पंडित जवाहरलाल नेहरू जयंती:-1

[Atul Kaviraje]

पंडित जवाहरलाल नेहरू जयंती: लेख-

पंडित जवाहरलाल नेहरू भारतीय स्वातंत्र्य संग्रामाचे महान नेते, भारताचे पहिले पंतप्रधान आणि एक अत्यंत विचारशील राजकारणी होते. त्यांचा जन्म 14 नोव्हेंबर 1889 रोजी इलाहाबाद येथे झाला. भारतीय इतिहासात त्यांचा एक अत्यंत महत्वपूर्ण स्थान आहे, कारण त्यांनी भारतीय राजकारण, समाज आणि आंतरराष्ट्रीय संबंधांचे भविष्य घडवले. पंडित नेहरू जयंती हा दिवस त्यांच्या कार्याची ओळख करून देण्यासाठी आणि त्यांच्या विचारधारेचे पालन करण्यासाठी साजरा केला जातो.

पंडित नेहरूंच्या जीवनाचा आरंभ
पंडित नेहरूंचे पूर्ण नाव नेहरू जवाहरलाल होते. त्यांचा जन्म एक उच्च शिक्षित आणि प्रतिष्ठित कुटुंबात झाला होता. त्यांचे वडील, मोतीलाल नेहरू, एक प्रसिद्ध वकील होते आणि त्यांच्या कुटुंबाने भारतीय राजकारणावर मोठा प्रभाव टाकला होता. जवाहरलाल नेहरूंना लहानपणापासूनच शिक्षणाबद्दल गाढ प्रेम होते आणि ते इंग्लंडमध्ये ईटन स्कूल आणि हाररो यांसारख्या प्रतिष्ठित शाळांमध्ये शिकले. नंतर त्यांनी कॅम्ब्रिज युनिव्हर्सिटी कडून स्नातक पदवी प्राप्त केली आणि ऑक्सफर्ड युनिव्हर्सिटी कडून कायद्यात मास्टर डिग्री मिळवली. यामुळे त्यांना एक उच्च दर्जाचे शिक्षण मिळाले आणि त्यांचे विचारशक्तीचे क्षितिज विस्तृत झाले.

स्वातंत्र्य संग्रामातील योगदान
पंडित नेहरूंच्या जीवनाचा मुख्य भाग भारतीय स्वातंत्र्य संग्रामाशी निगडीत आहे. पंडित नेहरूंनी महात्मा गांधींच्या नेतृत्वाखाली भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसचे सदस्य होऊन स्वातंत्र्य संग्रामात भाग घेतला. त्यांचे नेतृत्व अत्यंत प्रभावी होते, कारण ते एक विवेकशील आणि प्रगल्भ नेते होते. नेहरूंनी ब्रिटिश साम्राज्याविरुद्ध असंख्य आंदोलने केली, आणि भारतीय जनतेला स्वातंत्र्य मिळवण्यासाठी प्रेरित केले.

नेहरूंनी निराकरक धोरण आणि संविधानिक सुधारणा यासाठी आपले योगदान दिले. त्यांचा विश्वास होता की भारताला एक प्रगल्भ, धर्मनिरपेक्ष आणि समतावादी समाजाची आवश्यकता आहे. ते आझादी की लढाई मध्ये महात्मा गांधी, सुभाष चंद्र बोस आणि वाचलाल नेहरू यांसारख्या इतर महत्त्वपूर्ण नेत्यांबरोबर कार्यरत होते.

भारताचे पहिले पंतप्रधान
15 ऑगस्ट 1947 रोजी भारताला स्वातंत्र्य मिळाल्यानंतर, पंडित नेहरू भारताचे पहिले पंतप्रधान बनले. पंतप्रधान म्हणून त्यांनी भारतीय राष्ट्राच्या स्थैर्याला चालना दिली. त्यांनी देशातील विविध सामाजिक, शैक्षणिक आणि औद्योगिक क्षेत्रात प्रगती साधली.

नेहरूंच्या पंतप्रधान पदावर असतानाच्या प्रमुख निर्णयांमध्ये, औद्योगिकीकरण, शिक्षण सुधारणा, समाजवादी धोरण आणि धर्मनिरपेक्षता यांच्या कडे त्यांनी विशेष लक्ष दिले. त्यांचा विश्वास होता की देशाची प्रगती विज्ञान, तंत्रज्ञान आणि शिक्षणावर आधारित असावी. म्हणूनच त्यांनी आधुनिक भारताचे वास्तुरचनाकार म्हणून त्यांचे कार्य ओळखले जाते.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-14.11.2024-गुरुवार.
===========================================