श्रीगणेश चतुर्थी-माहिती-2

[Atul Kaviraje]

                                     "श्रीगणेश चतुर्थी"
                                    ----------------

मित्र/मैत्रिणींनो,

     आज दिनांक-१९.०९.२०२३-मंगळवार आहे. आज "श्रीगणेश चतुर्थी" आहे. गणेश चतुर्थी हा सण देशातील विविध राज्यांमध्ये साजरा केला जातो. तथापि, हा सण सगळ्या जास्त महाराष्ट्रात साजरा केला जातो. गणेश चतुर्थी हा हिंदूंचा एक अतिशय महत्त्वाचा सण आहे, जो दरवर्षी भाविक मोठ्या जोशाने आणि उत्साहाने साजरा करतात. हिंदू मान्यतेनुसार, गणेश चतुर्थी दरवर्षी भगवान गणेशाच्या वाढदिवस म्हणून साजरा केला जातो. मराठी कवितेच्या माझ्या सर्व बंधू-भगिनी, कवी-कवियत्रींना गणेश चतुर्थीच्या अनेक हार्दिक शुभेच्छा. वाचूया गणेश चतुर्थीवर महत्त्वाची माहिती.

         Ganesh Chaturthi 2023 : यंदाची गणेश चतुर्थी असणार दरवर्षीपेक्षा विशेष, मुहूर्त आणि पुजा विधी--

     10 दिवस चालणाऱ्या या महोत्सवाची ख्याती संपूर्ण भारतभर पाहायला मिळते. यादरम्यान भाविक सलग 10 दिवस संपूर्ण विधीपूर्वक गणपतीची पूजा करतील.  गणेश चतुर्थीला गणपती बाप्पाची पूजा केल्याने सर्व अडथळे दूर होतात असे म्हणतात.

     श्रावण महिना लागल्यानंतर लहान मोठ्यांसह सगळेच बाप्पाच्या आगमनासाठी आतुर झालेले असतात. दरवर्षी गणेशोत्सव देशात मोठ्या थाटामाटात आणि उत्साहात साजरा केला जातो. याला गणेश चतुर्थी (Ganesh Chaturthi 2023) किंवा विनायक चतुर्थी असेही म्हणतात. हा सण भाद्रपद महिन्यातील शुक्ल पक्षातील चतुर्थी तिथीला गणपतीचा जन्मोत्सव म्हणून साजरा केला जातो. 10 दिवस चालणाऱ्या या महोत्सवाची ख्याती संपूर्ण भारतभर पाहायला मिळते. यादरम्यान भाविक सलग 10 दिवस संपूर्ण विधीपूर्वक गणपतीची पूजा करतील.  गणेश चतुर्थीला गणपती बाप्पाची पूजा केल्याने सर्व अडथळे दूर होतात असे म्हणतात. जिथे बाप्पाचा वास असतो तिथे प्रत्येक क्षणी सुख-समृद्धी असते, असेही म्हणतात. मात्र, यावेळी गणेश चतुर्थीच्या नेमक्या तारखेबाबत लोकांमध्ये संभ्रम आहे. अशा परिस्थितीत या वर्षी गणेश चतुर्थी कधी आहे हे जाणून घेऊया, तसेच शुभ मुहूर्त आणि स्थापना पद्धत जाणून घेऊया.

            गणेश चतुर्थी 2023 ची अचूक तारीख--

     पंचांगानुसार या वर्षी भाद्रपद महिन्यातील शुक्ल पक्षातील चतुर्थी तिथी 2 दिवस राहिली असली तरी तिची उदय 19 सप्टेंबर रोजी होईल. त्यामुळे 2023 मध्ये गणेशोत्सव 19 सप्टेंबरपासून सुरू होऊन 28 सप्टेंबर 2023 रोजी संपेल. अशा परिस्थितीत 28 सप्टेंबर 2023 रोजी गणेश विसर्जन होणार आहे.

            गणेश चतुर्थी 2023 चा शुभ मुहूर्त--

भाद्रपद महिन्यातील शुक्ल पक्षातील चतुर्थी तिथी सुरू होते – 18 सप्टेंबर 2023 रोजी दुपारी 12.39 वा.
गणेश चतुर्थीची समाप्ती तारीख – 19 सप्टेंबर 2022 दुपारी 1.43 वाजता
गणेश स्थापनेसाठी शुभ वेळ – 19 सप्टेंबर – सकाळी 11:07 ते दुपारी 01:34
गणेश चतुर्थीला 2 शुभ संयोग घडत आहेत

     पंचांगानुसार 19 सप्टेंबर रोजी स्वाती नक्षत्र दुपारी 01.48 पर्यंत राहील. त्यानंतर विशाखा नक्षत्र रात्रीपर्यंत राहील. अशा स्थितीत गणेश चतुर्थीच्या दिवशी 2 शुभ योग तयार होतील. याशिवाय या दिवशी वैधृती योगही असेल, जो अत्यंत शुभ मानला जातो.

             पूजा पद्धत--

श्रीगणेशाचे स्मरण करताना सर्वप्रथम 'ओम गं गणपतये नमः' या मंत्राचा जप करावा.

त्यानंतर चौरंगावर ठेवलेल्या गणेशमूर्तीवर पाणी शिंपडावे.

पूजेच्या साहित्यात हळद, तांदूळ, चंदन, गुलाल, शेंदूर, मौली धागा, दुर्वा, जानवे, पेढे, मोदक, फळे, हार, फुले यांचा समावेश करावा.

आता गणपतीच्या पूजेसाठी तयार केलेले सर्व साहित्य एक एक करून अर्पण करा.

यानंतर श्रीगणेशासह भगवान शिव आणि माता पार्वतीची पूजा करावी.

त्यानंतर बाप्पाची विधीवत पूजा करा. आरतीनंतर 21 लाडू नैवेद्य म्हणून अर्पण करा.

गणपतीच्या मूर्तीजवळ 5 लाडू ठेवा आणि बाकीचे प्रसाद म्हणून ब्राह्मण आणि आसपासच्या लोकांना वाटून घ्या.

--नितीश गाडगे
--------------

                        (साभार आणि सौजन्य-संदर्भ-tv९ मराठी.कॉम)
                       -----------------------------------------

-----संकलन
-----श्री.अतुल एस.परब(अतुल कवीराजे)
-----दिनांक-19.09.2023-मंगळवार.
=========================================