स्वतंत्रता संग्रामातील महत्त्वपूर्ण घटना

[Atul Kaviraje]

स्वतंत्रता संग्रामातील महत्त्वपूर्ण घटना-

भारतीय स्वतंत्रता संग्राम एक लांब आणि संघर्षमय इतिहास आहे, ज्यात अनेक महत्त्वाच्या घटना घडल्या. या घटनांनी भारतीय जनतेच्या मनात स्वातंत्र्याची चळवळ निर्माण केली आणि ब्रिटिश राजावर विरुद्ध आवाज उठवला. खाली काही महत्त्वाच्या घटनांचा आढावा घेण्यात आला आहे.

१. स्वदेशी चळवळ (1905)
स्वदेशी चळवळ म्हणजेच इंग्रजांच्या विरोधात भारतीय वस्त्र आणि उत्पादनांचा वापर करण्याची चळवळ. 1905 मध्ये बंगालच्या विभाजनाच्या निर्णयाला विरोध करताना ही चळवळ उभी राहिली. लोकांनी स्वदेशी वस्त्रांचा वापर सुरू केला आणि विदेशी वस्त्रांचे बहिष्कार केला.

२. गांधीजींचा सत्याग्रह (1919)
महात्मा गांधींनी 1919 मध्ये रोलेट कायद्याच्या विरोधात सत्याग्रह सुरू केला. यामुळे भारतभर मोठा आंदोलन झाला. या आंदोलनाने भारतीय जनतेत जागरूकता निर्माण केली आणि गांधीजींना एक नेता म्हणून मान्यता मिळाली.

३. चौरी चौरा कांड (1922)
1922 मध्ये उत्तर प्रदेशातील चौरी चौरा गावात घडलेल्या हिंसक घटनेमुळे महात्मा गांधींनी असहमती दर्शवली आणि असहकार चळवळ थांबवली. या घटनेने चळवळीच्या हिंसक वळणाची महत्त्वाची आठवण दिली.

४. नमक सत्याग्रह (1930)
महात्मा गांधींनी 1930 मध्ये नमक कराच्या विरोधात नमक सत्याग्रह सुरू केला. त्यांनी दांडी मार्च केला, ज्यामुळे ब्रिटिशांच्या निर्बंधांवर प्रहार करण्यात आला. या आंदोलनाने भारतीय जनतेत एकता निर्माण केली.

५. Quit India Movement (1942)
1942 मध्ये महात्मा गांधींनी "भारत छोडो आंदोलन" सुरू केले. या आंदोलनात भारतीय जनतेने ब्रिटिशांना भारतातून निघून जाण्याची मागणी केली. या आंदोलनाने ब्रिटिश सरकारला मोठ्या प्रमाणात हादरा दिला.

६. स्वतंत्रता प्राप्ती (1947)
15 ऑगस्ट 1947 रोजी भारताने स्वातंत्र्य प्राप्त केले. या दिवशी भारतीय जनतेच्या संघर्षाचा विजय झाला आणि भारत स्वतंत्र देश म्हणून जगात उभा राहिला.

निष्कर्ष
भारतीय स्वतंत्रता संग्राम अनेक महत्त्वपूर्ण घटनांनी समृद्ध आहे. प्रत्येक घटनेने भारतीय जनतेत स्वातंत्र्याची इच्छा आणि बंडखोरीची भावना वाढवली. आजच्या काळात, या घटनांची आठवण करून देणारी एक महत्त्वपूर्ण भूमिका आहे, जी आपल्याला आपल्या स्वातंत्र्याची किंमत समजून घेण्यास मदत करते. स्वतंत्रता संग्रामातील या ऐतिहासिक घटनांचा आदर्श आजच्या पिढीला प्रेरणा देतो.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-24.10.2024-गुरुवार.
===========================================