बलिप्रतिपदा-माहिती

[Atul Kaviraje]

                                    "बलिप्रतिपदा"
                                   --------------

मित्र/मैत्रिणींनो,

     आज दिनांक-१४.११.२०२३-मंगळवार आहे. आज "बलिप्रतिपदा" आहे. राजा बळीला भगवान विष्णूकडून अमर होण्याचे वरदान मिळाले आहे. त्यांची पूजा केल्याने जीवनात सुख-समृद्धी येते आणि प्रत्येक कार्य सिद्धीस जाते, असे मानले जाते. यंदा दिवाळी पाडवा आणि बलिप्रतिपदा एकाच दिवशी साजरा केला जाणार आहे. मराठी कवितेच्या माझ्या सर्व बंधू-भगिनी, कवी-कवियत्रींना बलिप्रतिपदा आणि दिवाळी सणाच्या अनेक हार्दिक शुभेच्छा. वाचूया, बलिप्रतिपदेवर महत्त्वाची माहिती.

     बलिप्रतिपदेला राजा बळीची पूजा करण्याची परंपरा आहे. राजा बळीला भगवान विष्णूकडून अमर होण्याचे वरदान मिळाले आहे. त्यांची पूजा केल्याने जीवनात सुख-समृद्धी येते आणि प्रत्येक कार्य सिद्धीस जाते, असे मानले जाते.

     दिवाळीच्या दुसऱ्या दिवशी कार्तिक प्रतिपदेला बलिप्रतिपदा सण साजरा केला जातो. बलिप्रतिपदेला बली पूजा असेही म्हणतात, जी गोवर्धन पूजेसोबत येते. हा उत्सव भगवान श्रीकृष्ण आणि गिरीराज यांना समर्पित आहे. बलिप्रतिपदेला राजा बळीची पूजा करण्याची परंपरा आहे. राजा बळीला भगवान विष्णूकडून अमर होण्याचे वरदान मिळाले आहे. त्यांची पूजा केल्याने जीवनात सुख-समृद्धी येते आणि प्रत्येक कार्य सिद्धीस जाते, असे मानले जाते. विशेषत: दक्षिण भारतात ओणमच्या वेळी राजा बळीची पूजा केली जाते. पण, उत्तर भारतात कार्तिक प्रतिपदेच्या दिवशी राजा बळीची पूजा करण्याची परंपरा आहे. तर महाराष्ट्रात यंदा दिवाळी पाडव्याला भाऊबीजे दिवशी बलिप्रतिपदा आहे. पण फार कमी लोकांना माहीत असेल की, राजा बळी कोण होता आणि बलिप्रतिपदेचा सण का साजरा केला जातो? जाणून घेऊया दिवाळीमध्ये बलिप्रतिपदा सण साजरा करण्यामागील महत्त्व काय आहे.

     पंडित इंद्रमणी घनश्याल यांच्या म्हणण्यानुसार, हा सण भगवान विष्णूचा अवतार असलेल्या वामनाचा राक्षस राजा बळीवर विजय आणि पृथ्वीवर त्याच्या आगमनानिमित्त साजरा केला जातो. त्यामागे एक आख्यायिका देखील आहे, त्यानुसार एकदा भगवान विष्णूचा अवतार असलेल्या वामनाने राजा बळीकडे तीन पायरी जमीन मागितली होती. यावर त्याने ब्रह्मांड आणि पृथ्वीचे दोन पायऱ्यांमध्ये मोजमाप केले. यानंतर वामनाने जेव्हा बळीला तिसरे पाऊल कुठे ठेवायचे असे विचारले तेव्हा बळीने त्याचे डोके पुढे केले होते.

     असे मानले जाते की, बालीने आपले डोके वामनाच्या चरणी धरले आणि वामनाने त्याच्या मस्तकावर पाय ठेवताच तो अधोलोकात पोहोचला. त्या वेळी भगवानांनी बळीवर प्रसन्न होऊन आशीर्वाद दिला की, प्रतिपदेला तुझी पूजा होईल आणि तो उत्सव म्हणून साजरा केला जाईल. तेव्हापासून बळीची पूजा करण्याची परंपरा सुरू झाली. असे मानले जाते की राजा बळी या दिवशी पृथ्वीवर वास्तव्य करण्यासाठी येतो आणि भक्तांची हाक ऐकतो.

--Published By :News18 Desk
----------------------------------

                   (साभार आणि सौजन्य-संदर्भ-लोकमत.न्युज १८.कॉम)
                  -----------------------------------------------

-----संकलन
-----श्री.अतुल एस.परब(अतुल कवीराजे)
-----दिनांक-14.11.2023-मंगळवार.
=========================================

CHECK OUT MY SOCIALS -

INSTAGRAM - https://instagram.com/atul_chya_kavita
PINTEREST - https://www.pinterest.com/chyakavitaatul55/
TWITTER(X)- https://twitter.com/AtulChyaKavita
YOUTUBE   - https://www.youtube.com/@atulchyakavita4928/videos
FACEBOOK  - https://www.facebook.com/atulchyakavita
=========================================