दिन-विशेष-लेख-22 ऑक्टोबर 1964: जेआँ-पॉल सार्त्र यांना नोबेल पुरस्कार

[Atul Kaviraje]

1964 : फ्रेन्च लेखक, कवी आणि तत्त्वज्ञ जेआँ-पॉल सार्त्र यांना नोबेल पुरस्कार मिळाला पण त्यांनी तो नाकारला.

22 ऑक्टोबर 1964: जेआँ-पॉल सार्त्र यांना नोबेल पुरस्कार-

तारीख: 22 ऑक्टोबर 1964

घटना: फ्रेन्च लेखक, कवी आणि तत्त्वज्ञ जेआँ-पॉल सार्त्र यांना नोबेल पुरस्कार मिळाला पण त्यांनी तो नाकारला.

पार्श्वभूमी

जेआँ-पॉल सार्त्र हा एक प्रख्यात फ्रेन्च लेखक, तत्त्वज्ञ, आणि अस्तित्ववादी विचारवंत होता. त्याच्या कार्याने साहित्य, तत्त्वज्ञान, आणि राजकारण यामध्ये महत्त्वाचा ठसा ठेवला. सार्त्र यांचे "Being and Nothingness" आणि "Nausea" सारखे ग्रंथ अस्तित्ववादाच्या विचारधारेचे आधारस्तंभ मानले जातात.

पुरस्काराची घोषणा

1964 मध्ये सार्त्र यांना साहित्य क्षेत्रातील त्यांच्या योगदानाबद्दल नोबेल पुरस्कार जाहीर झाला. हा पुरस्कार त्याच्या विचारशक्तीच्या गती आणि लिखाणाच्या शैलीसाठी दिला गेला.

पुरस्काराचा अस्वीकार

अशा सन्मानासह, सार्त्रने हा पुरस्कार नाकारण्याचा निर्णय घेतला. त्याने स्पष्ट केले की, पुरस्कार स्वीकारणे म्हणजे एक प्रकारची मान्यता देणे आहे, जी त्याच्या स्वतंत्र विचारधारेच्या विरुद्ध आहे. त्याला विश्वास होता की, लेखकाला स्वतंत्रपणे विचार करणे आवश्यक आहे आणि पुरस्काराने त्याची स्वतंत्रता कमी होईल.

परिणाम

सार्त्रच्या या निर्णयाने साहित्यिक जगात आणि समाजात एक महत्त्वाची चर्चा उभी केली. पुरस्कार नाकारण्याची त्याची पद्धत अनेक लेखक आणि विचारवंतांना प्रेरित करणारी ठरली, जे आपल्या कार्याचे स्वातंत्र्य आणि वैयक्तिक तत्त्वे कायम ठेवण्याचा आग्रह धरतात.

निष्कर्ष

22 ऑक्टोबर 1964 हा दिवस जेआँ-पॉल सार्त्रच्या विचारशक्तीचे आणि व्यक्तिमत्त्वाचे एक उदाहरण आहे. नोबेल पुरस्कार नाकारण्याचा त्याचा निर्णय आजही अनेकांना प्रेरणा देतो, आणि त्याची कार्यशैली आजच्या लेखकांमध्ये आणि तत्त्वज्ञांमध्ये महत्त्वाची मानली जाते.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-22.10.2024-मंगळवार.
===========================================