दिन-विशेष-लेख-स्वदेशी दिन-B

[Atul Kaviraje]

                                  "दिन-विशेष-लेख"
                                    "स्वदेशी दिन"
                                ------------------

मित्र/मैत्रिणींनो,

     आज दिनांक-12.12.2023-मंगळवार आहे. १२ डिसेंबर, हा दिवस "स्वदेशी दिन" म्हणूनही ओळखला जातो. वाचूया, तर या दिवसाचे महत्त्व, आजच्या या "दिन-विशेष-लेख" या शीर्षकI-अंतर्गत.

          हुतात्मा बाबू गेनू सैद संपुर्ण माहीती-भारतातील स्वदेशीसाठी बलिदान दिलेले ते पहिले व्यक्ती--

     बाबू गेनू सैद (1 जानेवारी 1908 - 12 डिसेंबर 1930) हे भारताचे स्वातंत्र्यसैनिक आणि क्रांतिकारक होते. भारतातील स्वदेशीसाठी बलिदान दिलेले ते पहिले व्यक्ती मानले जातात.

     1930 मध्ये महात्मा गांधींनी मिठाचा सत्याग्रह सुरू केला. भारतीय स्वातंत्र्यलढ्यात त्याचे विशेष महत्त्व आहे. भारतभरातील लोक, वृद्ध, सुशिक्षित-अशिक्षित, ग्रामीण नागरिक सर्वांनी यात सहभाग घेतला. त्यांनी दारूच्या दुकानांसमोर ठिय्या मांडून विदेशी कपड्यांची होळी केली, घरी मीठ बनवुन मिठाचा कायदा मोडला. सरकारने जनतेवर प्रचंड अत्याचार केले. अनेकांना कैद करण्यात आले, लाठीचार्ज करण्यात आला आणि बंदुकाही डागण्यात आल्या. अशाप्रकारे अत्याचारामुळे परकीय राजवटीविरुद्ध संताप पसरला.

     ज्ञानोबा आबटे यांचे पुत्र बाबू गेनू हे पुणे जिल्ह्यातील महांनगुले गावात २२ वर्षांचे होते, ते सत्याग्रहींमध्येही सामील होते. ते फक्त चौथीपर्यंतच शिकले होते. बाबूच्या आई-वडिलांचे त्याच्यावर खूप प्रेम होते. त्यांचे शिक्षक गोपीनाथ पंत त्यांना रामायण, महाभारत आणि छत्रपती शिवाजीच्या कथा सांगत असत. बाबू दहा वर्षांचेही नव्हते तेव्हा त्यांचे वडील वारले आणि कुटुंबाचा भार त्यांच्या आईवर पडला. त्यांनीही तिला मदत केली.

     आईला त्याचे लवकरात लवकर लग्न करायचे होते पण त्यांना भारत मातेची सेवा करायची होती, म्हणून त्यांनी लग्नास नकार दिला आणि ते मुंबईला गेले. ते तानाजी "पाठक" च्या संघात सामील झाले. वडाळ्याच्या मिठागरावर छापा टाकणाऱ्या स्वयंसेवकांमध्ये ते सामील झाले. त्यांना पकडून सश्रम कारावासाची शिक्षा झाली. येरवडा तुरुंगातून सुटल्यावर ते आपल्या आईला भेटायला गेले ज्यांना लोकांकडून आपल्या शूर मुलाची स्तुती ऐकून खूप आनंद झाला.

     आईची परवानगी घेऊन ते पुन्हा मुंबईत त्यांच्या टीममध्ये सामील झाले. परदेशी कपड्यांबाहेर बसण्याची जबाबदारी त्यांच्यावर सोपवण्यात आली होती, ती त्यांनी उत्तमरीत्या पार पाडली. न्यायमूर्तींनी बसलेल्या सत्याग्रहींना विचारले, "तुम्ही परदेशी कपडे भरलेल्या ट्रकसमोर झोपू शकता का?" बाबूने हे आव्हान मनापासून स्वीकारले आणि गरज पडल्यास स्वत:चा त्यागही करू शकतो, असा निर्धार केला. 12 डिसेंबर 1930 रोजी ब्रिटीश दलालांच्या सांगण्यावरून परदेशी कापड व्यापाऱ्यांनी ट्रक भरून रस्त्यावर आणला. एकामागून एक 30 स्वयंसेवक ट्रकसमोर आडवे झाले आणि ट्रक थांबवण्याचा प्रयत्न केला. पोलिसांनी त्यांना हटवून ट्रक पुढे जाऊ दिला.

     बाबू गेनूने दुसरा ट्रक न सोडण्याचा निर्णय घेतला आणि ते रस्त्यावर पडून राहिले. ट्रक त्यांच्या अंगावर गेला आणि ते बेशुद्ध झाले. रुग्णालयात नेले असता त्यांचा मृत्यू झाला. ट्रकचालक आणि पोलिसांच्या क्रूरतेने ते शहीद झाले पण लोकप्रिय झाले. त्यांचे नाव भारतातील प्रत्येक घराघरात पोहोचले आणि बाबू गेनू अमर रहे चे नारे घुमू लागले. ज्या महानुगळे गावात ते शहीद झाले त्या गावात त्यांची मूर्ती उभारण्यात आली. त्या रस्त्याला गेनू स्ट्रीट असे नाव देण्यात आले. कस्तुरबा गांधी यांनी त्यांच्या घरी जाऊन संपूर्ण देशाच्या वतीने त्यांच्या आईचे सांत्वन केले. एका साध्या मजुराने दिलेले हौतात्म्य हा देश कधीही विसरू शकत नाही.

                     (साभार आणि सौजन्य-संदर्भ-इन्फॉर्मेशन मराठी.इन)
                    ----------------------------------------------

-----संकलन
-----श्री.अतुल एस.परब(अतुल कवीराजे)
-----दिनांक-12.12.2023-मंगळवार.
========================================

CHECK OUT MY SOCIALS -

INSTAGRAM - https://instagram.com/atul_chya_kavita
PINTEREST - https://www.pinterest.com/chyakavitaatul55/
TWITTER(X)- https://twitter.com/AtulChyaKavita
YOUTUBE   - https://www.youtube.com/@atulchyakavita4928/videos
FACEBOOK  - https://www.facebook.com/atulchyakavita
========================================