गुरु नानक जयंती: महत्त्व, इतिहास आणि पूजा विधी-2

[Atul Kaviraje]

गुरु नानक जयंती: महत्त्व, इतिहास आणि पूजा विधी-

गुरु नानक जयंती प्रत्येक वर्षी कार्तिक शुद्ध पूर्णिमेला (नवंबर महिन्यात) साजरी केली जाते. या दिवशी गुरुद्वारांमध्ये संध्या आरती, कीर्तन, लंगर (सामूहिक भोजन) आणि दुआ व प्रार्थना केली जाते. लाखो लोक आपल्या धार्मिक उपास्य गुरुंच्या कार्याची आठवण करून एकतेचा संदेश घेतात.

गुरु नानक जयंतीची पूजा विधी (Rituals on Guru Nanak Jayanti)
1. गुरुद्वारात प्रार्थना आणि कीर्तन
गुरु नानक जयंतीच्या दिवशी गुरुद्वारात विशेष प्रार्थना आणि कीर्तन आयोजित केली जातात. सिख अनुयायी "गुरु ग्रंथ साहिब" च्या शरणात जाऊन गुरु नानक देवजींच्या जीवनाशी संबंधित भजने आणि प्रार्थना करतात. यावेळी "किरतण" (कीर्तन) व "पाठ" (प्रार्थना) होतो, ज्याने आध्यात्मिक शुद्धता प्राप्त होते.

2. लंगर सेवादान
गुरु नानक देवजींनी समाजात समानता आणण्यासाठी लंगर (सामूहिक भोजन) सुरू केले होते. या दिवशी गुरुद्वारात लंगर सादर केला जातो, जिथे प्रत्येक व्यक्तीला लिंग, जात, धर्माच्या भेदभावाशिवाय भोजन दिले जाते.

3. गुरु ग्रंथ साहिब वाचन
गुरु नानक देवजींच्या शिकवणींचे स्मरण करण्यासाठी गुरु ग्रंथ साहिब वाचन आणि पाठ केला जातो. यामुळे भक्तांना शांती, प्रेम आणि प्रेरणा मिळते.

4. दीवारा व सजावट
गुरुद्वारे आणि घरांना दीप आणि फुलांनी सजवले जाते, आणि संपूर्ण वातावरण भक्तिमय होते. विशेषतः दीपमालिका लावणे, यामुळे भक्तांना आध्यात्मिक प्रकाश मिळतो.

5. शबद कीर्तन
गुरु नानक जयंतीला विशेष शबद कीर्तन आयोजित केला जातो, ज्यामध्ये गुरु नानक देवजींच्या गझलां, भजनों आणि शबद गातले जातात. यामुळे भक्तांचा आध्यात्मिक आनंद द्विगुणित होतो.

गुरु नानक जयंतीचे सांस्कृतिक महत्त्व (Cultural Importance of Guru Nanak Jayanti)
गुरु नानक देवजींचा संदेश समानता, मानवता आणि शांती यावर आधारित आहे. त्यांचा उपदेश आजही समाजाच्या प्रत्येक क्षेत्रात लागू होतो. त्यांच्या शिकवणींनी अनेक समाजांत एकतेची भावना निर्माण केली आणि भेदभाव आणि अज्ञानाच्या अंधकाराला हरवले. गुरु नानक जयंती नुसता धार्मिक सण नाही, तर एक सामाजिक व सांस्कृतिक संदेश आहे, जो सर्व धर्म, जात आणि पंथांतील लोकांना एकत्र आणतो.

निष्कर्ष (Conclusion)
गुरु नानक जयंती हा दिवस धार्मिक, सामाजिक आणि सांस्कृतिक दृष्टिकोनातून अत्यंत महत्त्वपूर्ण आहे. गुरु नानक देवजींच्या शिकवणीतून समाजातील एकता, शांती, प्रेम आणि सत्य यांचा संदेश मिळतो. हे एक असे दिवस आहे, जे लोकांना धार्मिक सन्मान, समानता आणि समाजसेवा कडे वळवते. गुरुद्वारात पूजा करून, लंगर सेवेत सहभागी होऊन, शबद कीर्तन ऐकून आणि गुरु ग्रंथ साहिबाचे वाचन करून आपण गुरु नानक देवजींच्या कार्याची आठवण ठेवतो.

जय गुरु नानक देव जी! 🙏

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-15.11.2024-शुक्रवार.
===========================================