दिन-विशेष-लेख-२३ नोव्हेंबर हा "जागतिक रस्ता अपघात शिकार दिन" म्हणून साजरा

[Atul Kaviraje]

23 नोव्हेंबर - जागतिक रस्ता अपघात शिकार दिन (World Remembrance Day for Road Traffic Victims)

२३ नोव्हेंबर हा "जागतिक रस्ता अपघात शिकार दिन" म्हणून साजरा केला जातो. या दिवसाचा मुख्य उद्देश रस्ता अपघातांमध्ये मृत्यू पावलेल्यांना श्रद्धांजली अर्पण करणे, आणि रस्ते सुरक्षा आणि अपघात टाळण्याविषयी जागरूकता वाढवणे आहे. रस्ता अपघात हे एक जागतिक समस्या बनलेली आहे, आणि या दिवसाद्वारे या गंभीर समस्येवर लक्ष केंद्रीत केले जाते.

दिवसाचा इतिहास:
जागतिक रस्ता अपघात शिकार दिन चा प्रारंभ १९९३ मध्ये RoadPeace या ब्रिटिश संस्थेने केला. त्याचवेळी, हा दिवस प्रत्येक वर्षी नवंबरच्या तिसऱ्या रविवारी साजरा करण्याचा निर्णय घेतला गेला. या दिवशी रस्ता अपघातांमध्ये मृत्यू झालेल्या व्यक्तींना श्रद्धांजली अर्पण केली जाते, आणि रस्ते सुरक्षा उपायांची पुनरावलोकन केली जाते.

दिवसाचे उद्देश:
रस्ता अपघातांमध्ये मृत्यू पावलेल्यांना श्रद्धांजली अर्पण करणे.
रस्ते सुरक्षा उपायांमध्ये सुधारणा करणे, ज्या बदलामुळे अपघात कमी होतील.
लोकांमध्ये रस्ता सुरक्षा बाबत जागरूकता निर्माण करणे आणि त्यांना सुरक्षित वाहन चालवण्याचे महत्त्व सांगणे.
रस्ता सुरक्षा कायद्यांचा पालन करण्याची गरज लोकांना समजावून सांगणे.

रस्ता अपघातांचे जागतिक प्रमाण:
रस्ता अपघातांमध्ये लाखो लोक दरवर्षी मृत्युमुखी पडतात आणि यापेक्षा जास्त लोक गंभीर जखमी होतात. WHO (जागतिक आरोग्य संघटना) नुसार, रस्ता अपघात हा वैश्विक मृत्यू कारणांपैकी एक प्रमुख कारण आहे. भारतासारख्या विकसनशील देशांमध्ये, जिथे ट्राफिक नियमांची अंमलबजावणी कडक नाही, तिथे रस्ता अपघातांचे प्रमाण अधिक आहे.

रस्ता अपघातांमधून होणाऱ्या समस्यांचे प्रकार:
मृत्यू आणि गंभीर जखमा: अपघातामुळे लोकांना जीव गमवावा लागतो किंवा गंभीर शारीरिक आणि मानसिक जखमा होतात.
आर्थिक खर्च: अपघातामुळे असलेल्या वैद्यकीय खर्चामुळे व्यक्ती आणि कुटुंबे आर्थिक दृष्ट्या तडफडतात.
सामाजिक परिणाम: अपघातांमुळे कुटुंबात दुख:द व मानसिक तणाव निर्माण होतो, आणि समाजातही अशा अपघातांचे दुष्परिणाम दिसून येतात.

रस्ता सुरक्षा सुधारण्यासाठी उपाय:
ट्राफिक नियमांचे कडक पालन: वाहनचालकांनी आणि पादचाऱ्यांनी रस्ता सुरक्षा नियमांचे पालन करणे आवश्यक आहे. हेल्मेट, सीट बेल्ट आणि स्पीड लिमिट हे अत्यंत महत्त्वाचे नियम आहेत.

सार्वजनिक वाहतुकीचा वापर: जास्तीत जास्त लोकांना सार्वजनिक वाहतूक वापरण्याचे प्रोत्साहन देणे, यामुळे वाहतूक जाम कमी होईल आणि अपघातांची शक्यता कमी होईल.

वाहनांचे मेंटेनन्स: वाहनांचे नियमित देखरेख आणि मेंटेनन्स करणे आवश्यक आहे. खराब ब्रेक, फुल फ्लुइड, किंवा इतर तांत्रिक समस्या असलेली वाहनं रस्त्यावर धावणे धोक्याचे ठरू शकते.

शाळा आणि जनजागृती कार्यक्रम: शाळांमध्ये रस्ता सुरक्षा वाचन आणि जनजागृती कार्यक्रम घेणे, ज्यामुळे पिढ्यान-पिढ्या सुरक्षित वाहन चालवण्याची आणि पादचारी सुरक्षा यावर विश्वास ठेवू शकेल.

अधिकारांची अंमलबजावणी: स्थानिक आणि राष्ट्रीय स्तरावर रस्ते सुरक्षा कायद्यांची कडक अंमलबजावणी होणे आवश्यक आहे. या कायद्यांतर्गत दंड, शिक्षा आणि पुरस्कार यांचा वापर अधिक प्रभावीपणे केला जाऊ शकतो.

रस्ता सुरक्षा नियम:
स्पीड लिमिटचे पालन: वाहन चालवताना स्थानिक स्पीड लिमिट नुसार वेग ठरवणे.
सेट बेल्ट आणि हेल्मेट: वाहन चालक आणि प्रवाशांनी सीट बेल्ट आणि पादचाऱ्यांनी हेल्मेट वापरणे.
शराबाचे सेवन: शराब पिऊन वाहन चालवणे ही एक प्रमुख कारणे असतात रस्ता अपघातांची. त्यासाठी नियम कडक असावेत.

निष्कर्ष:
जागतिक रस्ता अपघात शिकार दिन हा दिवस रस्ता सुरक्षा आणि प्रवर्तकांची जबाबदारी यावर लक्ष केंद्रीत करतो. या दिवसाच्या माध्यमातून आपल्याला रस्ता अपघातांच्या फायद्याची आणि त्यातून होणाऱ्या अपयशाची माहिती मिळवता येते. रस्ता सुरक्षा वाढवण्यासाठी प्रत्येक व्यक्तीने किमान त्यांच्या कुटुंबीय, मित्र आणि समाजातील लोकांमध्ये रस्ता सुरक्षा विषयक जागरूकता निर्माण करण्यासाठी काम करायला हवे. यामुळे भविष्यात आपल्याला रस्ता अपघातांची संख्या कमी करणे शक्य होईल.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-23.11.2024-शनिवार.
===========================================