दिन-विशेष-लेख-22 नोव्हेंबर, 1991: डहाणूजवळ ज्वालाग्राही रसायने वाहून नेणारा टँकर

[Atul Kaviraje]

१९९१: डहाणूजवळ ज्वालाग्राही रसायने वाहून नेणारा टँकर पेटून रॉकेल मिळण्याच्या आशेने आलेल्या ६१ आदिवासींचा होरपळून मृत्यू

22 नोव्हेंबर, 1991: डहाणूजवळ ज्वालाग्राही रसायने वाहून नेणारा टँकर पेटून रॉकेल मिळण्याच्या आशेने आलेल्या 61 आदिवासींचा होरपळून मृत्यू-

२२ नोव्हेंबर १९९१ रोजी डहाणू (मुंबईजवळ) येथील अलीकडच्या आदिवासी वस्तीतील ६१ आदिवासींना ज्वालाग्राही रसायने वाहून नेणाऱ्या टँकरच्या आगीत जीव गमवावा लागला. हा अत्यंत हृदयद्रावक आणि घातक अपघात होता, ज्यात आदिवासी लोकांनी रॉकेल मिळवण्यासाठी टँकरकडे धाव घेतली आणि त्या पेटलेल्या टँकरमुळे सर्वांचे प्राण गेले.

घटना घडली कशी:
टँकर ज्वालाग्राही रसायने (पेट्रोलियम पदार्थ) वाहून नेत होता, आणि तो डहाणूच्या नजीकच्या भागातून जात असताना त्यात आग लागली.
आदिवासी लोक हे प्रामुख्याने गरीब आणि उपेक्षित होते. काही लोकांना या टँकरमध्ये रॉकेल मिळण्याची आशा होती, म्हणून ते तेथील टँकरकडे धावत आले होते.
टँकरचा पेट्रोलियम पदार्थाचा टँकर अचानक पेटल्यामुळे त्या आसपास असलेल्या लोकांना कोणतीही वाचवणारी उपाययोजना न करता आगीने होरपळून मारले. या भीषण आगीमध्ये ६१ आदिवासी लोकांचा मृत्यू झाला, त्यात लहान मुलं, महिला आणि पुरुष यांचा समावेश होता.

हत्याकांडाचे परिणाम:
ही घटना लोकशाही आणि प्रशासनाच्या दृष्टीने खूपच धक्कादायक ठरली. यामुळे गरीबी, अशिक्षितता आणि दूरदृष्टीच्या अभावामुळे अशा घटनांना आमंत्रण मिळत असल्याचे लक्षात आले.

कायदेशीर आणि प्रशासनिक दृष्टीने सरकारने एक गंभीर दृष्टीकोन घेऊन अशा दुर्घटनांसाठी अधिक प्रभावी उपाययोजना राबवण्याची आवश्यकता व्यक्त केली.

आदिवासींची स्थिती आणि सापडलेल्या उन्नतीच्या संधी या संबंधी मोठ्या प्रमाणावर चर्चेचा मुद्दा झाला, आणि सरकारकडून अधिक धोरणात्मक बदलांची आवश्यकता दिसून आली.

निष्कर्ष:
२२ नोव्हेंबर १९९१ ची डहाणूजवळील ही ज्वालाग्राही टँकर दुर्घटना एक दुरदशेची आणि गंभीर घटना ठरली. या अपघाताने आदिवासी समाजाच्या स्थितीवर प्रकाश टाकला, आणि सरकार आणि समाजासाठी एक मोठा धक्का म्हणून समोर आली. अशा दुर्घटनांच्या पुनरावृत्तीस प्रतिबंध करण्यासाठी समाजाची आर्थिक स्थिती सुधारणे, शिक्षण वाढवणे, आणि जागरूकता निर्माण करणे आवश्यक आहे.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-22.11.2024-शुक्रवार.
===========================================