समूह सहभागी होतो. हे सर्व पक्ष एकापाठोपाठ एक तोडण्याचा प्रयत्न करतात. दहीहंडी फोडण्यासाठी वेगवेगळ्या पक्षांचे लोक एकमेकांच्या पाठीवर चढून पिरॅमिड बनवतात. या पिरॅमिडच्या शिखरावर फक्त एकच व्यक्ती चढून हंडी फोडून उत्सव यशस्वी करतो. हंडी फोडणाऱ्या संघाला विविध भेटवस्तू देऊन पुरस्कृत केले जाते.

           दहीहंडी उत्सवाशी संबंधित समस्या | Dahi Handi Festival Issues--

     दहीहंडी फोडण्याच्या प्रयत्नात अनेक वेळा टोळ्यांमधील लोक जखमी होतात. डॉक्टरांच्या म्हणण्यानुसार, हा सराव करताना लोकांना अशा जखमा होऊ शकतात की त्यांचा मृत्यू होऊ शकतो. 2012 मध्ये सुमारे 225 गोविंदा जखमी झाले होते. त्यामुळे महाराष्ट्र सरकारने यासाठी काही विशेष नियम केले आहेत.

2014 मध्ये महाराष्ट्र सरकारने 12 वर्षांखालील मुलांना दहीहंडीत सहभागी होता येणार नाही असे सांगितले.

नंतर, मुंबई उच्च न्यायालयाने किमान वयोमर्यादा 18 वर्षे केली, त्यामुळे दहीहंडीत सहभागी होण्यासाठी किमान वय 18 वर्षे असणे बंधनकारक झाले.

2017 मध्ये मुंबई उच्च न्यायालयाने 14 वर्षांखालील मुलांना दहीहंडीमध्ये सहभागी होता येणार नाही, असे म्हटले आहे.

बालकामगार कायदा (1986) अंतर्गत 14 वर्षांखालील मुलांना दहीहंडी स्पर्धांमध्ये सहभागी होता येणार नाही, असे राज्य सरकारने मुंबई उच्च न्यायालयाला सांगितले आहे. मात्र, दहीहंडीसाठी बनवल्या जाणार्‍या 'ह्युमन पिरॅमिड'च्या उंचीवर न्यायालयाने कोणतीही मर्यादा निश्चित केलेली नाही.

--by asaligyan.in
--------------------

                       (साभार आणि सौजन्य-संदर्भ-असलीज्ञान.इन)
                      ----------------------------------------

-----संकलन
-----श्री.अतुल एस.परब(अतुल कवीराजे)
-----दिनांक-07.09.2023-गुरुवार. 
=========================================