दिन-विशेष-लेख-१८ नोव्हेंबर, १९५५: भाक्रा-नांगल धरणाच्या बांधकामास सुरूवात-

[Atul Kaviraje]

१९५५: भाक्रा-नांगल धरणाच्या बांधकामास सुरूवात झाली.

१८ नोव्हेंबर, १९५५: भाक्रा-नांगल धरणाच्या बांधकामास सुरूवात-

१८ नोव्हेंबर १९५५ हा दिवस भारतीय जलसंपत्ती व्यवस्थापनाच्या इतिहासात एक महत्वपूर्ण टप्पा आहे, कारण याच दिवशी भाक्रा-नांगल धरणाच्या बांधकामास औपचारिक प्रारंभ झाला. हे धरण भारतीय पाण्याच्या प्रकल्पांमध्ये एक महत्वाचे स्थान मिळवले आहे.

भाक्रा-नांगल धरणाची ओळख
भाक्रा-नांगल धरण हे भारतातील हिमाचल प्रदेशातील सतलुज नदीवर बांधलेले एक मोठे धरण आहे. याचा मुख्य उद्देश जलसिंचन, वीज निर्मिती आणि बाढ नियंत्रण आहे. या प्रकल्पामुळे न केवल हिमाचल प्रदेश, तर पंजाब आणि हरियाणामध्येही कृषी उत्पादनात मोठी वाढ झाली.

महत्त्वाचे फायदे
भाक्रा-नांगल धरणाच्या बांधकामामुळे अनेक फायदे मिळाले:

जलसिंचन: कृषी क्षेत्राला जलसिंचनासाठी स्थिर आणि नियमित पाणी उपलब्ध झाले.
वीज निर्मिती: धरणामुळे मोठ्या प्रमाणात जलविद्युत उत्पादनास सुरुवात झाली, ज्याने स्थानिक आणि राष्ट्रीय पातळीवर वीज आवश्यकतेत सुधारणा केली.
बाढ नियंत्रण: सतलुज नदीवर नियंत्रण मिळवून धरणाने बाढीच्या धोक्यातील कमी केली.

सामाजिक आणि आर्थिक प्रभाव
धरणाच्या बांधकामामुळे स्थानिक समुदायांवर आणि कृषी क्षेत्रावर सकारात्मक प्रभाव पडला. त्याने रोजगार निर्माण केले आणि आसपासच्या क्षेत्रांमध्ये आर्थिक विकासाला चालना दिली. धरणामुळे झालेल्या पाण्याच्या उपलब्धतेमुळे कृषी उत्पादनात वाढ झाली, ज्यामुळे अन्न सुरक्षेला बळकटी मिळाली.

निष्कर्ष
भाक्रा-नांगल धरणाचा प्रारंभ १८ नोव्हेंबर १९५५ रोजी एक ऐतिहासिक घटना आहे. या प्रकल्पाने भारतीय जलसंपत्ती व्यवस्थापनात एक नवा अध्याय सुरू केला. आज भाक्रा-नांगल धरण भारतीय जलस्रोत विकासाचे एक प्रतीक बनले आहे, ज्यामुळे आर्थिक आणि सामाजिक विकासाला गती मिळाली आहे.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-18.11.2024-सोमवार.
===========================================