दिन-विशेष-लेख-गुरू तेग बहादूर शहीदी दिवस-D

[Atul Kaviraje]

                                    "दिन-विशेष-लेख"
                            "गुरू तेग बहादूर शहीदी दिवस"
                           -----------------------------

मित्र/मैत्रिणींनो,

     आज दिनांक-24.11.2023-शुक्रवार आहे.  २४ नोव्हेंबर, हा दिवस "गुरू तेग बहादूर शहीदी दिवस" म्हणूनही ओळखला जातो. वाचूया, तर या दिवसाचे महत्त्व, आजच्या या "दिन-विशेष-लेख" या शीर्षकI-अंतर्गत--(लेख क्रमांक-२)

एकेदिवशी तुरुंगाचा प्रमुख गुरू तेग बहादूरांना म्हणाला, "तुम्ही इस्लाम स्वीकारावा अशी बादशाहाची इच्छा आहे. जर तुम्हाला हे करणं शक्य नसेल तर निदान काहीतरी चमत्कार दाखवा, म्हणजे तुम्ही पवित्र पुरुष आहात यावर त्यांचा विश्वास बसेल."

हरबंस सिंह विर्दी लिहितात, "यावर तेग बहादूर उत्तरले, माझ्या मित्रा, चमत्कार म्हणजे दैवी कृपा. तो जगासमोर जादू दाखवण्याची अनुमती देत नाही. त्याच्या कृपेचा गैरवापर केला तर त्याला राग येईल. असा चमत्कार दाखवण्याची मला गरज नाही, कारण आपल्यासमोर रोजच चमत्कार घडत आहेत. बादशाहा दुसऱ्यांना मृत्यूदंड देतोय पण त्याला अंदाज नाहीये की, एक दिवस त्याला ही मृत्यू येणार आहे. आणि हा चमत्कार नाहीये का?"

        तीन साथीदारांना मृत्यूदंड--

गुरू तेग बहादूर आपल्या म्हणण्यावरून माघार घेत नाहीयेत असं कळताच त्यांच्या साथीदारांचा छळ सुरू करण्यात आला.

हरी राम गुप्ता त्यांच्या गुरु तेग बहादूर यांच्या चरित्रात लिहितात, "चांदणी चौकात जिथं आज कोतवाली आहे, तिथं कारंज्याजवळ भाई मती दास यांची वार करून हत्या करण्यात आली. त्यांनी या अत्याचाराचा सामना शांती आणि धैर्याने केला, आजही शिखांच्या दैनिक अरदास मध्ये त्यांचा उल्लेख केला जातो."

तिथं जवळच गुरू तेग बहादूर उभे होते, त्यांना पाहून मतीदास यांनी आशीर्वाद घेण्यासाठी हात जोडले. त्यानंतर सती दास यांना उकळत्या तेलात टाकण्यात आलं तर दयाला यांच्या अंगाला कापूस गुंडाळून एका खांबाला बांधण्यात आलं, आणि नंतर त्याला आग लावण्यात आली.

हा सर्व प्रकार पाहण्यासाठी तिथं मोठी गर्दी जमली होती. आणि हे सर्व गुरू तेग बहादूर यांच्या डोळ्यासमोर सुरू होतं. गुरू तेग बहादूर सतत वाहे गुरूंचा जप करत होते.

तिथं जैता दास नावाचे आणखीन एक शिष्य उपस्थित होते. त्यांनी त्या रात्री मारलेल्या इतर शिष्यांचे मृतदेह जवळून वाहणाऱ्या जमुना नदीत फेकून दिले.

          गुरू तेग बहादूरांचा शेवटचा दिवस--

ज्या दिवशी गुरू तेग बहादूरांना मृत्युदंड देण्यात येणार होता, त्यादिवशी ते झोपेतून लवकर जागे झाले. कोतवालीजवळील विहिरीवर त्यांनी आंघोळ करून प्रार्थना केली.

11 वाजता त्यांना फाशीच्या ठिकाणी नेण्यात आलं. तिथं काझी अब्दुल वहाब बोरा यांनी त्यांना फतवा वाचून दाखवला. जल्लाद जलालुद्दीन समोर तलवार घेऊन उभा होता. त्या क्षणाला आकाशात ढग दाटून आले होते, लोक रडत होते. गुरु तेग बहादूर यांनी दोन्ही हात वर करून उपस्थितांना आशीर्वाद दिला. जलालुद्दीनने गुरु तेग बहादूर यांचा शिरच्छेद करताच गर्दीत शांतता पसरली. ज्या ठिकाणी गुरु तेग बहादूर यांचा शिरच्छेद करण्यात आला, त्याच ठिकाणी नंतर सिसगंज गुरुद्वारा बांधण्यात आला. तेग बहादूर यांचे शिष्य जैता दास यांनी त्यांचं शीर दिल्लीपासून 340 किमी अंतरावर वसलेल्या आनंदपूरला नेलं आणि त्यांच्या नऊ वर्षांच्या मुलाला गोविंद राय यांना दिलं. त्यांच्या मुलाने ते शीर आनंदपूर साहिबमध्ये सन्मानपूर्वक दफन केलं.

लखी शाह नामक व्यक्तीने कोतवालीपासून आठ किलोमीटर दूर असलेल्या रकाबगंज इथं गुरू तेग बहादूर यांच्या पार्थिवावर अंत्यसंस्कार केले. तिथंच त्यांच्या स्मरणार्थ गुरुद्वारा बांधण्यात आला.

           मुघलांच्या पतनाची सुरुवात--

गुरु तेग बहादूर यांच्या बलिदानानंतर अनेक पंडितांनी शीख धर्म स्वीकारला. काश्मिरी ब्राह्मणांचं नेतृत्व करणाऱ्या किरपा राम यांनीही शीख धर्म स्वीकारला.

शीख अध्येता गुरुमुख सिंह यांनी त्यांच्या 'गुरु तेग बहादूर द ट्रू स्टोरी' या पुस्तकात लिहिलंय की, "गुरु तेग बहादूर यांच्या बलिदानाने बऱ्याच गोष्टी बदलल्या. यातून भारतीय उपखंडाचा इतिहास बदलला. मानवी हक्कांसाठी लढताना दिलेल्या बलिदानापैकी हे एक मोठं बलिदान होतं. आणि इथूनच भारतातील बलाढ्य मुघल साम्राज्याच्या ऱ्हासाची सुरुवात झाली."

--Author-रेहान फझल
---------------------

                        (साभार आणि सौजन्य-संदर्भ-बी बी सी.कॉम)
                        ---------------------------------------

-----संकलन
-----श्री.अतुल एस.परब(अतुल कवीराजे)
-----दिनांक-24.11.2023-शुक्रवार.
=========================================

CHECK OUT MY SOCIALS -

INSTAGRAM - https://instagram.com/atul_chya_kavita
PINTEREST - https://www.pinterest.com/chyakavitaatul55/
TWITTER(X)- https://twitter.com/AtulChyaKavita
YOUTUBE   - https://www.youtube.com/@atulchyakavita4928/videos
FACEBOOK  - https://www.facebook.com/atulchyakavita
=========================================