दिन-विशेष-लेख-३० ऑक्टोबर, १९२८: लाहोर येथे सायमन कमिशनचा निषेध

[Atul Kaviraje]

३० ऑक्टोबर, १९२८: लाहोर येथे सायमन कमिशनचा निषेध-

३० ऑक्टोबर, १९२८ हा दिवस भारतीय इतिहासात एक अत्यंत महत्वाचा टप्पा आहे. या दिवशी लाहोरमध्ये सायमन कमिशनच्या निषेधासाठी लाला लजपतराय यांच्या नेतृत्वाखाली एक मोठा आंदोलन करण्यात आले. या आंदोलनात ब्रिटिश पोलिसांनी लाठीहल्ला केला, ज्यामुळे लाला लजपतराय गंभीर जखमी झाले. हा हल्ला त्यांच्या जीवनातील एक गंभीर वळण बनला.

सायमन कमिशन

सायमन कमिशन हा एक आयोग होता जो भारतातील संवैधानिक सुधारणा शिफारस करण्यासाठी १९२८ मध्ये इंग्लंडच्या सरकारने नियुक्त केला होता. या कमिशनमध्ये एकही भारतीय सदस्य नव्हता, ज्यामुळे भारतीय जनतेमध्ये तीव्र नाराजीची भावना निर्माण झाली. भारतीय नेत्यांनी या आयोगाला नाकारले आणि त्याच्या निषेधार्थ विविध आंदोलनांची योजना तयार केली.

लाला लजपतराय यांचे नेतृत्व

लाला लजपतराय हे भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीतील एक प्रमुख नेते होते. त्यांनी आपल्या कार्यकर्त्यांसह सायमन कमिशनच्या निषेधासाठी लाहोरमध्ये एक जाहीर आंदोलन आयोजित केले. त्यांच्या नेतृत्वाखाली हजारो लोक एकत्र आले आणि ब्रिटिश सरकारच्या अन्यायाचा विरोध केला. या आंदोलनामध्ये लाला लजपतराय यांचे स्पष्ट संदेश होते की, भारतीय जनतेला त्यांच्या हक्कांसाठी लढावे लागेल.

लाठीहल्ला

ब्रिटिश पोलिसांनी या शांत आंदोलनावर लाठीहल्ला केला, ज्यामुळे लाला लजपतराय गंभीर जखमी झाले. त्यांच्या या हल्ल्यात त्यांना शारीरिक इजा झाली, ज्याचा परिणाम त्यांच्या आरोग्यावर झाला. पुढील काही दिवसांत त्यांची तब्येत खालावली आणि १७ नोव्हेंबर १९२८ रोजी त्यांचा अंत झाला.

परिणाम

लाला लजपतराय यांच्या मृत्यूने भारतीय जनतेमध्ये प्रचंड संताप आणि उद्वेग निर्माण केला. त्यांच्या मृत्यूने स्वातंत्र्य चळवळीत एक नवीन ऊर्जा आणि एकता आणली. भारतीय जनतेने त्यांच्या बलिदानाची आठवण ठेवून स्वातंत्र्याच्या लढ्यात अधिक जोशाने भाग घेतला.

निष्कर्ष

३० ऑक्टोबर, १९२८ चा दिवस भारतीय इतिहासात एक महत्त्वाचा घटना म्हणून ओळखला जातो. लाला लजपतराय यांच्या नेतृत्वाखाली झालेल्या सायमन कमिशनच्या निषेधाने ब्रिटिश राजवटीविरुद्धच्या संघर्षात एक नवीन अध्याय सुरु केला. त्यांच्या बलिदानाने भारतीय जनतेला प्रेरित केले आणि स्वातंत्र्याच्या लढ्यातील त्यांच्या ठरलेल्या मार्गावर आणले.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-30.10.2024-बुधवार.
===========================================